Przez ucho do serca. O muzyczności Piosenek nie śpiewanych Żonie Stanisława Barańczaka

Maria Szczepańska

doi:10.31261/SSP.2024.23.04

Published: 2024-06-05

Vol. 23 No. 1 (2024)

Through the Ear to the Heart: On Musicality of Stanisław Barańczak’s Piosenki nie śpiewane Żonie

Maria Szczepańska

Section: Essays and Articles

https://doi.org/10.31261/SSP.2024.23.04

Abstract

The article provides an interdisciplinary analysis of a part Piosenki nie śpiewane Żonie, included in the collection Chirurgiczna precyzja: elegie i piosenki z lat 1995–1997 by Stanisław Barańczak. The author focuses on the aspect of musicality in the poems, especially in the context of so-called latent musicality, which
manifests in these poems through the transposition of musical genres and forms into the realm of literature. Based on Andrzej Hejmej’s categorization of musicality, the author distinguishes intermedial phenomena; she examines the poems separately and in the perspective of the part of the collection identified by Barańczak, often marginalized, which is a love confession to his wife. Through a formal analysis of the structure of musical genres – both classical and popular (madrigal, aria, blues, alba, serenade) – to which the poet referred to in the titles of his poems, the author uncovers new interpretative clues hidden in the construction of the poems. Her analysis confirms the critics’ opinion on Stanisław Barańczak’s masterful poetic craftsmanship and virtuosity in handling the form of the text.

Keywords:

Stanisław Barańczak , 20th-century Polish poetry , musicality in literature , intermediality

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Szczepańska, M. (2024). Through the Ear to the Heart: On Musicality of Stanisław Barańczak’s Piosenki nie śpiewane Żonie. Śląskie Studia Polonistyczne [Silesian Journal of Polish Studies], 23(1), 1–19. https://doi.org/10.31261/SSP.2024.23.04

Cited by / Share

References

Barańczak Anna, 1983: Słowo w piosence. Poetyka współczesnej piosenki estradowej. Ossolineum, Poznań.
Google Scholar

Barańczak Stanisław, 1972: Od tłumacza. „Student”, nr 19 (72), s. 7.
Google Scholar

Barańczak Stanisław, 2006: Wiersze zebrane. Wydawnictwo a5, Kraków.
Google Scholar

Barańczak Stanisław, 2021: Chirurgiczna precyzja: elegie i piosenki z lat 1995–1997. Biblioteka Narodowa, Warszawa [e-book]. https://polona.pl/preview/a988799f-36a4-4be3-9c3d-51579e9e8044 [dostęp: 20.04.2024]..
Google Scholar

Bogalecki Piotr, 2020: Wiersze-partytury w poezji polskiej neoawangardy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Cavanagh Claire et al., 1999: O „Chirurgicznej precyzji” Stanisława Barańczaka. „Zeszyty Literackie”, nr 1, s. 153–166.
Google Scholar

Chodkowski Andrzej, red., 1995: Encyklopedia muzyki. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Czwordon-Lis Paulina, 2014: Buffo i blues, terapia i bezsilność. Źródła komizmu i źródła powagi w „Piosenkach, nieśpiewanych Żonie”. W: Poeta i duch wolności. Szkice o twórczości Stanisława Barańczaka. Red. Piotr Śliwiński. Wielkopolska Biblioteka Poezji, Poznań, s. 158–160.
Google Scholar

Dembińska-Pawelec Joanna, 2006: Vilanella. Od Anonima do Barańczaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Drucker Johanna, 1998: Visual Performance of the Poetic Text. W: Close Listening. Poetry and the Performed Word. Ed. Charles Bernstein. Oxford University Press, New York, s. 138.
Google Scholar

Drzewucki Janusz, 1998: Mozart przeciw mocarstwom. „Rzeczpospolita”, nr 173, dodatek: „Plus Minus”, s. 14.
Google Scholar

Habela Jerzy, 2007: Słowniczek muzyczny. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
Google Scholar

Hejmej Andrzej, 2000: Muzyczność dzieła literackiego. Wydawnictwo Funna, Wrocław.
Google Scholar

Hejmej Andrzej, 2003: Peryferyjne znaczenia muzyki („Aria: Awaria” S. Barańczaka). W: Filozofia muzyki. Studia. Red. Krzysztof Guczalski. Musica Iagellonica, Kraków, s. 146–160.
Google Scholar

Jeż Tomasz, 2003: Madrygał w Europie północno-wschodniej. Dokumentacja – recepcja – przeobrażenia gatunku. Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Google Scholar

Nyczek Tadeusz, 1999: O „Chirurgicznej precyzji” Stanisława Barańczaka. „Zeszyty Literackie”, nr 1, s. 160.
Google Scholar

Reimann Aleksandra, 2013: Muzyczny styl odbioru tekstów literackich. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Scher Steven Paul, 1982: Literature and Music. W: Interrelations of Literature. Modern Language Association of America, New York, s. 237.
Google Scholar

Stala Marian, 2004: Przeszukiwanie czasu: przechadzki krytycznoliterackie. Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Strózik Sabina, 2008: Rachunek prawdopodobieństwa sercem oszukany, czyli „Madrygał probabilistyczny” Stanisława Barańczaka. Granice.pl, 5.08.2008. https://www.granice.pl/publicystyka/rachunek-prawdopodobienstwa-sercem-oszukany-czyli-madrygal-probabilistyczny-stanislawa-baranczaka/309/1 [dostęp: 9.05.2023].
Google Scholar

Wiegandt Ewa, 1980: Problem tzw. muzyczności prozy powieściowej XX wieku. W: Pogranicza i korespondencje sztuk. [Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej. T. 56]. Red. Teresa Cieślikowska, Janusz Sławiński. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 103–114.
Google Scholar

Ziomek Jerzy, 1988: Prace ostatnie. Literatura i nauka o literaturze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Vol. 23 No. 1 (2024)
Published: 2025-01-31

ISSN: 2084-0772

eISSN: 2353-0928

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit