O sposobach finalizowania przez Jana Kochanowskiego poszczególnych segmentów własnej twórczości – nowe spojrzenie na problem tzw. architektury Fraszek
Abstrakt
The article constitutes an attempt at elaborating upon a distinguishable type of text composition appearing in the parts that conclude individual books of Jan Kochanowski’s Fraszki. What is especially emphasized by the author of the article is a peculiar, in terms of convention, way of crowning the collection by two epigraphs whose character is obviously obscene: Marcinowa powieść (III 85) and O flisie (III 86). In the light of the argumentation presented, the sense of the poets’ concept implemented therein should be sought in a much dichotomous relationship between the two said fraszkas and the preceding poem Na słup kamienny (III 84), but also in the figure of achieving a defined aim, which appears in both the fraszkas. The author of the article also considers some correspondences occurring between the fraszka O flisie and the pieces Na most warszewski (II 106–108) and the elegy III 15.
Słowa kluczowe
fraszka; Fraszki; Elegii ksiąg czworo; Jan Kochanowski
Bibliografia
Bieńkowski Tadeusz, 1978: Pisarze staropolscy wobec problemów cywilizacji. W: Problemy literatury staropolskiej. Seria 3. Red. Janusz Pelc. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo IBL PAN.
Buchwald-Pelcowa Paulina, 1991: Dzieje wydań tekstu „Fraszek” Jana Kochanowskiego od XVI do XVIII wieku. W: Problemy edytorskie literatur słowiańskich. T. 1. Red. Janusz Pelc, Paulina Buchwald-Pelcowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Frost Robert, 2018: Oksfordzka historia unii polsko-litewskiej. T. 1: Powstanie i rozwój 1385–1569. Przeł. Tomasz Fiedorek. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Głombiowska Zofia, 1988: Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Głombiowska Zofia, 2008: Indeks wyrazów i form. W: Jan Kochanowski: Carmina Latina / Poezja łacińska. Cz. 2. Oprac. Zofia Głombiowska. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Głombiowska Zofia, 2013: Komentarz. W: Jan Kochanowski: Carmina Latina / Poezja łacińska. Cz. 3. Oprac. Zofia Głombiowska. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Hone Michael, 2017: Phallus: The History of an Obsession. [s.l.]: Create- Space Independent Publishing Platform.
Kochanowski Jan, 1952: Dzieła polskie. T. 1. Oprac. Julian Krzyżanowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kochanowski Jan, 1955: Dzieła polskie. T. 3. Oprac. Julian Krzyżanowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kochanowski Jan, 1972: Treny. Oprac. Janusz Pelc. [BN I 1]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kochanowski Jan, 1991: Fraszki. Oprac. Janusz Pelc. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Koehler Krzysztof, 2001: Fraszki. W: Lektury polonistyczne. Jan Kochanowski. Red. Albert Gorzkowski. Kraków: Universitas.
Kotarska Janina, 1989: „Nieubłagana Wisło, próżno wstrząsasz rogi”. W: Jan Kochanowski. Interpretacje. Red. Jan Błoński. Kraków: Wy- dawnictwo Literackie.
Krzywy Roman, 2012: Cielesność, rozterki cenzorskie i „humanitas”. O fraszkach nieprzystojnych Jana Kochanowskiego. „Litteraria Copernicana”, [T.] 1 (9).
Krzywy Roman, 2014: Epigramatyczne księgi mistrza z Czarnolasu. W: Dobrym towarzyszom gwoli. Studia o „Foriceniach” i „Fraszkach” Jana Kochanowskiego. Red. naukowa Roman Krzywy, Radosław Rusnak. Warszawa: Wydawnictwa Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Pelc Janusz, 1991: Wstęp. W: Jan Kochanowski: Fraszki. Oprac. Janusz Pelc. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rusnak Radosław, 2019: Idea unii polsko-litewskiej w twórczości Jana Kochanowskiego. „Tematy i Konteksty”, [nr] 9 (14).
Trencsényi-Waldapfel Imre, 1967: Mitologia. Z węgierskiego tłum. Jan Ślaski. Warszawa: PWN.
Walecki Wacław, oprac., 2008: Ioannes Cochanovius. Pisma łacińskie oprac. Zespół pod kierunkiem Wacława Waleckiego. Kraków: Collegium Columbinum.
Wierzbicka-Trwoga Krystyna, 2015: Kompozycje cykliczne w poezji Jana Kochanowskiego. W: Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Ko- chanowskim. Red. Estera Lasocińska, Wiesław Pawlak. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-8669-5258
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
