Modlitwa do emanacji, czyli manichejska modlitwa codzienna z Kellis (P.KellisGr. 98)
Abstrakt
Modlitwę do emanacji odkryto in situ w osadzie Kellis w Egipcie. Zidentyfikowano ją jako manichejską modlitwę codzienną. Jej aramejski oryginał został skomponowany najprawdopodobniej
przez samego Maniego. Artykuł zawiera wprowadzenie oraz przekład modlitwy z komentarzem skoncentrowanym na obecnych w niej elementach manichejskiej teologii.
Słowa kluczowe
manicheizm; liturgia manichejska; papirologia; Modlitwa do emanacji
Bibliografia
Wydania Modlitwy do emanacji
Jenkins R.G., The Prayer of the Emanations in Greek from Kellis (T. Kellis 22), „Le Muséon” 108 (1995), s. 243-263.
Kellis Literary Texts, t. 2, oprac. I. Gardner, Oxford 2007, s. 111-128.
Inne źródła
Alexandri Lycopolitani contra Manichaei opiniones disputatio, oprac. A. Brinkmann, Lipsiae 1895.
Atenagoras z Aten, Prośba za chrześcijanami. O zmartwychwstaniu umarłych, przeł. S. K alinkowski, Warszawa 1985.
Augustinus, Contra Faustum, w: św. Augustyn, Przeciw Faustusowi. Księgi I-XXI, tłum. J. Sulowski, oprac. W. Myszor, Warszawa 1991 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 55).
Coptic Documentary Texts from Kellis, t. 1, oprac. I. