Polonistyczne studia nauczycielskie z przyszłością
https://orcid.org/0000-0003-2730-7048
Maria Kwiatkowska-Ratajczak
https://orcid.org/0000-0002-2840-4643
Grażyna B. Tomaszewska
https://orcid.org/0000-0001-9467-8426
Magdalena Trysińska
https://orcid.org/0000-0001-5245-2867
Bernadeta Niesporek-Szamburska
https://orcid.org/0000-0001-9935-6733
Krzysztof Biedrzycki
https://orcid.org/0000-0002-5110-6986
Abstrakt
Na opracowanie składają się teksty sześciorga autorów. Dotyczy ono różnorodnych wymiarów nowej wizji polonistycznych studiów nauczycielskich, kwestie te zostały wypracowane podczas Konferencji Programowej „Ku Nowej Polonistyce” (Katowice, 17–18.04.2023). Wypowiedzi oscylują wokół diagnozy potrzeb i próby określenia wyznaczników dobrych studiów polonistycznych. Autorzy podkreślają, że dydaktyka polonistyczna ma od lat charakter interdyscyplinarny, to subdyscyplina istniejąca „pomiędzy” (literaturoznawstwem i językoznawstwem, pedagogiką i psychologią, filozofią i socjologią, uniwersytetem i szkołą, teorią i praktyką). Wskazują także na zależności między praktykowaniem różnych form aktywności interpretacyjnej a nadziejami na podniesienie poziomu edukacji polonistycznej, dowodzą jednocześnie, że reguły instytucjonalnej ewaluacji takie nadzieje odbierają. Badacze formułują tezy dotyczące kompetencji i umiejętności, jakie winien mieć polonista czasów kryzysów, i podkreślają wielką wagę badań edukacyjnych współcześnie, gdy przed dydaktyką języka polskiego stają nowe wyzwania cywilizacyjne.
Słowa kluczowe
polonistyczne studia nauczycielskie; program nauczania; edukacja medialna; mediatyzacja; dydaktyka polonistyczna; interdyscyplinarność; transdyscyplinarność; aktywność interpretacyjna; ompetencje nauczycielskie; edukacja proklimatyczna; edukacja obywatelska; badania edukacyjne/empiryczne
Bibliografia
Adamski A., 2017, Człowiek zmediatyzowany, „Studia Theologica Varsaviensia”, 1, s. 59–73, pobrano z: https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/stv/article/view/2245/2179 [8.12.2023].
Bakuła K., 1994, Szkolną naukę o języku trzeba zmienić, „Polonistyka”, nr 5, s. 274–280.
Bakuła K., 1997, Kształcenie językowe w szkole podstawowej w świetle współczesnych teorii psycholingwistycznych i lingwistycznych. Projekt nowej metodyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Bakuła K., Heck D., red., 2006, Efekt motyla. Humaniści wobec teorii chaosu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Bakuła K., Heck D., red., 2017, Efekt motyla 3. Od teorii chaosu deterministycznego do indeterminizmu praktyki literackiej i artystycznej. Studia, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Będkowski M. i in., 2022, Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotowywać się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją?, red. J. Fazlagić, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, pobrano z: https://kwalifikacje.edu.pl/wp-content/uploads/Sztuczna-inteligencja-jako-megatrend-ksztaltujacy-edukacje.pdf [29.05.2023].
Biedrzycki K., 2012, Interpretacja – szkoła rozumienia, w: Dydaktyka literatury i języka polskiego. Stan badań i perspektywy badawcze, red. S.J. Żurek, A. Adamczuk-Stęplewska, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, s. 159–168.
Biedrzycki K., Białek K., Czajkowska M., red., 2013, Szkoła samodzielnego myślenia. Raport z badania, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, pobrano z: https://www.ibe.edu.pl/images/diagnoza_matematyki/ibe-raport-szkola-samodzielnego-myslenia.pdf [5.12.2023].
Biedrzycki K. i in., 2015, Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Raport z badania, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, pobrano z: http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/IBE-EE-raport-Dydaktyka-literatury-i-jezyka-polskiego.pdf [5.12.2023].
Bińczyk E., 2018, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bobiński W., 2011, Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowa strategia kształcenia literacko-kulturowego, Universitas, Kraków.
Bobiński W., 2016, Wykształcić widza. Sztuka oglądania w edukacji polonistycznej, Universitas, Kraków.
Borisová S., Kollárová D., Nagyová A., red., 2022, Lesná pedagogika v škole a mimo nej: skúsenosti v krajinách V4, Pedagogická fakulta UKF v Nitre, Nitra.
