Artykuł przedstawia studium ikonograficzne i ideologiczne denara Julii Mezy z legendą VENVS VICTRIX. Numizmat ten pochodzi z wiedeńskiej kolekcji Kunsthistorisches Museum. Analizę przeprowadzono w kontekście wykorzystania wizerunku bogini Wenus w autoprezentacji kobiet z dynastii Sewerów. Denar ukazuje atrybucję bogini niemal identyczną jak na monetach Karakalli, przez co Julia Meza podkreślała wizualnie swoją bliskość z siostrzeńcem, a co za tym idzie – legitymizowała prawa do tronu cesarskiego obu swych wnuków.

Lata 1782–1784 to okres szczególnego zainteresowania Kazimierza N. Sapiehy sejmikami lubelskimi, co było związane z jego małżeństwem z Anną z Cetnerów. Mieszkając w Lubartowie, generał artylerii litewskiej miał możliwość oddziaływania na sejmiki w Lublinie, co przyczyniło się do wzmocnienia wpływów opozycji magnackiej. Widać to było na sejmikach deputackim i poselskim w 1782 roku. Przygotowania do sejmiku przedsejmowego i jego przebieg zostały zrekonstruowane na podstawie korespondencji, gdyż nie zachowały się laudum i instrukcja poselska. W 1783 roku aktywność opozycji uległa zmniejszeniu, dzięki czemu regaliści odnieśli sukces w sprawie wyboru deputata na Trybunał Koronny. Próba uzyskania przewagi w województwie lubelskim przez K. Sapiehę w 1784 roku zakończyła się porażką jego zwolenników na sejmiku deputackim. Także wybory posłów na sejm były w tym roku kontrolowane przez stronnictwo regalistyczne.

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób w Królestwie Galicji i Lodomerii oraz w Trójjedynym Królestwie Chorwacji, Slawonii i Dalmacji politycy starali się wpływać na oświatę na poziomie średnim, by kształtować odpowiednie postawy wśród uczniów. Opierając swoje wywody na materiałach archiwalnych z Polski i Chorwacji, a także na literaturze przedmiotu, autor pokazuje, że polityka prowadzona przez Zagrzeb i Lwów – mimo pewnych różnic – była bardzo podobna, gdyż miała ten sam cel – wychowanie dobrego, wiernego monarchii obywatela.

Na podstawie źródeł i literatury przedmiotu autorka próbuje w artykule rzucić światło na relacje i kontakty chorwackich studentów uczących się na uniwersytetach austro-węgierskich z ich słowiańskimi kolegami. Najczęściej do kontaktów tych dochodziło w ramach organizacji studenckich, w trakcie wykładów, spotkań, a także gdy łączono się w kluby i stowarzyszenia, którym przyświecały te same idee. Najczęściej chorwaccy studenci studiujący w Wiedniu, Pradze i Grazu nawiązywali relacje z kolegami słoweńskimi, bułgarskimi, serbskimi, czeskimi, słowackimi, polskimi i rusińskimi. Oprócz elementu słowiańskiego i idei słowiańskiej wzajemności, które odgrywały ogromną rolę wśród młodzieży akademickiej na przełomie wieków, wspólne relacje budowano również na innych podstawach ideologicznych. Studenci zarówno z grupy postępowo-liberalnej, jak i z katolickich stowarzyszeń nawiązali silne więzi z podobnie myślącymi studentami innych narodów słowiańskich. Relacje, jakie ukształtowały się między młodymi ludźmi podczas studiów, bez wątpienia wpływały nie tylko na ich dalszy rozwój osobisty i działalność po powrocie z uniwersytetów, lecz także na ich późniejszą działalność publiczną w XX wieku.

Tematem artykułu jest wpływ zmiany granic między Polską a Słowacją pod koniec lat 30. XX wieku na ludność Spisza, Orawy i Kysuc, a więc części regionów, których zmiany te bez pośrednio dotyczyły. Opisano konsekwencje polityczne i wojskowe przesunięcia granic oraz reakcje ludności na nowy stan rzeczy. Przedstawiono skutki tych zmian w życiu codziennym mieszkańców pogranicza. Dotyczyły one m.in. dostępności podstawowych artykułów spożywczych, połączeń transportowych, kwestii języka nauczania lub języka obowiązującego w kościele czy bezpieczeństwa w czasie konfliktu wojennego.

