Wielka Wojna i męskość peryferii [rec. Monika Szczepaniak: Habitus żołnierski w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2017, ss. 400.]
Abstrakt
The article discusses Monika Szczepaniak monograph: Habitus żołnierski w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny [Habitus Soldier in Polish Literature and Culture in the Context of the Great War]. Following the changes taking place in the Polish habitus at the beginning of the 20th century, the author analyzes the strategies of creating a hegemonic normative militarized masculinity, which in its Polish variant refers to the heroic Romantic-Sarmatian models. In this context, the author discusses minority narratives, presenting various non-heroic masculinity superseded by dominant discourses.
Słowa kluczowe
masculinity; normativity; minority narratives
Bibliografia
Bordo Susan, 1993: The Body and the Reprodyction of Feminity. In: Eadem: Unbearable Weight. Feminism, Western Culture, and the Body. Berkeley: University of California Press.
Borejsza Jerzy W., 1991: Wokół stereotypu polskiego powstańca. W: Mity i stereotypy w dziejach Polski. [Red. Janusz Tazbir]. Warszawa: Interpress.
Bourdieu Pierre, 2004: Męska dominacja. Przeł. Lucyna Kopciewicz. Warszawa: „Oficyna Naukowa”.
Bröckling Ulrich, 1997: Disziplin: Soziologie und Geschichte militärischer Gehorsamsproduktion. München: Wilhelm Fink.
Butler Judith, 2008: Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości. Przeł. Karolina Krasuska. Wstęp Olga Tokarczuk. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Connell Raewyn W., 2006: Masculinities. Berkeley : University of California Press.
Cydzik Grzegorz, 1983: Ułani, Ułani. Wspomnienia – gawędy – opowieści. Wstęp, oprac. i red. nauk. Juliusz S. Tym. Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica–Tetragon.
Fanning Ursula, 2011: Futurism and the Abjection of the Feminine. In: Futurismo: Impact and Legacy. Ed. Giuseppe Gazzola. Stony Brook, NY: Forum Italicum.
Frevert Ute, Hrsg., 1997: Militär und Gesellschaft im 19. und 20. Jahrhundert. Stuttgart: Klett-Cotta /J. G. Cotta’sche Buchhandlung Nachfol.
Hanisch Ernst, 2005: Männlichkeiten: Eine andere Geschichte des 20. Jahrhunderts. Wien–Köln–Weimar: Böhlau.
Kaliściak Tomasz, 2016: Płeć pantofla. Odmieńcze męskości w polskiej prozie XIX i XX wieku. Warszawa–Katowice: Instytut Badań Literackich–Uniwersytet Śląski.
Karasińska Alicja, 2016: Sejm chce oddać koniom hołd specjalną uchwałą. Koń by się uśmiał. „Polityka”, 4.10.2016. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1678100,1,sejm-chce-oddac-koniom-hold-specjalna-uchwala-kon-by-sie-usmial.read?page=130&moduleId=4677 [31.05.2018].
Klein Paul, Kümmel Gerhard, 2013: Militär und Gewalt. Eine konzeptionelle Skizze. „Berliner Journal für Soziologie”, Ausg. 1.
Mazurkiewicz Filip, 2016: „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego jako biofikcja o dojrzewaniu męskości. „Autobiografia. Literatura – Kultura –Media”, nr 1.
Millet Kate, 1982: Teoria polityki płciowej. W: Nikt nie rodzi się kobietą. Wybrała, przełożyła i wstępem opatrzyła Teresa Hołówka. Posłowie napisała Aleksandra Jasińska. Warszawa: Czytelnik.
Olszewska Maria Jolanta, 2004: Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914–1919 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Pospiszyl Michał, 2016: Zatrzymać historię. Walter Benjamin i mniejszościowy materializm. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Szczepaniak Monika, 2012: „Przygoda technoromantyczna” czy „romans z wojenką”? Konstrukcje męskości militarnej w literaturze austriackiej i polskiej w kontekście Wielkiej Wojny. „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, vol. 5 (47).
Szczepaniak Monika, 2014: „Kwiaty żelazne”. Męskość militarna w wybranej prozie legionowej. „Przegląd Humanistyczny”, nr 4.
Szczepaniak Monika, 2016: „Was bist du für eine Dame!” Gendering und Kriegswahrnehmung in der polnischen populären Literatur zum Ersten Weltkrieg. In: Der Krieg und die Frauen. Geschlecht und populäre Literatur im Ersten Weltkrieg. Hrsg. Aibe-Marlene Gerdes, Michael Fischer. Münster–New York: Waxmann.
Śmieja Wojciech, 2011: Od ideologii ciała do cielesności zideologizowanej. Sport i literatura w latach 1918–1939. Wybrane przykłady. „Teksty Drugie”, nr 4.
Śmieja Wojciech, 2016: Hegemonia i trauma. Literatura wobec dominujących fikcji męskości. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk – Wydawnictwo.
Tomasik Tomasz, 2016: Wojna – męskość – literatura. Słupsk: Akademia Pomorska Słupsk.
Toniak Ewa, 2015: Śmierć bohatera. Motyw śmierci heroicznej w polskiej sztuce i literaturze od powstania kościuszkowskiego do manifestacji 1861. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
Urbanek Mariusz, 1991: Wieniawa – szwoleżer na pegazie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Walicki Andrzej, 1991: Trzy patriotyzmy. Trzy tradycje polskiego patriotyzmu i ich znaczenie współczesne. Warszawa: Res Publica.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
