Sen i jego funkcje w wybranych utworach Hansa Christiana Andersena
Abstrakt
The article aims at analysing the motif of dream and its function in fairy tales and stories by Hans Christian Andersen. The Dannish author wrote during the Romantic era when the unconscious was of great interest to the creators of all kind. It was widely acknowledged then that dreams are a gateway to a hidden reality, and therefore, they constituted a great creative material. In Andersen’s work, the oneiric narrative abounds, for instance in Little Ida’s Flowers and The Little Match Girl, and dreams perform multitudinoulsy functions, from familiarizing children with death, to unveiling fears. The examples of dreams presented in the article indicate to the fact that Andersen’s oeuvre was addressed not only to children, but also adults.
Słowa kluczowe
dream; Hans Christian Andersen; function; fairy tale
Bibliografia
Andersen Hans Christian, 2006a: Baśnie i opowieści. T. 1: 1830–1850. Przeł. Bogusława Sochańska. Poznań: Media Rodzina.
Andersen Hans Christian, 2006b: Baśnie i opowieści. T. 2: 1852–1862. Przeł. Bogusława Sochańska. Poznań: Media Rodzina.
Dołęga Józef Marceli, 2003: Analiza pojęcia symbolu. „Studia Philosophiae Christianae”, nr 39 (2).
Dudek Zenon Waldemar, 2010: Jungowska psychologia marzeń sennych. Warszawa: Eneteia.
Freud Zygmunt, 1958: Wstęp do psychoanalizy. Przeł. Salomea Kempnerówna, Witold Zaniewicki. Warszawa: Książka i Wiedza.
Freud Zygmunt, 1987: Psychopatologia życia codziennego. Marzenia senne. [Przeł. Włodzimierz Szewczuk]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jung Carl Gustav, 1993: O istocie snów. Wybrał i przetłum. Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR–Wydawnictwo Sen.
Kopaliński Władysław, 2006: Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Krzak Zygmunt, 2007: Od matriarchatu do patriarchatu. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Kuran Michał, 2017: Sen, marzenie i zaświaty w literaturze – wprowadzenie do monografii. W: Sen, marzenie, zaświaty w literaturze i kulturze. T. 1: Literatura. Red. Michał Kuran. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Lis Kazimiera, 1998: Romantycy. Powinowactwa rosyjsko-europejskie. Studia. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Ługowska Jolanta, 2007: Obrazy śmierci w „Baśniach” Hansa Christiana Andersena. W: Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia kultury – humanistyka. Red. Jacek Kolbuszewski. Wrocław: Wydawnictwo WTN.
Matusiak Agnieszka, 2001: Motyw snu w prozie starszych symbolistów rosyjskich (Fiodor Sołogub). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Mazan-Mazurkiewicz Alicja, 2019: Andersenowska opowieść o prochu ziemi. W: Żywioły w literaturze dziecięcej. Ziemia. Red. Anna Czabanowska-Wróbel, Krystyna Zabawa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Miernik Agnieszka, 2015: Domeny wyobraźni: Andersen i Jung. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Miller Katarzyna, Cichocka Tatiana, 2008: Bajki rozebrane. Ilustr. Anna Kunka-Kawełczyk. Łódź: Wydawnictwo JK.
Okopień-Sławińska Aleksandra, 1973: Sny i poetyka. „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2 (6).
Papuzińska Joanna, 1990: Zastosowanie motywów onirycznych w polskiej fantastyce dla dzieci i młodzieży. „Studia o Sztuce dla Dziecka”, z. 5.
Piasecka Maria, 1992: Mistrzowie snu: Mickiewicz – Słowacki – Krasiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rajmunda (siostra), Witkowska Grażyna, 1997: Terapeutyczna wartość snu. W: Tajemnica snu. Red. Antoni J. Nowak. Lublin: RW KUL.
Slany Katarzyna, 2016: Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Sobol Elżbieta, red., 2005: Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.
Sochańska Bogusława, 2006: Baśnie i opowieści Hansa Christiana Andersena. W: Hans Christian Andersen: Baśnie i opowieści. T. 1: 1830–1850. Przeł. Bogusława Sochańska. Poznań: Media Rodzina.
Szmigielska Barbara, 2002: Marzenia senne dzieci. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Windt Jennifer Michelle, 2016: Sny, świadomość i jaźń: perspektywa filozoficzna. Przeł. Maryla Klajn. „Teksty Drugie”, nr 5.
Wójtowicz Magdalena, Biegalska Katarzyna: Etnografia Lubelszczyzny – ludowe wierzenia o snach. http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-ludowe-wierzenia-o-snach/[17.11.2019].
Wullschläger Jackie, 2005: Andersen. Życie baśniopisarza. Przeł. Maryna Ochab. Fragmenty baśni, listów i dzienników H.Ch. Andersena w przekł. Bogusławy Sochańskiej. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Ziółkowska-Sobecka Marta, 2001: Hans Christian Andersen. Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP.
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska
https://orcid.org/0000-0001-5030-7658
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
