Praktyka odpowiedniego stosowania art. 99a k.p.k. przez sądy dyscyplinarne

Jan Oleksiuk

doi:10.31261/PPK.2026.10.01.01

Opublikowane: 2025-07-18

2025

Praktyka odpowiedniego stosowania art. 99a k.p.k. przez sądy dyscyplinarne

Jan Oleksiuk

Dział: Artykuły Problemowe

https://doi.org/10.31261/PPK.2026.10.01.01

Abstrakt

Artykuł prezentuje badanie praktyki stosowania urzędowych wzorów uzasadnień orzeczeń w postępowaniach dyscyplinarnych wybranych korporacji zawodowych. Dane badawcze uzyskano poprzez zwrócenie się o udostępnienie informacji publicznej do 84 sądów dyscyplinarnych. Wyniki badania wykazały, że zdecydowana większość z nich nie stosuje normy z art. 99a k.p.k. Dalsza analiza prowadzi autora do wniosków szerszych, dotyczących instytucji odpowiedniego stosowania prawa. Pozwala ona dokonywać systemowej a nie incydentalnej, kontroli zgodności praktycznych skutków aplikacji rozwiązań ustawowych z celami ich wprowadzenia, a następnie kontroli zgodności tychże celów ze specyfiką postępowania dyscyplinarnego. Daje to sądownictwu dyscyplinarnemu dodatkowy, nieznany powszechnemu, wymiar niezawisłości.

Słowa kluczowe:

odpowiedzialność dyscyplinarna , odpowiednie stosowanie prawa , uzasadnienia orzeczeń , wzory uzasadnień , niezależność organu orzeczniczego

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Oleksiuk, J. (2025). Praktyka odpowiedniego stosowania art. 99a k.p.k. przez sądy dyscyplinarne. Problemy Prawa Karnego, 1–28. https://doi.org/10.31261/PPK.2026.10.01.01

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Bibliografia

Czarnecki P.: Opinia Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych w przedmiocie dopuszczalności stosowania przepisu art. 99a KPK w postępowaniu dyscyplinarnym wobec radców prawnych. [Niepublikowane].
Google Scholar

Czarnecki P.: Specyfika postępowania w sprawach dotyczących odpowiedzialności zawodowej w prawie medycznym. W: System prawa medycznego. T. 6: Odpowiedzialność publicznoprawna. Red. A. Barczak-Oplustil, T. Sroka. C.H.Beck, Warszawa 2023, s. 1124–1193.
Google Scholar

Dudka K.: Stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego w postępowaniach dyscyplinarnych uregulowanych w prawie o adwokaturze oraz ustawie o radcach prawnych. „Prawo w Działaniu” 2014, t. 18, s. 37–59.
Google Scholar

Giętkowski R.: Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie polskim. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013.
Google Scholar

Grabowska-Moroz B., Szulecka M.: „Od kadr się zaczęło”, czyli o skutkach nowelizacji z 12.07.2017 r. ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. W: Konstytucja. Praworządność. Władza sądownicza. Red. Ł. Bojarski, K. Grajewski, J. Kremer i in. Wolters Kluwer, Warszawa 2019, s. 182–196.
Google Scholar

Hauser M.: Przepisy odsyłające. Zagadnienia ogólne. „Przegląd Legislacyjny” 2003, nr 4, s. 75–92.
Google Scholar

Hofmański P., Zabłocki S.: Standaryzacja uzasadnień wyroków sądów pierwszej instancji. W: Artes serviunt vitae sapienti imperat. Proces karny sensu largo. Rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. urodzin. Red. R. Olszewski, D. Świecki, J. Kasiński i in. Wolters Kluwer, Warszawa–Łódź 2019, s. 235–256.
Google Scholar

Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M.: Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Google Scholar

Korzeniewska-Lasota A.: Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego w postępowaniu w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów. Część 1. Zagadnienia ogólne. „Palestra” 2013, nr 9–10, s. 73–82.
Google Scholar

Kotowski A.: O formularzach uzasadnień w sprawach karnych. „Prokuratura i Prawo” 2020, nr 7–8, s. 144–174.
Google Scholar

Laskowski M.: Uzasadnienie wyroku – rzeczywistość i próby jej zmiany. W: Artes serviunt vitae sapienti imperat. Proces karny sensu largo. Rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. urodzin. Red. R. Olszewski, D. Świecki, J. Kasiński i in. Wolters Kluwer, Warszawa–Łódź 2019, s. 339–346.
Google Scholar

Paluszkiewicz H., Kowalski S.: Odmowa sporządzenia uzasadnienia na formularzu. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 11 sierpnia 2020 r., I KA 1/20. „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021, nr 5, s. 55–62.
Google Scholar

Piskorz-Ryń A.: Komentarz do art. 1. W: Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz. Red. A. Piskorz-Ryń, M. Sakowska-Baryła. Wolters Kluwer, Warszawa 2023, s. 19–52.
Google Scholar

Roszkiewicz J.: Incydentalna kontrola zgodności ustaw z prawem międzynarodowym i europejskim. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 11 sierpnia 2020 r., I KA 1/20. „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021, nr 5, s. 62–70.
Google Scholar