Bortnowski S., 2003, Dwie szkoły polonistyczne, „Polonistyka”, nr 2, s. 108–109.
Bortnowski S., 2009, Jak zmienić polonistykę szkolną?, Stentor, Warszawa.
Breczko B., 2023, Sztuczna inteligencja. Matura z Chatem GPT, „Gazeta Wyborcza”, 5.05.2023, s. 7.
Brzezińska O. i in., 2018, Inny kanon. Debata w ramach Festiwalu Tradycji Literackich 28 października 2017. Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu, „Interpretacje”, nr 1, s. 173–188, pobrano z: https://muzeumpanatadeusza.ossolineum.pl/gabinet-literacki-im-tadeusza-rozewicza-i-premiera-interpretacji/ [5.04.2023].
Cegieła A., 2014, Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Dom Wydawniczy „Elipsa”, Warszawa.
Chrząstowska B., 2000, Polonistyka czy humanistyka, w: Pedagogika w pokoju nauczycielskim, red. K. Kruszewski, WSiP, Warszawa, s. 110–130.
Czapliński P., Bednarek J.B., Gostyński D., 2020, O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce, Książka i Prasa, Warszawa.
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gajda S., 1992, Co dzieje się we współczesnym językoznawstwie, „Polonistyka”, nr 3, s. 138–144.
Gajosowa P., 2023, Bot byłby tańszy od polonisty, „Polonistyka. Innowacje”, nr 17, s. 135−148, https://doi.org/10.14746/pi.2023.17.12.
Godawa J., 2021, Zielona inkluzja, czyli o relacji człowieka z przyrodą, outdoor education i leśnej bajce, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Gosk H., 2022, Słowo na otwarcie Zjazdu Polonistów (który miał się odbyć w 2020 roku), „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 7–9, pobrano z: https://rcin.org.pl/Content/234332/WA248_271400_P-I-30_gosk-slowo_o.pdf [5.12.2023].
Grabias S., 2001, Język w zachowaniach społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Gryz J., 2023, Mów do mnie jeszcze, „Tygodnik Powszechny”, 2.04.2023, s. 59–61.
Guzy A., Ochwat M., 2021, Poloniści wobec zmian klimatu. Raport badań ankietowych, Katowice, pobrano z: https://us.edu.pl/wp-content/uploads/pliki/Raport_polonisc_dla_klimat_2021.pdf [12.12.2023].
Guzy A., Ochwat M., 2022a, Czy możliwe jest kształtowanie postaw proklimatycznych na lekcjach języka polskiego? Wyniki badań ankietowych, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”, T. 31, s. 1–22, https://doi.org/10.31261/TPDJP.2022.31.13.
Guzy A., Ochwat M., 2022b, Rodzice wobec zmian klimatu. Raport z badań, Visegrad Fund, Katowice, pobrano z: https://us.edu.pl/wp-content/uploads/pliki/Rodzice_wobec_zmian_klimatu.pdf [30.05.2023].
Guzy A., Ochwat M., 2023, Studenci wobec zmian klimatu. Raport z badań, pobrano z: https://www.prosilesia.pl/resources/upload/PDF/Raport/Studenci%20wobec%20zmian%20klimatu.pdf?_t=1684785495 [29.05.2023].
Harari Y.N., 2018, Homo deus: krótka historia jutra, tłum. M. Romanek, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Heck D., Bakuła K., red., 2012, Efekt motyla 2. Humaniści wobec metaforyki teorii chaosu. Studia, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Janus-Sitarz A., 2009, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze, Universitas, Kraków.
Janus-Sitarz A., 2016, W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje, Universitas, Kraków.
Janus-Sitarz A., red., 2014, Edukacja polonistyczna wobec innego, Universitas, Kraków.
Jaskółowa E., 2013, Uwolnić interpretację, w: Nowe odsłony klasyki w szkole. Literatura XIX wieku, red. E. Jaskółowa, K. Jędrych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 39–45.
Jaskółowa E., Wójcik-Dudek M., red., 2018, Język – lektura – interpretacja w dydaktyce szkolnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kłakówna Z.A., 2016, Język polski. Wykłady z metodyki. Akademicki podręcznik myślenia o zawodzie szkolnego polonisty, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Kołodziej P., 2013, Czas na obraz. Dzieło malarskie jako tekst i kontekst w szkolnym kształceniu humanistycznym (1888–1999), Collegium Columbinum, Kraków.
Kołodziej P., 2021, Literatura grozi myśleniem, Universitas, Kraków.
