„Czynnik ludzki” w ocenianiu i recenzowaniu tekstów uczniów z ASD
Abstrakt
Specyfika szkolnej oceny kompetencji tekstotwórczej polega na odczytywaniu, analizowaniu i ocenie tekstu uczniowskiego według ogólnie przyjętych kryteriów (na przykład zasad oceniania CKE), tak zwanego klucza. Taka ocena, a przede wszystkim recenzja tekstu uczniowskiego kojarzone są raczej z wymaganiami stawianymi uczniom w normie rozwojowej. Tymczasem jedną z podstawowych cech całościowego zaburzenia rozwoju, jakim jest ASD, stanowi nienormatywność w sferze językowo-komunikacyjnej. Nie należy więc zestawiać ani oceniać według tych samych kryteriów tekstów uczniów rozwijających się prawidłowo i tekstów uczniów z ASD. Indywidualizacja nauczania i ocenianie kształtujące wymagają uwzględnienia specyficznych trudności, możliwości i potrzeb uczniów z ASD, a także dostosowania kryteriów oceny tekstu do specjalnych potrzeb edukacyjnych tych uczniów.
Słowa kluczowe
ASD; kompetencja tekstotwórcza; (nie)normatywność; ocenianie; „czynnik ludzki”
Bibliografia
APA, 2013, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. DSM-5, American Psychiatric Association, Arlington.
Balcerek H., 2023, Teksty narracyjne uczniów z ASD, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
CKE, 2022, Zasady oceniania rozwiązań zadań. Egzamin ósmoklasisty. Język polski, OPOP-200-2205, data publikacji dokumentu: 23.06.2022, pobrano z: https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Arkusze-egzaminacyjne/2022/zasady_oceniania/Jezyk_polski/OPOP-200-2205-zasady.pdf [23.02.2023].
Grandin T., Panek R., 2017, Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, tłum. K. Mazurek, konsultacja K. Wołoszyn, M. Hohol, wyd. 2 (dodruk), Copernicus Center Press, Kraków.
Nowak E., 2014, Stworzyć tekst. Uczniowska kompetencja tekstotwórcza w edukacji polonistycznej, Universitas, Kraków.
Saloni Z., 1972, Jak pisać wypracowania, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
Szymańska M., 2016, Między nauką o języku a rozwijaniem języka. Koncepcje kształcenia językowego na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Tabisz A., 2006, Kompetencja tekstotwórcza uczniów na przykładzie rozprawki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Wiśniewska H., 2016, Wokół edukacji polonistycznej w szkole. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Uniwersytet Warszawski Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
