Edukacja polonistyczna w czasach populistycznej zarazy
Abstrakt
The article encourages reflection on the role of Polish language education in the face of contemporary challenges. One of them is the expansion of populism (e.g. in politics, in the media, in the way of thinking about education) and the accompanying disinformation campaigns, propaganda or replacing information analysis with emotional opinions. We are also in Poland witnessing this disturbing process, which threatens the foundations of democracy. That is why teaching a critical attitude towards theses expressed in public discourse is so important. The article shows how access to reliable information can contribute to forming such an attitude. The author also suggests that the interpretation of modern children’s literature may be used to expose populist lies, harmful simplifications, and manipulation of facts; it can also successfully support the development of mature civic awareness even among very young students. The point of reference in this case is the problem of attitude towards refugees.
Słowa kluczowe
populism; education; children’s literature; information; opinions
Bibliografia
Badanie charakteru i skali niezgłaszanych przestępstw z nienawiści wobec członków wybranych społeczności w Polsce. Raport z badania, 2018, Warszawa. https://www.osce.org/pl/odihr/412463?download=true [data dostępu: 24.04.2020].
Bardijewska L., 2016, Kot Karima i obrazki, Łódź 2016.
Bartlett J., 2019, Ludzie przeciw technologii. Jak Internet zabija demokrację (i jak możemy ją ocalić), Umiński K., przeł., Katowice.
Bartolo P., Tilotta L., 2017, Lekarz z Lampedusy. Opowieść o cierpieniu i nadziei, Stopa K., przeł., Kielce.
Bauer W., 2016, Przez morze. Z Syryjczykami do Europy, Kalinowska E., przeł., Wołowiec.
Björk A., Beijmo M., 2017, Łódź 310. Śmierć na Morzu Śródziemnym, Kowadło‑Przedmojska I., przeł., Warszawa.
Bourdieu P., Passeron J.C., 1990, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Neyman E., przeł., Warszawa.
Castells M., 2013, Władza komunikacji, Jedliński J., Tomanek P., przeł., Warszawa.
Czapliński P., 2016, Wojna wstydów, „Teksty Drugie”, nr 4, s. 17—45.
Garton Ash T., 2018, Wolne słowo. Dziesięć zasad dla połączonego świata, Godyń M., Godyń F., przeł., Kraków.
Golka M., 2008, Bariery w komunikowaniu i społeczeństwo (dez)informacyjne, Warszawa.
Gortat G., 2017, Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo, Warszawa.
http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/C4B224C28DB9367BC12583CB0032CA99/%24File/3324.pdf [data dostępu: 23.04.2020].
http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1773:oswiadczenie-prezydium-rady-jezyka-polskiego&catid=109&Itemid=81 [data dostępu: 22.04.2020].
https://easo.europa.eu/news-events/asylum-applications-eu-increase-2019 [data dostępu: 24.04.2020].
https://ec.europa.eu/education/sites/education/files/document-library-docs/et-monitorreport-2019-poland_pl.pdf [data dostępu: 20.04.2020].
https://konkret24.tvn24.pl/polska,108/cel-polska-podsumowujemy-dane-o-uchodzcach,877337.html [data dostępu: 25.04.2020].
https://migracje.gov.pl/statystyki/zakres/swiat/typ/dokumenty/widok/mapa/rok/2020/?x=-0.4656&y=0.1888&level=2 [data dostępu: 24.04.2020].
https://oko.press/oko-press-z-nagroda-freedom-of-expression-za-obrone-wolnoscislowa/ [data dostępu: 19.04.2020].
https://oko.press/polska-spada-w-rankingach-wolnosci-slowa-niezalezne-media/ [data dostępu: 19.04.2020].
https://oko.press/the-economist-w-rankingu-demokracji-polska-po-raz-pierwszynidatazej-niz-wegry/ [data dostępu: 19.04.2020].
https://rsf.org/en/poland [data dostępu: 19.04.2020].
https://udsc.gov.pl/legalizacja-pobytu-w-2019-r-podsumowanie [data dostępu: 24.04.2020].
https://udsc.gov.pl/ochrona-miedzynarodowa-w-ue-podsumowanie-2019-r/ [data dostępu: 24.04.2020].
https://easo.europa.eu/news-events/asylum-applications-eu-increase-2019 [data dostępu: 24.04.2020].
https://konkret24.tvn24.pl/polska,108/przyjmujemy-caly-czas-uchodzcow-z-ukrainyilu-dokladnie,920066.html [data dostępu: 25.04.2020].
https://ungc.org.pl/aktualnosci/onz-o-likwidacji-dyskryminacji-rasowej-polsce/ [data dostępu: 24.04.2020].
https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_087_18.PDF [data dostępu: 24.04.2020].
https://www.eiu.com/public/topical_report.aspx?campaignid=democracyindex2019 [data dostępu: 19.04.2020].
https://www.rpo.gov.pl/pl/content/skala-przestepstw-motywowanych-uprzedzeniami-inienawi%C5%9Bci%C4%85-w-Polsce-badania-rpo-i-odhir [data dostępu: 24.04.2020].
https://www.unhcr.org/globaltrends2018/ [data dostępu: 24.04.2020].
https://www.unhcr.org/pl/3159-na-swiecie-jest-az-70-milionow-osob-przesiedlonychwysoki-komisarz-narodow-zjednoczonych-ds-uchodzcow-apeluje-o-wieksza-solidarnosc.html [data dostępu: 24.04.2020].
https://wyborcza.pl/7,75399,25912032,syryjska-lekarka-dla-wyborczej-takiego-bestialstwa-nikt-sie.html [data dostępu: 1.05.2020].
Kasprzak P., Kołodziej P., Kłakówna Z.A, Regiewicz A., Waligóra J., 2016, Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, Toruń.
Kaźmierska A., Brzeziński W., 2018, Strefy cyberwojny, Warszawa.
Koziołek R., 2019, Humanista sygnalista, w: tegoż, Wiele tytułów, Wołowiec.
Liberti S., 2013, Na południe od Lampedusy. Podróże rozpaczy, Wyrembelski W., przeł., Wołowiec.
Markowski M.P., 2007, Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu, Kraków.
Pieniążek P., Kraj, któremu odebrano wolę, „Tygodnik Powszechny” z 14 marca 2020 roku. https://www.tygodnikpowszechny.pl/kraj-ktoremu-odebrano-wole-162563 [data dostępu: 20.04.2020].
Siemieniecki B., red., 2007, Manipulacja — media — edukacja, Toruń.
Vaidhyanathan S., 2018, Antisocial Media. Jak Facebook oddala nas od siebie i zagraża demokracji, Mincer W., przeł., Warszawa.
Witek R., 2016, Chłopiec z Lampedusy, Łódź.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0001-9734-945X
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