Kozak W. i in., red., 2021a, Informator o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu obowiązkowego (część ustna oraz część pisemna na poziomie podstawowym) od roku szkolnego 2022/2023, aktualizacja z 25 marca 2022 r., pobrano z: https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Informatory/Informator_EM2023_jezyk_polski_PP.pdf [7.04.2023].
Kozak W. i in., red., 2021b, Informator o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego (część pisemna na poziomie rozszerzonym) od roku szkolnego 2022/2023, aktualizacja z 25 marca 2022 r., pobrano z: https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Informatory/Informator_EM2023_jezyk_polski_PR.pdf [7.04.2023].
Koziołek K., 2006, Czytanie z innym. Etyka. Lektura. Dydaktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Koziołek K., 2017, Czas lektury, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kwiatkowska-Ratajczak M., 2008, Polonistyczny podręcznik – między teorią a praktyką, w: Między szkołą a uniwersytetem. Odbiorcy w nowych podręcznikach dla reformującej się szkoły, red. M. Kwiatkowska-Ratajczak, W. Wantuch, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, s. 7–15.
Kwiatkowska-Ratajczak M., 2021, Docenić szkołę. Dydaktyczna teoria i metodyczna praktyka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Lamri J., 2021, Kompetencje XXI wieku, tłum. A. Zręda, Wolters Kluwer, Warszawa.
Majewski T., 2022, Przeciw racjonalizacji niemocy. Uniwersytet – scenariusze przyszłości, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 21–31, https://doi.org/10.18318/pl.2022.1.5.
Maliszewski K., 2021, Bez-silna edukacja. O kształceniu kruchego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Markowski M.P., 2019, Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu, Universitas, Kraków.
Myrdzik B., 1999, Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Nocoń J., 2018, Lingwodydaktyka na progu XXI wieku. Konteksty – koncepcje – dylematy, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Nussbaum M., 2016, Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów, przeł. Ł. Pawłowski, Fundacja Kultura Liberalna, Warszawa.
Nycz R., 2022, Polonistyka: dyscyplinowe wstrząsy, potrzeby, uwarunkowania, „Ruch Literacki”, z. 4, s. 501–514, https://doi.org/10.24425/rl.2022.142980.
Ochwat M., 2023, Humanistyka odpornościowa w czasach katastrofy klimatycznej, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2, s. 1–20, http://dx.doi.org/10.31261/PS_P.2023.32.01.
Okopień-Sławińska A., 1988, Sztuka interpretacji jako przedmiot nauczania, w: Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Założenia – oceny – postulaty, red. B. Chrząstowska, T. Kostkiewiczowa, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, s. 112–121.
Pacewicz A., Ptaszek G., red., 2019, Model Edukacji Medialnej, Informacyjnej i Cyfrowej (MEMIC), pobrano z: https://www.fina.gov.pl/docs/15/memic_publikacja-1.pdf [4.12.2023].
Patrzałek T., 1992a, Gramatyka na cenzurowanym, „Polonistyka”, nr 1, s. 23–31.
Patrzałek T., 1992b, Integrowanie, „Polonistyka”, nr 3, s. 145–146.
Pawlicka U., 2017, Humanistyka: pracownia, centrum czy laboratorium?, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 314–333, https://doi.org/10.18318/td.2017.1.26.
Pieniążek M., 2013, Uczeń jako aktor kulturowy: polonistyka szkolna w warunkach płynnej nowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Pilch A., 2003, Kierunki interpretacji tekstu poetyckiego. Literaturoznawstwo i dydaktyka, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Pilch A., 2010, Formy wyobraźni. Poeci współcześni przed obrazami wielkich mistrzów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Rekomendacje uczestników Konferencji Programowej „Ku Nowej Polonistyce”, 2023, Uniwersytet Śląski w Katowicach, 30 kwietnia 2023, pobrano z: https://us.edu.pl/wydzial/wh/wp-content/uploads/sites/15/2023/06/Rekomendacje_EBOOK.pdf [23.05.2023].
Scheler M., 1986, Istota i formy sympatii, przeł. i oprac. A. Węgrzecki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Sitek M., Ostrowska E.B., red., 2018, PISA 2018. Czytanie, rozumienie, rozumowanie, Instytut Badań Literackich, Warszawa.
Skrendo A., 2018, Kanon jako wartość demokratyczna, „Interpretacje”, nr 1, s. 19–30, pobrano z: https://muzeumpanatadeusza.ossolineum.pl/wp-content/uploads/2021/08/Interpretacje-Nr-1-INTERNET.pdf [5.04.2023].
