W parku z Raymondem Rousselem – anamorfoza i ornament
Abstrakt
The article is devoted to the semantic and composition functions of the figure of a park/garden in Raymond Roussel’s novel Locus Solus. The issue discussed in this paper concerns a pretextual function of fictional space for the narration mode and sequential order of the novel. An attempt is made to supplement the dominant structuralist tradition of interpreting Roussel’s work, for example, with the concepts appearing in Maria Gołaszewska’s eco-aesthetic approach and Arnold Berleant’s environmental aesthetics. The proposed direction of reflections allows us to see in the rhetorical aspects of Roussel’s style, among which numerous hyperboles particularly attract the reader’s attention, a narrative method of anthropologically understood imaginary structures. These structures were based on the systems of objects, whose task, apart from rhetorical and cultural deluding, governed by the poetics of absurd, is to determine an anthropological point of observation in the very problem of visual experience connected with the walk in the park, intended by Roussel as an integral element of the plot. The article points out that the main problem of the novel is garden space seen from the perspective of visual anthropology, with the cultural pattern of an imaginary structure determined by the space. This space is given the function of disinterested narrating. According to the author of the proposed analyses, the meaning of such an understood visual metaphor is carried by two primary figures inscribed in the space of the garden: anamorphosis and ornament.
Słowa kluczowe
eco-aesthetics; visual anthropology; anthropology of space; metaphor; narration; cultural allusion; imaginary structure; anamorphosis; ornament
Bibliografia
Baltrušaitis Jurgis, 2009: Anamorfozy albo Thaumaturgus opticus. Przeł. Tomasz Stróżyński. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Barański Janusz, 2007: Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Berleant Arnold, 2011: Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka. Przeł. Sebastian Stankiewicz. Red. nauk. Krystyna Wil‐
koszewska. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Certeau Michel de, 2008: Wynaleźć codzienność. [1] Sztuki działania. Przeł. Katarzyna Thiel-Jańczuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Foucault Michel, 2001: Raymond Roussel. Przeł. Grzegorz Wilczyński. Warszawa: KR.
Gołaszewska Maria, 2000: Święto wiosny. Ekoestetyka – nauka o pięknie natury. Kraków: Universitas.
Korpanty Józef, red., 2001: Mały słownik łacińsko-polski. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN.
Loos Adolf, 2013: Ornament i zbrodnia. Eseje wybrane. Przeł. Agnieszka Stępnikowska-Berns. Tarnów–Warszawa: BWA–Fundacja Centrum Architektury.
Lyotard Jean-François, 1971: Discours, figures. Paris: Klincksieck. Marin Louis, 2011: Przyjemność opowiadania. Przeł. K. Matuszewski. W: Louis Marin: O przedstawieniu. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Roussel Raymond, 1979: Locus Solus. Przeł. Anna Wolicka. Wstępem opatrzył Cezary Rowiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Rowiński Cezary, 1979: Twórczość Raymonda Roussela. W: Raymond Roussel: Locus Solus. Przeł. Anna Wolicka. Wstępem opatrzył Cezary Rowiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Sudjic Deyan, 2014: B jak Bauhaus. A jak autentyk, b jak bauhaus, c jak cztery kółka. Alfabet współczesności. Przeł. Anna Sak. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Uniwersytet Łódzki Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
