Opublikowane: 2020-06-29

Zachód czarnego słońca? O traumatycznych narracjach śląskich bohaterów

Krystian Węgrzynek Logo ORCID
Dział: Rozpoznania i autopsje
https://doi.org/10.31261/Rana.2020.1.06

Abstrakt

Autor opisuje zjawisko poczucia krzywdy w społeczności górnośląskiej. Punktem wyjścia jest diagnoza socjologiczna Mariana Gerlicha, który genezę tego zjawiska lokuje w epoce międzywojennej. Przykłady traumy o charakterze historycznym i strukturalnym (według podziału Dominicka LaCapry) odnajdywane są w losach bohaterów tekstów literackich Wilhelma Szewczyka, Szczepana Twardocha, Wojciecha Kuczoka, Stanisława Bieniasza i Leszka Libery. Autor śledzi dynamikę rozwoju tej traumy, odnosząc ją do eseju Julii Kristevej (Czarne słońce. Depresja i melancholia). Tytułowa metafora (le soleil noir) stanowi rewers narracji o Górnym Śląsku, konfrontacyjnej wobec oficjalnej opowieści (awersu), w której dominują historie o udanej symbiozie Ślązaka z otaczającym go środowiskiem geograficznym i geopolitycznym. Autor koncentruje się na losach bohaterów wykluczonych z wielkiej wspólnoty etnicznej, zazwyczaj bękartach lub dzieciach porzuconych, będących – w planie symbolicznym – ilustracją relacji wielka ojczyzna – mała ojczyzna. Określenie „zachód czarnego słońca” odniesione jest do obserwowanych w aktualnym dyskursie tendencji – do zastępowania narracji „czarnej” (apoteozującej eksploatację) narracją „zieloną” oraz do odchodzenia od obrazów eksponujących sieroctwo etniczne do obrazów pokazujących obraz wspólnoty autonomicznej i świadomej swoich celów.

Słowa kluczowe:

Ziemia , matka , Śląsk , trauma , sieroctwo

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Węgrzynek, K. (2020) „Zachód czarnego słońca? O traumatycznych narracjach śląskich bohaterów”, Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość, (1), s. 109–124. doi: 10.31261/Rana.2020.1.06.

Cited by / Share

Nr 1 (2020)
Opublikowane: 2020-08-27


eISSN: 2719-5767
Ikona DOI 10.31261/rana

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.