Niewspółmierność Transmedialne zbliżenia materii medium (Antoni Tàpies, Jean Dubuffet, Jeff Wall)
Abstrakt
The text is devoted to the problem of materiality in the perspective of transmedial artistic practices. The object of special interest is the principle of rapprochement between the medium and non-artistic matter, shown on examples of art that intentionally strengthen its relationship with various materials (so-called matter painting), and on the example of art that to a greater extent is subjected to the processes of dematerialization (hyperrealism, conceptualism). In the works of such painters as Antoni Tàpies, Jean Dubuffet, Lucio Fontana turning to non-literary materials leads to an interesting tension / rapprochement between the materials and the medium. It brings a retreat from the idealistic aesthetics and ahistorically treated matter, and opens up to non-antropocentrically captured objects. In the case of Jeff Wall’s post-conceptual photography, the principle of closeness draws attention to the ability of photography to annex various media. Transmediality, as it manifests itself in both Wall’s paintings of matter and his photographs, may be called, after Jacques Rancière, incommensurability.
Słowa kluczowe
transmediality; incommensurability; materials; Jeff Wall; Jean Dubuffet; Antoni Tàpies
Bibliografia
Artists. Poetry of Discarded Materials. Video. [Online:] http://channel.louisiana.dk/video/6-artists-poetry-discarded-materials [8.10.2018].
Appadurai Arjun, 2012: W rzeczy samej. Przeł. Jacek Staniszewski. W: Materialność. Instytut Sztuki Wyspa 2012. Red. Krzysztof. Gutfrański et al. Gdańsk: Fundacja Wyspa Progress. Instytut Sztuki Wyspa.
Arasse Daniel, 2012: Detal. Historia malarstwa w zbliżeniu. Tłum. Anna Arno. Warszawa: DodoEditor.
Baden Sebastian, Gallois Christophe, Minighetti Clément, 2018: Introduction. In: Jeff Wall. Appearance. Eds. Sebastian Baden et al. Mannheim: Musee d’Art Moderne Grand-Duc Jean.
Baden Sebastian et al., eds., 2018: Jeff Wall. Appearance. Mannheim: Musee d’Art Moderne Grand-Duc Jean.
Bandmann Günter, 1976: Przemiany w ocenie tworzywa w teorii sztuki XIX wieku. Przeł. Franciszek Franckowiak. W: Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce. Dwadzieścia sześć artykułów uczonych europejskich i amerykańskich. Wybrał, przekład przejrzał i wstępem opatrzył Jan Białostocki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Baudrillard Jean, 2006: Spisek sztuki. Iluzje i deziluzje estetyczne z dodatkiem wywiadów o „Spisku sztuki”. Przedmowa Sylvère Lotringer. Przeł. Sławomir Królak. Warszawa: „Sic!”.
Bo Zheng, 2016: Pteridophilia, (2016 – ongoing). Video. [Online:] http://m12.manifesta.org/pteridophilia-2016-in-corso-ongoing/[30.09.2018].
Borja-Villes Manuel J., 2012: The Collection, 1946–89. Trans. Maite Lorés. In: The Fundació Antoni Tàpies. Foreword by Miquel Tàpies. Barcelona: La Fundació. Cecchetto Stefano, 2011: An Irregular by Nature. In: Jean Dubuffet e L’Italia. Eds. Stefano Cecchetto, Maurizio Vanni. Milano: Silvana Editoriale.
Chevrier Jean-François, 2018: Jeff Wall: The Enigma of The Image – Gesture and Word. In: Jeff Wall. Appearance. Eds. Sebastian Baden et al. Mannheim: Musee d’Art Moderne Grand-Duc Jean.
Deleuze Gilles, Guattari Félix, 2016: Tysiąc plateau. Red. merytoryczna i językowa J. Bednarek. Tekst przedmowy Michał Herer. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Foster Hal et al., 2011: Art Since 1900. Modernism, Antimodernism, Postmodernism. 2nd ed. London: Thames & Hudson.
Fried Michael, 1998: Art and Objecthood. Essays and Reviews. Chicago–London: University of Chicago Press.
Fried Michael, 2007: Jeff Wall, Wittgenstein, and the Everyday. „Critical Inquiry”, vol. 33.
Fried Michael, 2008: Why Photography Matters as Art as Never Before. New Haven–London: Yale Uniersity Press.
Fried Michael, 2017: Sztuka i przedmiotowość. Przeł. Krzysztof Pijarski. W: Krzysztof Pijarski: Archeologia modernizmu. Michael Fried, fotografia i nowoczesne doświadczenie sztuki. Z przekładem eseju Art and Objecthood Michaela Frieda. Łódź: Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT.
Gombrich Ernst Hans, 1981: Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawiania obrazowego. Przeł. Jan Zarański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Grau Oliver, 2003: Virtual Art from Illussion to Immersion. Cambridge, MA–London: The MIT Press.
Gronert Stefan, 2016: Jeff Wall. Specific Pictures. Translated from the German by Daniel Mufson and Ehren Fordyce. München: Schirmer/Mosel.
Gwóźdź Andrzej, 2003: Obrazy i rzeczy. Film między mediami. Wyd. 2. przejrz. i popr. Kraków: Universitas.
