O, ironio! Rzecz o Juliuszu Słowackim
Abstrakt
The subject of the article is an interpretation style of Juliusz Słowacki’s works worked out as late as in the 19th century, and retained in the 20th century in outstanding readings by Juliusz Kleiner. The very style pays little attention to such phenomena in Słowacki’s poetics as irony, sarcasm, inter-textualism, and grotesque, The author of the article suggests a reintroduction of an ironic reading of Słowacki’s dramas and poems different form a serious and idealistic interpretation of writings by Adam Mickiewicz.
Bibliografia
Bizan Marian, Paweł Hertz. 1967. Glosy do „Kordiana”. Warszawa: PIW.
Bizior Magdalena. 2006. Od egzotyki do mistycznej całości. Przemiany wizji zła w twórczości Juliusza Słowackiego. Toruń: Towarzystwo Naukowe.
Bojaczewska Teresa. 1998. Ściąga z języka polskiego dla szkół średnich. Romantyzm. Z. 6. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski.
Brodziński Kazimierz. 1964. Ludwik Tieck. W Pisma estetyczno-krytyczne. T. 2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Chemperek Dariusz, Adam Kalbarczyk, Dariusz Trześniowski. 2008. Zrozumieć tekst –zrozumieć człowieka. Wiek XIX. Podręcznik do języka polskiego dla liceum i technikum. Klasa 2. Cz. 1. Warszawa: WSiP.
Czyż Antoni. 1995. Pobożne niedole cnoty. Jeszcze o Bace. W Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych. Warszawa: Towarzystwo „Ogrodu Ksiąg”.
Czyż Antoni. 1997. Olśnienia, obawy i sny. Projekt wyobraźni barokowej oraz Dobra przemoc marzeń. Słowacki – barok – egzystencja. W Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Doda Agnieszka, red. 2004. Powaga ironii. Toruń: Adam Marszałek.
Doda Agnieszka. 2007. Ironia i ofiara. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Droga Katarzyna. 1993. Jak odpowiadać z polskiego? Materiały klasy II szkoły średniej w pytaniach i odpowiedziach. Łapy: Aga-Press.
Fieguth Rolf. 2003. Pierwiastek barokowy w literaturze oświecenia i romantyzmu (Uwagi i refleksje). W Barok polski wobec Europy. Kierunki dialogu. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej w Radziejowicach 13-15 maja 2002 roku, red. Alina Nowicka-Jeżowa. Warszawa: Anta.
Głowiński Michał. 1998. Juliusza Kleinera młodopolska historia literatury. W Prace wybrane Michała Głowińskiego. T. 3. Kraków.
Janicka Anna. 2009. „Ciało wyżarte solą”. Naturalistyczna antropologia krzyża w twórczości Gabrieli Zapolskiej. W Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Seria 2: Wokół kultur śródziemnomorskich. T. 1, red. Zofia Abramowicz. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu.
Jochemczyk Mariusz. 2007. „Obywatelstwo w kraju niepotrzebnych”. O „Horsztyńskim” Juliusza Słowackiego. W Intymność wyrażona (2), red. Maciej Tramer, Agnieszka Nęcka. Katowice: Gnome.
Kaczyńska Leokadia. „Kordian” po załamaniu się paradygmatu romantycznego (1998-2000). W Winkelried ożył? Teatralne odczytywanie „Kordiana” (1945-2000). Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Kalinowska Maria, Janusz Skuczyński, Magdalena Bizior, red. 2006. „Świat z tajemnic wyspowiadany…”. Studia o „Samuelu Zborowskim” Juliusza Słowackiego. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Korotkich Krzysztof, Jarosław Ławski, red. 2006. Apokalipsa. Symbolika – tradycja – egzegeza. T. 1. Białystok: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu.
Kowalczuk Urszula. 2007. „Spadkobierca utopii. O „Pamiętniku” Stanisława Brzozowskiego”. Obóz 47.
Kowalczuk Urszula. 2009. „Etyka wykluczenia. Brzozowski i Conrad”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 2 (23).
Kowalczykowa Alina. 2009. Romantyzm – nowe spojrzenie. Warszawa: Stentor.
Kridl Manfred. 1925. Antagonizm wieszczów. Rzecz o stosunku Słowackiego do Mickiewicza. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Kuziak Michał. 2009. Romantyzm i nowoczesność. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Lyszczyna Jacek. 2009. „Dusza anielska i „czerep rubaszny”, czyli „Poema Piasta Dantyszka” Juliusza Słowackiego”. Przegląd Humanistyczny 5-6.