Skrendo A., 2022, Wprowadzenie do dyskusji w panelu „Stan dyscypliny”, pobrano z: https://zjazdpolonistow2022.polon.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/03/Wprowadzenie-do-dyskusji-w-panelu.docx [23.05.2023].
Sugiera M., 2019, Natura instant. Spekulatywne rajskie ogrody, w: Niespodziewane alianse. Sztuki performatywne jutra, red. M. Borowski, M. Chaberski, M. Sugiera, Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 357–389.
Sugiera M., 2023, Hakowanie antropocenu. Nowe koncepcje wspólnot więcej-niż-ludzkich w ekologicznych fabulacjach spekulatywnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Szczukowski D., 2019, Praktyki lekturowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Szczukowski D., Tomaszewska G.B., 2014, Sztuka interpretacji a lekcja polskiego. Uwagi wstępne, w: Sztuka interpretacji. Poezja polska XX i XXI wieku, red. D. Szczukowski, G.B. Tomaszewska, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk, s. 5–17.
Szkurłat E., Hibszer A., 2019, W stronę ujęć humanistycznych w edukacji geograficznej, w: Miejsce i przestrzeń. Edukacja geograficzna w ujęciu humanistycznym, red. J. Angiel, E. Szkurłat, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań–Warszawa, s. 11–22.
Szoska M., 2019, Trudna obecność. Film w edukacji polonistycznej a interpretacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Śliwerski B., Paluch M., 2021, Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Tomaszewska G., 2019, Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Tomaszewska G.B., 2021, Przeciw gotowym odpowiedziom. Literatura i dydaktyka literatury w czytelniczych spotkaniach, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Tomaszewska G.B., 2022, Dwuznaczność. Niewygody i dobrodziejstwa opozycji nieczystych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Tomaszewska G.B., Szczukowski D., red., 2018, Adaptacje. Szkolne użycia ponowoczesnych (anty)teorii literatury, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Tsing A., 2015, The Mushroom at the End of the World. On the Possibility of Life in Capitalist Ruins, Princeton University Press, Princeton, NJ.
Uryga Z., 1992, Jak pisać o metodyce, „Polonistyka”, nr 5, s. 290–292.
Uryga Z., 1996, Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Dz.U. 2018, poz. 1668.
Wiśniewska H. i in., 1996, Gramatyka na 10 głosów. Dyskusja, „Polonistyka”, nr 4, s. 232–242.
Wójcik-Dudek M., 2023, Jak być ze świata? Zwrot geologiczny i polonistyka/humanistyka terenowa w szkole, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (31), s. 1–21, https://doi.org/10.31261/PS_P.2023.31.03.
Żydek-Bednarczuk U., 2009, Nowe aspekty kompetencji komunikacyjnej, w: W trosce o dobrą edukację, red. A. Janus-Sitarz, Universitas, Kraków 2009, s. 51–62.
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-2730-7048
Anna Janus-Sitarz – profesor doktor habilitowana, kieruje Katedrą Polonistycznej Edukacji Nauczycielskiej oraz Centrum Badań Edukacyjnych i Kształcenia Ustawicznego na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Przewodniczy Komisji Edukacji w Komitecie Nauk o Literaturze PAN. Jest członkinią Komisji PAU do Oceny Podręczników Szkolnych, Rady na rzecz Doskonalenia Dydaktyki Akademickiej „Ars Docendi” UJ, Rady Konsultacyjnej Ośrodka Badań Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej UJ, Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego dla Szkół Podstawowych. Wchodzi w skład redakcji czasopism: „Polonistyka. Innowacje” oraz „Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty”. Inicjatorka cyklicznych Kongresów Dydaktyki Polonistycznej. Twórczyni i redaktor naukowa serii wydawniczej Edukacja Nauczycielska Polonisty (35 wydanych tomów) oraz autorka około 200 publikacji naukowych, poświęconych literaturze, dydaktyce literatury, filozofii edukacji, także cyklów podręczników do szkół licealnych i technikum (Barwy epok, Lustra świata). Wybrane publikacje: Lekcje teatru, Groteska literacka. Od diabła w Damaszku po Becketta i Mrożka, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole, W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje, Książki zadające pytania. Pogranicza literatury dla dorosłych i niedorosłych.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-2840-4643
Maria Kwiatkowska-Ratajczak – profesor doktor habilitowana, kieruje Pracownią Innowacji Dydaktycznych w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Autorka książek Z perspektywy wartości o prozie dla dzieci i młodzieży (1994), Metodyka konkretu. O wybranych problemach zawodowego kształcenia nauczycieli polonistów (2002), Po stronie praktyki. Szkice polonistyczne z dydaktyki szkolnej i akademickiej (2013), Wymiana idei. Szkice dydaktyczne o szkole i uniwersytecie (2016), Docenić szkołę. Dydaktyczna teoria i metodyczna praktyka (2021). Współredaktorka tomów rozpraw Konteksty polonistycznej edukacji (1998), Między szkołą a uniwersytetem. Odbiorcy w nowych podręcznikach dla reformującej się szkoły (2008), Polskie czytanie Wschodu. Kultura – autobiografia – edukacja (2018). Współautorka i redaktorka naukowa podręcznika akademickiego z zakresu dydaktyki kształcenia polonistycznego Innowacje i metody (2011). Redaktorka i współautorka książki Dydaktyczna szkoła doktorska (2019). Redaktorka „Polonistyki” w latach 1992–2014; redaktorka naczelna „Polonistyki. Innowacji” w latach 2015–2023.