Hershman Lynn, 1995: Paranoid Mirror. „ADA. Archive of Digital Art”. [Online:]
Ingold Tim, 2011: Being Alive: Essays on Movement, Knowledge and Description. London: Routledge.
Ingold Tim, 2012: Materiały przeciwko materialności. Przeł. Marcin Wawrzyńczak. W: Materialność. Instytut Sztuki Wyspa 2012. Red. Krzysztof Gutfrański et al. Gdańsk: Fundacja Wyspa Progress. Instytut Sztuki Wyspa.
Jadzińska Monika, 2012: „Duże dzieło sztuki”. Sztuka instalacji – autentyzm, zachowanie, konserwacja. Kraków: Universitas.
Kluszczyński Ryszard Waldemar R., 2010: Sztuka interaktywna. Od dzieła-instrumentu do interaktywnego spektaklu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Krauss Rosalind, 1999: Reinventing the Medium. „Critical Inquiry”, vol. 25 (winter).
Krauss Rosalind, 2000: „A Voyage on the North Sea”. Art in the Age of the Post-Medium Condition. London: Thames and Hudson.
Latour Bruno, 2009: Polityka natury. Nauki wkraczają do demokracji. Przeł. Agata Czarnacka. Wstęp Maciej Gdula. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Majewska Barbara, red., 1993: Jean Dubuffet. 1901–1985. Galeria Zachęta, Warszawa, 18 grudnia 1993–20 lutego 1994. [Katalog wystawy]. Warszawa: Wydawnictwo Galerii Zachęta.
Majewski Piotr, 2006: Malarstwo materii w Polsce jako formuła „nowoczesności”. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Malewicz Kazimierz, 2006: Świat bezprzedmiotowy. Przeł. Stanisław Fijałkowski. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
March Amy, 2012: Miłość wśród obiektoseksualistów. W: Materialność. Instytut Sztuki Wyspa 2012. Red. Krzysztof Gutfrański et al. Gdańsk: Fundacja Wyspa Progress. Instytut Sztuki Wyspa.
Michaels Walter Benn, 2011: Kształt znaczącego. Od roku 1967 do końca historii. Przeł. Jan Burzyński. Kraków: Korporacja Ha!art.
Mitchell William J. Thomas, 2009: Zwrot piktorialny. Przeł. Marcin Drabek. „Kultura Popularna”, nr 1.
Pijarski Krzysztof, 2010: Czy fotografia liczy się jako malarstwo? Michael
Fried i los(y) medium po modernizmie. W: Sztuki w przestrzeni transmedialnej. Red. Tomasz Załuski. Łódź: Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego.
Pijarski Krzysztof, 2017: Archeologia modernizmu. Michael Fried, fotografia i nowoczesne doświadczenie sztuki. Z przekładem eseju Art and Objecthood Michaela Frieda. Łódź: Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT.
Rancière Jacques, 2007: Estetyka jako polityka. Przeł. Julian Kutyła, Paweł Mościcki. Przedmową opatrzył Artur Żmijewski. Posłowie napisał Slavoj Žižek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Rethinking Guernica. Museo Nacional Centro De Arte Reina Sofía. Madrid. [Online:] http://guernica.museoreinasofia.es/en#encargo [8.10.2018].
Salwa Mateusz, 2010: Czy medium można oddać „sprawiedliwość”. W: Sztuki w przestrzeni transmedialnej. Red. Tomasz Załuski. Łódź: Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego.
Schuppli Susan, 2012: Najbardziej niebezpieczny film świata. Przeł Jacek Staniszewski. W: Materialność. Instytut Sztuki Wyspa 2012. Red. Krzysztof Gutfrański et al. Gdańsk: Fundacja Wyspa Progress. Instytut Sztuki Wyspa.
Sienkiewicz Karol, 2018: Sztuka w globalnym ogrodzie. „dwutygodnik.com”, nr 241. [Online:]
Stiegler Bernd, 2018: „Search of Premises”. Jeff Wall, the Photographer of Modern Life. In: Jeff Wall. Appearance. Eds. Sebastian Baden et al. Mannheim: Musee d’Art Moderne Grand-Duc Jean.
Sztabiński Grzegorz, 2009: Jak obrazy łączą się ze słowami. W: Między obrazem i tekstem. Red. Alina Kwiatkowska, Jerzy Jarniewicz. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tàpies Antonio, 2011: The Game of Knowing How to Look. In: Idem: Collected Essays. Complete Writing. Vol. 2. Barcelona: Bloomington&Indianapolis.
Vanni Maurizio, 2011: Jean Dubuffet From the Language of the Material to Universal Art. In: Dubuffet e L’Italia. Eds. Stefano Cecchetto, Maurizio Vanni. Milano–Lucca: Silvana–Lucca Center of Contemporary.
Wall Jeff, 2015: Gestus. Przeł. Paweł Mościcki. „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”, nr 12. [Online:] http://pismowidok.org/index.php/one/article/view/369/687 [8.10.2018].
Waters Lindsay, 2010: Epoka niewspółmierności. Przekł. Tomasz Bilczewski. W: Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. Tomasz Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
