Dzieciństwo drobiazgowo opisane — Ludwik XIII w dzienniku Jeana Héroarda z lat 1601—1609
Abstrakt
Francuski medyk Jean Héroard przez 27 lat prowadził dziennik przedstawiający codzienność delfina, a potem króla Ludwika XIII. Omawiał w nim kwestie rozwoju, zdrowia, żywienia, edukacji, a nawet emocji swego podopiecznego. Jego dzieła nie da się porównać z niczym innym w piśmiennictwie europejskim, jest to jedyne tak szczegółowe omówienie życia królewskiego dziecka i młodego władcy. Celem artykułu, którego podstawę źródłową stanowi część dziennika z lat 1601—1609, jest przybliżenie zawartości tego dzieła, a także namysł nad znaczeniem informacji, które można na jego podstawie pozyskać.
Słowa kluczowe
delfin; Ludwik XIII; Jean Héroard; dziennik; życie codzienne
Bibliografia
Ariès P., Historia dzieciństwa: dziecko i rodzina w dawnych czasach, tłum. M. Ochab, Gdańsk 1995.
Baszkiewicz J., Henryk IV Wielki, Warszawa 1995.
Bitsch C., Vie et carrière d’Henri II Bourbon, prince de Condé (1588—1646). Exemple de comportement et d’idées politiques au début du XVIIe siècle, Paris 2008.
Carmona M., Marie de Médicis, Paris 1987.
Castelot A., Henri IV passionné, Paris 1986.
Chevallier P., Louis XIII. Le Roi cornélien, Paris 1978.
Cloulas I., Życie codzienne w zamkach nad Loarą w czasach renesansu, tłum. B. Pirecka, M. Pirecki, Poznań 1999.
Comment et en quel temps la reine accoucha de Monsieur le Dauphin a present Louis XIII; de cérémonies qui y furent conserves; l’ordre y tenu; les discours intervenes entre le Roy et la Reyne, et sur plusiers autres ocurrences, par Louise Bourgeois, dite Boursier, sage-femme de la Reine. Dans: Nouvelle collection des mémoires pour servir à l’histoire de France: depuis le XIIIe siècle jusqu’à la fin du XVIIIe, t. 11, pub. par MM. Michaud et Poujoulat, Paris 1838.
Constant J.-M., Gaston d’Orléans, Prince de la liberté, Paris 2013.
Erlanger P., Louis XIII, Le stoïcien de la monarchie, Paris 1972.
Foisil M., La première éducation du prince d’après le Journal de Jean Héroard. „Mélanges de l’ècole française de Rome” 1987, 99—1.
Foisil M., La vie quotidienne au temps de Louis XIII, Paris 1992.
Foisil M., L’enfant Louis XIII: L’éducation d’un roi (1601—1617), Paris 1996.
Fragments de journal de la maladie et de la mort de Louis XIII par Antoine, garçon de la chambre du Roy, ed. A. Cramail, Fontainebleau 1880.
Gélis J., Laget M., Morel M.-F., Entrer dans la vie. Naissances et enfances dans la France traditionelle, Paris 1978.
Héritier J., Katarzyna Medycejska, tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1981.
Héroard J., Hippostologie, c’est à dire Discours des os du cheval, par M. Jehan Héroard, conseiller, médecin ordinaire et secrétaire du Roy, Paris 1599.
Héroard J., De l’institution du prince, Paris 1609.
Journal de Jean Héroard, ed. par M. Foisil, publication du Centre de recherche sur la civilisation de l’Europe moderne, t. 1: 1601—1608; t. 2: 1609—1628, Paris 1989.
Kermina F., Marie de Médicis, Reine, régente et rebelle, Paris 1979.
Kettering S., Power and Reputation at the Court of Louis XIII. The Career of Charles d’Albert, duc de Luynes (1578—1621), Manchester 2008.
Kubiaczyk F., Cesarz Karol V. Klęska polityki, triumf idei, Oświęcim 2017.
Le Journal de Jean Héroard, médecin du dauphin, puis roi de France, Louis XIII, ed. par E. Soulié et É. de Barthélemy, t. 1—2, Paris 1868.
Le Roy Ladurie E., L’ancien régime de Louis XIII à Louis XV, 1610—1770, Paris 1991.
Lévis Mirepoix A. de, Henri IV rois de France et de Navarre, Paris 1971.
McGowan M.M., L’art. du balet de cour en France (1581—1643), Paris 1978.
Marvick E.W., Louis XIII: the Making of a King, New Haven—London 1986.
Mémoires de Claude Groulart. Dans: Nouvelle collection des mémoires pour servir à l’histoire de France: depuis le XIIIe siècle jusqu’à la fin du XVIIIe, t. 11, pub. par MM. Michaud et Poujoulat, Paris 1838.
Moote A.L., Louis XIII, the Just, Berkeley—Los Angeles—London 1991.
Murat I., Gabrielle d’Estrées, Paris 1992.
Pascal J.-C., L’amant du roi: Louis XIII — Luynes, Monaco 1991.
Petitfils J.-C., Louis XIII, t. 1, Paris 2008.
Receuil de lettres missives de Henri IV, pub. par M. Berger de Xivrey, t. 5: 1599—1602, Paris 1850.
Saint Bris G., Henri IV et la France réconciliée, Paris 2009.
Teyssandier B., Louis le Juste, prince d’émotion: Images d’un règne et portraits d’un roi. „Dix-septième siècle” 2017, 276 (3).
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-1504-9950
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