W artykule, będącym efektem kwerendy w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, podjęto próbę rekonstrukcji obrazu ojca, Władysława Michejdy, wyłaniającego się z narracji jego córki Barbary Michejdy-Pinno. Relacja, która została spisana w 2000 roku, wzbudza zainteresowanie z kilku powodów: odsłania prywatny wizerunek jednego z bardziej zasłużonych dla spraw Kościoła ewangelickiego na Śląsku prawnika, buduje definicję patriotyzmu rozumianego jako oddana służba i praca na rzecz lokalnej społeczności oraz przybiera formę wyartykułowanych spostrzeżeń i obserwacji poczynionych z perspektywy kilkudziesięciu lat. Przekazane uwagi Barbary Michejdy-Pinno nie mają na celu zbudowania ojcu swego rodzaju pomnika, lecz przypomnienie o tym śląskim patriocie. Artykuł opiera się na narratologicznej rekonstrukcji biografii Michejdy z użyciem analizy dyskursu wspomnieniowego oraz analizy tekstowej egodokumentów. Jednym z jego celów jest wstępne rozpoznanie możliwości i wiarygodności samego dyskursu patriotycznego, wyłaniającego się z rodzinnych dokumentów osobistych, pełnych nostalgii, ale i resentymentu.

W artykule omówiono transformacje, jakie przeszła ukraińska społeczność Świadków Jehowy po akcji deportacyjnej „Północ” (lub „Trójka”) w latach 1951-1955, na przykładzie wspólnoty wyznaniowej obwodu lwowskiego Ukraińskiej SRR. Zmiany strukturalne, które nastąpiły wskutek deportacji większości rodzin wierzących na północny wschód Związku Radzieckiego oraz wskutek aresztowania mężczyzn pełniących funkcje przywódcze i kultowe w wyznaniu, doprowadziły do wielu zmian w praktykach religijnych, do komplikacji przywództwa społeczności, ograniczyły zakres pracy i skomplikowały działalność wydawniczą, ale nie powstrzymały działalności Świadków Jehowy w regionie. Przeanalizowane materiały archiwalne MGB i KGB zawierają informacje i dane o operacjach specjalnych, planach i działaniach państwa w celu zwalczania podziemia religijnego Świadków Jehowy, o agenturalnej pracy, o próbach uzasadnienia polityki represyjnej sowieckiego reżimu totalitarnego. W wyniku eksmisji wyznanie Świadków Jehowy nie zniknęło w obwodzie lwowskim, a plan przechwycenia przywództwa wspólnoty się nie powiódł. Zwolennikom grupy religijnej udało się samodzielnie zorganizować i opracować strategie przetrwania w podziemiu religijnym.

W 1957 roku w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) zakończono wewnętrzne dyskusje, a jej kierownictwo skupiło się na integracji organizacji wokół ustalonej w październiku 1956 roku doktryny. Władze centralne partii przystąpiły do walki z działaczami kwestionującymi nową linię partii – zarówno z dogmatykami atakującymi ją jako odchodzącą od komunizmu, jak i z rewizjonistami, oczekującymi dalej idących reform. Kierownictwo PZPR jesienią 1957 roku zdecydowało także o przeprowadzeniu kampanii przeciwko działaczom skonfliktowanym z prawem, skorumpowanym i zdemoralizowanym. Rozpoczęto generalną weryfikację członków wedle kryteriów ideologicznych i moralnych. Akcja weryfikacyjna trwała do pierwszych miesięcy 1958 roku i skończyła się usunięciem z PZPR niespełna 20% członków. W województwie katowickim czystka trwała najdłużej, a w jej rezultacie partię opuściło ponad 30 tys. osób, czyli ponad 20% członków. Dane wskazują, że działaczy pozbawionych legitymacji z przyczyn ideowych było niespełna 10%, skonfliktowanych z prawem zaś niewiele ponad 3%. Największy odsetek usuniętych z szeregów partii – prawie 72% – stanowili członkowie bierni lub skreśleni na własną prośbę.

W artykule opisano rolę, jaką odegrał rozwój stosunków Ukrainy z NATO w praktycznej sferze realizacji polityki zagranicznej państwa ukraińskiego, zmierzającej do przyłączenia się do euroatlantyckich struktur politycznych i bezpieczeństwa. Polityka zagraniczna Polski wywarła istotny wpływ na stosunki Ukrainy z Sojuszem Północnoatlantyckim. Polskie kierownictwo popierało oficjalnie zgłaszane aspiracje integracyjne Kijowa, pomimo niespójności kluczowych kierunków polityki zagranicznej Ukrainy w badanym okresie. Jednocześnie integracja euroatlantycka stała się jednym z ważnych czynników, na podstawie których rozwijały się stosunki dwustronne między Ukrainą a Polską.

W artykule recenzyjnym omówiono strukturę i wybrane treści zawarte w książce brytyjskiego historyka Jeremy’ego Blacka pt. Krótka historia wojny opublikowanej w 2022 roku przez Wydawnictwo RM. Recenzowana praca stanowi oryginalne ujęcie zagadnień związanych z prowadzeniem wojen na świecie od zarania ludzkości po dzień dzisiejszy. Mimo stosunkowo niewielkiej objętości autor logicznie i rzetelnie zaprezentował proces zmian w sposobie prowadzenia konfliktów zbrojnych w ujęciu globalnym, sformułował spostrzeżenia i wnioski co do ich przyczyn i cech charakterystycznych.