Historia splątana Przypadek Historii literatury polskiej Feliksa Bentkowskiego
Abstrakt
The article presents discussions on the shape of Polish literary studies which were conducted in connection with the creation of the Historia literatury polskiej [History of Polish Literature] by Feliks Bentkowski. Both the circumstances of the creation of Bentkowski’s work and its reception are presented, with special attention paid to their institutional context, professionalization of philology and bibliography as sciences, as well as to relations between the polemicists. The main part of the article is the reconstruction of the semantics of the historical term “literature”, which is the subject of Bentkowski’s, Jan Śniadecki’s and Gotfryd Ernest Groddeck’s statements. The author advances a thesis that the attempts to define the term “literature” in their texts correspond, in fact, with voices in the debate on the concept of a scientific character of literary studies, which at that time constituted itself as a separate discipline.
Słowa kluczowe
literature; the history of philology; historical semantics; Jan Śniadecki
Bibliografia
Baliński Michał, 1865: Pamiętniki o Janie Sniadeckim, jego życiu prywatném i publiczném, i dziełach jego. T. 2. Wilno: J. Zawadzki.
Beauvois Daniel, 1991: Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832. T. 1: Uniwersytet Wileński. Rzym–Lublin: Fundacja Jana Pawła II–Redakcja Wydawnictwa KUL.
Bednarski Łukasz, 2009: Struktura organizacyjna władz oświatowych Księstwa Warszawskiego. „Roczniki Nauk Prawnych”, T. 19, nr 2.
Bentkowski Feliks, 1814: Historia literatury polskiej. Wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych. T. 1–2. Warszawa–Wilno: nakładem Zawadzkiego i Komp.
Bentkowski Felix, przeł. i red., 1838: Encyklopedia obrazowa systematyczna, z 226 tablic wizerunków złożona, do wszelkiego dzieła encyklopedycznego za objaśnienie służąca. Warszawa: nakł. i drukiem J. Glücksberga.
Borowski Leon, 1848: Historia literatury polskiej. W: Album literackie. Pismo zbiorowe poświęcone dziejom i literaturze krajowej. Red. Kazimierz Władysław Wójcicki. T. 1. Warszawa: w Drukarni Rządowej przy Kommissyi Rządowej Sprawiedliwości.
Borowski Leon, 1972: Uwagi nad poezją i wymową i inne pisma krytycznoliterackie. Wybrał i oprac. Stanisław Buśka-Wroński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Burke Peter, 2016: Społeczna historia wiedzy. Przeł. Anna Kunicka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Bychowiec Władysław et al., 2014: Recepcja filozofii Immanuela Kanta w filozofii polskiej w początkach XIX wieku. Oprac. Tomasz Kupiś. Cz. 1. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Choraczyńska Helena, 2014: Geneza „Historii literatury polskiej” Feliksa Jana Bentkowskiego. „Studia Historyczne”, T. 57, z. 2.
Czartoryski Adam Kazimierz, 1801 [1810]: Myśli o pismach polskich. Z uwagami, nad sposobem pisania w rozmaitych materyach. Wilno: nakł. i drukiem J. Zawadzkiego. Eichhorn Johann Gottfried, 1805–1812: Geschichte der Literatur von ihrem Anfänge bis auf die neuesten Zeiten. [5 Bde.]. Göttingen: Vandenhoek und Ruprecht.
Groddeck Gotfryd Ernest, 1816: O znaczeniu, celu i osnowie literatury w powszechności. „Tygodnik Wileński”, T. 1, nr 12.
Gudeman Alfred, 1907: Grundriss der Geschichte der Klassischen philologie. Leipzig–Berlin: B.G. Teubner.
Heumann Christoph August, 1718: Conspectus reipublicae literariae. Hanover: Foerster et filius.
Koch Erduin Julius, 1790–1798: Compendium der deutschen Literaturgeschichte. Berlin: Verlag der Buchhandlung der Königliche Realschule.
Lelewel Joachim, 1826: Bibliograficznych ksiąg dwoje. T. 2. Wilno: nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego Typografa Imperatorskiego Uniwersytetu.
Linde Samuel Bogumił, 1951: Literat. W: Idem: Słownik języka polskiego. T. 2: G–L. Wyd. 3 fotoofsetowe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Makowski Stanisław, 1964: Feliks Bentkowski. W: Z dziejów polonistyki warszawskiej. Profesorowi doktorowi Julianowi Krzyżanowskiemu w dwudziestą piątą rocznicę objęcia Katedry Historii Literatury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim 1934–1959. Kom. red. Janina Kulczycka-Saloni et al. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Michalski Jerzy, 1959: Niezrealizowane plany naukowe Lindego. „Pamiętnik Literacki”, nr 3–4.
Ossoliński Józef Maksymilian, 1825: List w przedmiocie historii literatury polskiej. „Dziennik Warszawski”, T. 2, nr 5.
Pigoń Stanisław, 1929: Historia jednego konkursu do katedry wymowy i poezji. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego. T. 2: Dziesięciolecie, 1919–29. Wilno: nakł. Uniwersytetu Stefana Batorego–skł. gł. w Księgarni Józefa Zawadzkiego.
Rymkiewicz Jarosław Marek, 2005: Żmut. Wyd. 4, przejrz. i popr. przez aut. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Sawicki Stefan, 1969: Początki syntezy historycznoliterackiej w Polsce. O sposobach syntetycznego ujmowania literatury w 1 połowie w. XIX. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Słowacki Euzebiusz, 1827: Teoria smaku w dziełach sztuk pięknych. W: Idem: Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone. T. 1, zawierąiacy: Teoryą smaku w dziełach sztuk pięknych; Uwagi powszechne nad językami, sztuką pisania i postaciami mowy. Wilno: Józefa Zawadzkiego nakładem własnym.
Szperna Tadeusz, 1999: Kształtowanie się bibliograficznych zainteresowań Feliksa Bentkowskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, z. 9.
Szperna Tadeusz, 2001: „Historia literatury polskiej” Feliksa Bentkowskiego w oczach współczesnych i potomnych: jej recepcja, wpływ i znaczenie. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, z. 10.
Śniadecki Jan, 1818: Listy i Rozprawy o naukach. [Pisma rozmaite Jana Śniadeckiego. T. 3]. Wilno: nakł. i dr. Józefa Zawadzkiego.
Śniadecki Jan, 1819: O pismach klasycznych i romantycznych. „Dziennik Wileński”, T. 1, nr 1.
Śniadecki Jan, 1954: O literaturze. W: Idem: Wybór pism naukowych. Pisma humanistyczne oprac. i wstępem opatrzył Zdzisław Libera. Pisma matematyczne i przyrodnicze oprac. i wstępem opatrzył Stefan Drobot. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wachler Ludwig,1793–1801: Versuch einer allgemeine Geschichte der Litteratur. Lemgo: Meyer.
Werner Michael, Zimmerman Bénédicte, 2006: Beyond Comparison. „Histoire croisée” and the Challenge of Reflexivity. „History and Theory”, vol. 45.
Uniwersytet Warszawski Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
