Siła złudzeń — informacje o szwedzkich „zwycięstwach” w Rosji i o bitwie połtawskiej dochodzące do obozu króla Stanisława (sierpień 1708—wrzesień 1709 roku)
Abstrakt
Artykuł ukazuje trudności w przekazywaniu informacji w czasie kampanii rosyjskiej Karola XII w latach 1708—1709 oraz pojawiające się z tego powodu fałszywe informacje o rzekomych sukcesach szwedzkich, w które bezkrytycznie wierzono w otoczeniu króla Stanisława Leszczyńskiego.
Słowa kluczowe
transfer i wiarygodność informacji; Karol XII; Stanisław Leszczyński; bitwa pod Połtawą
Bibliografia
Barzdeviča M.: Rozpowszechnianie informacji o działaniach wojennych w Rydze w czasie wielkiej wojny północnej. W: Wojny północne w XVI—XVII wieku. Red. B. Dybaś, A. Ziemlewska. Toruń 2007, s. 183—187.
Beskrovnyj L.G.: Strategiâ i taktikarusskoj armii v Poltavskij period Severnojvojny. W: Poltava. K 250‑letiû poltavskovo srażeniâ. Red. L.G. Beskrovnyj et al. Moskva 1959, s. 21—62.
Cieślak E.: Stanisław Leszczyński. Wrocław—Warszawa—Kraków 1994.
Dobrowolski P.: Świat ze słów. Angielskie miesięczniki XVIII w. Media, informacja i opinia publiczna. Warszawa 2018.
Durbas M.: Sekretarz króla Stanisława — agent czy wierny sługa. W: Władza i polityka w czasach nowożytnych. Red. Z. Anusik. Łódź 2011, s. 17—34.
Dygdała J.: Od Torunia do Wilna podróż króla Stanisława zimą 1708 roku. „Zapiski Historyczne” 2017, 82, z. 2, s. 85—99.
Gierowski J.A.: Stanisław Bogusław Leszczyński h. Wieniawa (1677—1766), król Polski, książę Lotaryngii. W: Idem: Na szlakach Rzeczypospolitej w nowożytnej Europie. Red. A.K. Link‑Lenczowski. Kraków 2008, s. 395—414.
Gierowski J.A.: Stanisław Leszczyński w latach 1707—1709 w opiniach dyplomatów francuskich. „Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia” 1981, 36, s. 155—164.
Gierowski J.A.: W cieniu Ligi Północnej. Wrocław 1971.
Krokosz P.: Rosyjskie siły zbrojne za panowania Piotra I. Kraków 2010.
Liljegren B.: Karol XII. Gdańsk 2015.
Maliszewski K.: Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej. Toruń 2001.
Materyały do historii Stanisława Leszczyńskiego króla polskiego. Wyd. E. Raczyński. Poznań 1841.
Perłakowski A.: Plotki, sprzeczne informacje i gra pozorów. Działalność Stanisława Krosnowskiego, regimentarza Adama Mikołaja Sieniawskiego, hetmana wielkiego koronnego w latach 1707—1709. W: Historia na źródłach oparta. Studia ofiarowane Profesorowi Tadeuszowi Srogoszowi w 65. rocznicę urodzin. Red. A. Stroynowski. Częstochowa 2017, s. 259—278.
Płowy D.: Poniec 7 XI 1704. Kampania jesienna Karola XII. Tarnowskie Góry 2013.
Popiołek B.: Między prawdą a plotką. Prasa rękopiśmienna epoki saskiej jako źródło do historii mentalności. W: Sic erat in fatis. Studia i szkice historyczne dedykowane Profesorowi Bogdanowi Rokowi. T. 2. Red. E. Kościk, R. Żerelik, P. Badyna, F. Wolański. Toruń 2012, s. 295—309.
Porazinski J.: Dezinformacja i propaganda w dobie wielkiej wojny północnej. Jan Stanisław Jabłonowski — moralista i manipulator? W: Między barokiem a oświeceniem. T. 9: Wielkie bitwy. Red. S. Achremczyk. Olsztyn 2010, s. 18—24.
Serczyk W.A.: Piotr I Wielki. Wrocław 1990.
Serczyk W.A.: Połtawa 1709. Warszawa 1982.
Wimmer J.: Wojsko polskie w dobie wojny północnej. Warszawa 1956.
Wiśniowiecki J.A.: Ilias Polski (1700—1710). Wyd. P.P. Romaniuk, J. Burdowicz‑Nowicki. Warszawa 2018.
Zawisza K.: Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego (1666—1721). Wyd. J. Bartoszewicz. Warszawa 1862.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
