Resztki, ślady, fragmenty. Tropy nieprzezroczystej widmowości państw w narracjach podróżniczych Wojciecha Góreckiego
Abstrakt
W artykule, opartym na tekstach reportażowych Wojciecha Góreckiego, podjęto próbę przyjrzenia się śladom rozbitej podmiotowości imperium radzieckiego na rozproszonych peryferiach: w państwach i parapaństwach. Literaturoznawczy namysł nawiązuje do Derridiańskiej triady – resztek, śladów i pozostałości – i dotyczy sfery ontologizacji, czyli uchwycenia sensów wyłaniających się po dezintegracji więzi politycznych, społecznych i gospodarczych. Ważnymi w tym tekście inspiracjami metodologicznymi są między innymi postkolonializm, teoria psychoanalityczna Jacques’a Lacana, dekonstrukcja Jacques’a Derridy oraz lektura esejów Giorgia Agambena i Jeana Baudrillarda, które prowadzą do konkluzji, że struktury państwowe nigdy nie umierają, lecz manifestują swoją obecność poprzez ujęcia widmowe.
Słowa kluczowe
widmo; ontologizacja; postkolonializm; władza; metropolia; peryferie
Bibliografia
Agamben Giorgio, 2010: Nagość. Przeł. Krzysztof Żaboklicki. W.A.B., Warszawa.
Althusser Louis, 2009: W imię Marksa. Przeł. Michał Herer. Wstęp Adam Ostolski. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Barthes Roland, 1999: Muzyka, głos i język. „Pamiętnik Literacki”, nr 2 (90), s. 5–9.
Baudrillard Jean, 2009: Dlaczego wszystko jeszcze nie zniknęło? Esej ostatni. Przeł. Sławomir Królak. Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bhabha Homi K., 2010: Miejsca kultury. Przekł. Tomasz Dobrogoszcz. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Derrida Jacques, 2016: Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka. Przeł. Tomasz Załuski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Foucault Michel, 1993: Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przeł. i posłowiem opatrzył Tadeusz Komendant. Aletheia, Warszawa.
Górecki Wojciech, 2010: Toast za przodków. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Górecki Wojciech, 2013: Abchazja. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Marzec Andrzej, 2015: Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności. Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
Skórczewski Dariusz, 2013: Teoria, literatura, dyskurs. Pejzaż postkolonialny. Wydawnictwo KUL, Lublin.
Žižek Slavoj, 2001a: Przekleństwo fantazji. Przeł. Adam Chmielewski. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Žižek Slavoj, 2001b: Wzniosły obiekt ideologii. Przeł. Joanna Bator, Paweł Dybel. Wstępem opatrzył Paweł Dybel. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Polska
https://orcid.org/0000-0002-7850-3279
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