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0001-9467-8426
Grażyna B. Tomaszewska – profesor doktor habilitowana, związana z Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, literaturoznawczyni, dydaktyczka literatury i tekstów kultury; zajmuje się literaturą XIX wieku, literaturą współczesną, sztuką interpretacji. Autorka monografii: Mickiewicz – Krasiński. O wyobraźni utopijnej i katastroficznej (2000), Jak widzi dusza? Estetyka i metafizyka światła w „Panu Tadeuszu” (2007), Zagubiona przestrzeń i co dalej… (2013), Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła (2019), Przeciw gotowym odpowiedziom. Literatura i dydaktyka literatury w czytelniczych spotkaniach (2021), Dwuznaczność. Niewygody i dobrodziejstwa opozycji nieczystych (2022).
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0001-5245-2867
Magdalena Trysińska – doktor habilitowana, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, językoznawczyni, zatrudniona w Instytucie Polonistyki Stosowanej Wydziału Polonistyki UW, kierowniczka Pracowni Badań Edukacji Polonistycznej i Medialnej. Prowadzi zajęcia dla studentów specjalizacji nauczycielskiej, glottodydaktycznej i filologia dla mediów. Jest promotorką wielu prac magisterskich z zakresu metodyki nauczania języka polskiego w szkole podstawowej i ponadpodstawowej oraz z zakresu języka mediów. Wypromowała dwoje doktorów. Jest członkiem towarzystw naukowych (PTKS, PTEM, TKJ), rzeczoznawcą MEiN ds. programów i podręczników, współpracuje z Centralną Komisją Egzaminacyjną (jako ekspertka i recenzentka ds. egzaminów). Jej zainteresowania badawcze to: dyskursy medialne, język mediów, ze szczególnym uwzględnieniem mediów dla dzieci, nauczanie języka polskiego w szkole podstawowej i ponadpodstawowej. Autorka książek i artykułów z zakresu języka mediów i metodyki języka polskiego.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-9935-6733
Bernadeta Niesporek-Szamburska – profesor doktor habilitowana, związana z Instytutem Językoznawstwa oraz z Interdyscyplinarnym Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Językoznawczyni i dydaktyczka języka. Zainteresowania badawcze: językowy obraz świata dzieci, język dzieci i młodzieży, literatura dla dzieci i młodzieży, uczenie języka polskiego, dydaktyka szkoły wyższej, ekolingwistyka. Wybrane publikacje: Edukacja humanistyczna V4 dla klimatu. Rozpoznania – dobre praktyki – rekomendacje (Katowice 2023), Vztah jazyka a komunikace v česko-slovensko-polské didaktické reflexi (Praga 2019, współautorka), Stereotyp czarownicy i jego modyfikowanie. Na przykładzie tekstów dla dzieci i wypowiedzi dziecięcych (Katowice 2013), Wiedza o języku i kompetencje językowe uczniów (Katowice 2012).
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-5110-6986
Krzysztof Biedrzycki – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zatrudniony na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz w Instytucie Badań Edukacyjnych w Warszawie. Przewodniczący Rady Konsultacyjnej Ośrodka Badań Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej na Wydziale Polonistyki UJ oraz członek Rady Centrum Badań Edukacyjnych i Kształcenia Ustawicznego na Wydziale Polonistyki UJ. Historyk literatury XX i XXI wieku, krytyk literacki i filmowy. Autor książek: Świat poezji Stanisława Barańczaka (1995), Małgorzata Musierowicz i Borejkowie (1999), Wariacje metafizyczne (2007), Poezja i pamięć (2008). Autor podręcznika do języka polskiego dla szkół średnich Opowieść o człowieku (2002–2005). Wykładał na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych i we Francji, uczył w liceum we Francji.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