Rzucidło I.: Uzasadnienie orzeczenia sądowego. Ujęcie teoretyczne a poglądy orzecznictwa. Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
Google Scholar

Sakowicz A.: Komentarz do art. 99a. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Red. A. Sakowicz. C.H.Beck, Warszawa 2020, s. 368–370.
Google Scholar

Sakowicz A.: Komentarz do art. 99a. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Red. A. Sakowicz. C.H.Beck, Warszawa 2023, s. 403–405.
Google Scholar

Woroniecka A.: Radca prawny w postępowaniu dyscyplinarnym. W: Wykonywanie zawodu radcy prawnego. Red. K. Mularczyk, M. Pyrz, T. Scheffler i in. C.H.Beck, Warszawa 2022, s. 271–284.
Google Scholar

Zagrodnik J., Chmielniak Ł., Klonowski M. i in.: Komentarz do art. 99a. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz praktyczny do nowelizacji 2019. Red. J. Zagrodnik. Wolters Kluwer, Warszawa 2020, s. 55–58.
Google Scholar

Zawłocki R.: Wprowadzenie. W: Uzasadnienia wyroków sądu karnego na urzędowych formularzach. Red. R. Zawłocki. Wolters Kluwer, Warszawa 2021, s. 9–12.
Google Scholar

Zubik M., Wiącek M.: O spornych zagadnieniach z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału Konstytucyjnego – polemika. „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 3 (80), s. 69–84.
Google Scholar

Akty prawne
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.
Google Scholar

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284 ze zm.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania. Dz.U. poz. 2349.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2003 r. w sprawie postępowania w sprawach odpowiedzialności zawodowej farmaceutów. Dz.U. nr 65, poz. 612.
Google Scholar

Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze. T.j. Dz.U. 2022, poz. 1184 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. T.j. Dz.U. 2024, poz. 499.
Google Scholar

Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie. T.j. Dz.U. 2022, poz. 1799 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich. T.j. Dz.U. 2024, poz. 688.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego. T.j. Dz.U. 2024, poz. 37 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych. T.j. Dz.U. 2024, poz. 749.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. T.j. Dz.U. 2022, poz. 902.
Google Scholar

Ustawa z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich. T.j. Dz.U. 2021, poz. 1342.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. T.j. Dz.U. 2023, poz. 1015 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. poz. 1694.
Google Scholar

Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw. Sejm VIII kadencji. Druk sejmowy nr 3251.
Google Scholar

Orzecznictwo
Google Scholar

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 stycznia 2011 r. I OSK 8/11 [CBOSA].
Google Scholar

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 listopada 2012 r. I OSK 1963/12 [CBOSA].
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 grudnia 2022 r. II AKa 303/22 [LEX 3554310].
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 marca 2024 r. II AKa 143/23 [LEX 3721258].
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2003 r. SNO 67/03 [LEX 471880].
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2009 r. SDI 22/09 [LEX 1615502].
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2020 r. I KA 1/20, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021, nr 5.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2021 r. I KA 8/20 [LEX 3157608].
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2021 r. I KA 14/21 [LEX 3550421].
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2022 r. I KA 13/22 [LEX 3566901].
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2023 r. I KA 16/22 [LEX 3556579].
Google Scholar

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 maja 2023 r. III K 55/23 [LEX 3568585].
Google Scholar

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 września 2017 r. II SAB/Go 52/17 [CBOSA].
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Gajowniczek-Pruszyńska K.: Opinia Komisji Legislacyjnej przy Naczelnej Radzie Adwokackiej do projektu ustawy z dnia 4 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw. Rządowe Centrum Legislacji, 28.12.2018. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12318806/12554727/12554730/dokument377906.pdf [dostęp: 24.01.2025].
Google Scholar

Rojek-Socha P.: Formularze uzasadnień przejdą do lamusa? Adwokatura chce uchylenia przepisu. Prawo.pl, 06.02.2024. https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/petycja-i-projekt-nra-uchylajacy-przepis-o-formularzach-uzasadnien,525287.html [dostęp: 24.01.2025].
Google Scholar

Stanowisko nr 1 Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie z dnia 3 stycznia 2019 r. Rządowe Centrum Legislacji, 08.01.2019. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12318806/12554727/12554730/dokument377909.pdf [dostęp: 24.01.2025].
Google Scholar

Woiński M.: Opinia Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (druk sejmowy nr 409). Sejm RP, 31.05.2024. https://orka.sejm.gov.pl/Druki10ka.nsf/0/D874156BB785B6E0C1258B380038F21A/$File/409-002.pdf [dostęp: 24.01.2025].
Google Scholar

Zagrodnik J.: Opinia Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw. Rządowe Centrum Legislacji, 18.12.2018. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12318806/12554727/12554730/dokument377907.pdf [dostęp: 24.01.2025].
Google Scholar

https://obsil.kirp.pl/opinie-i-stanowiska/ [dostęp: 24.01.2024].
Google Scholar

https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--kodeks-karny-ustawy--kodeks-postepowania-karnego-oraz-niektorych-innych-ustaw2 [dostęp: 24.01.2024].
Google Scholar

https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/druk.xsp?nr=409 [dostęp: 24.01.2024].
Google Scholar