Ławski Jarosław. 2009. Wstęp. W Horsztyński: tragedia w pięciu aktach, Juliusz Słowacki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Małecki Antoni. 1901. Juliusz Słowacki. Jego życie i dzieła w stosunku do współczesnej epoki. T. 2. Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta.
Manfred Kridl. 1923. Juljusz Kleiner o Krasińskim i Słowackim. W Krytyka i krytycy. Warszawa: Gebethner i Wolf.
Markiewicz Henryk. 2009. Juliusza Kleinera „Wyjaśnienia wstępne z zakresu historii literatury”. W Album Gdańskie. Prace ofiarowane Profesorowi Józefowi Bachórzowi, red. Jan Data, Bolesław Oleksowicz. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Matuszek Gabriela. 2009 Teologia rozpaczy i diaboliczna kontrreligijność. O „Synagodze szatana” Stanisława Przybyszewskiego. W Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Seria 2: Wokół kultur śródziemnomorskich. T. 1, red. Zofia Abramowicz. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu.
Maurycy Mann. 1911. Rozwój syntezy literackiej od jej początków do Gervinusa. Kraków.
Nawarecki Aleksander. 1991. Czarny karnawał. „Uwagi śmierci niechybnej” księdza Baki – poetyka tekstu i paradoksy recepcji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nowicka-Comber Lidia. 2009. Serbski dramat brutalistyczny – między kulturą masową a tradycją chrześcijańską. W Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Seria 2: Wokół kultur śródziemnomorskich. T. 1, red. Zofia Abramowicz. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu.
Oczko Piotr, red. 2008. CAMPania. Zjawisko campu we współczesnej kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Reicher-Thonowa Gizela. 1933. Ironja Juliusza Słowackiego w świetle badań estetyczno-porównawczych. Kraków: PAU.
Rolf Fieguth. 2002. Granice ironii w „Kordianie” Juliusza Słowackiego. W Ciało, płeć, literatura. Prace ofiarowane Profesorowi Germanowi Ritzowi w pięćdziesiątą rocznicę urodzin, red. Magdalena Hornung, Marcin Jędrzejczak, Tadeusz Korsak. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Rorty Richard. 1996. Przygodność, ironia i solidarność. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
Rusin Wiesław, red. 1994. Ściągi dla licealistów z literatury. Romantyzm. Z. 3. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski.
Saganiak Magdalena. 2002. Groteska u Słowackiego. W Romantyzm. Poezja. Historia. Prace ofiarowane Zofii Stefanowskiej, red. Maria Prussak, Zofia Trojanowiczowa. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Schlegel Karl Wilhelm Friedrich von. 2000. O niezrozumiałości. W Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, pł. Jacek St. Buras, red. Tadeusz Namowicz, 201. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Starnawski Jerzy. 1956. Juliusz Słowacki we wspomnieniach współczesnych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Supa Wanda, red. 1993-2008. Satyra w literaturach wschodniosłowiańskich. T. 1-7. Uniwersytet w Białymstoku.
Szczuka Kazimiera. 2001. Odkąd zniknęła… w Szwajcarii. W Ciało, płeć, literatura. Prace ofiarowane Profesorowi Germanowi Ritzowi w pięćdziesiątą rocznicę urodzin, red. Magdalena Hornung, Marcin Jędrzejczak, Tadeusz Korsak. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Szlagowski Antoni. 1936. Mowa nad prochami Słowackiego, powiedziana w Katedrze Ś-go Jana, dnia 27 czerwca 1927 r. W Mowy akademickie, 92. Warszawa: Drukarnia Archidiecezjalna.
Szturc Włodzimierz. 1992. Ironia romantyczna. Pojęcie, granice i poetyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szturc Włodzimierz. 2005. Tragedia i jej zanikanie w literaturze polskiej XVIII i XIX wieku. Kilka pytań i kilka odpowiedzi. W Problemy tragedii i tragizmu. Studia i szkice red. Halina Krukowska, Jarosław Ławski. Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku.
Tramer Maciej. Adam Bąk, red. 2000. Nowoczesność. Materiały z X Konferencji Pracowników Naukowych i Studentów (Katowice – kwiecień 1997). Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Walas Teresa. 2003. „Zmierzch paradygmatu” – i co dalej?. W Zrozumieć swój czas. Kultura polska po komunizmie. Rekonesans, red. Teresa Walas. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Żmigrodzka Maria. 2002. Etos ironii romantycznej – po polsku. W Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, red. Maria Kalinowska, Elżbieta Kiślak. Warszawa: „Pro Cultura Litteraria”: Instytut Badań Literackich PAN.
Uniwersytet w Białymstoku Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
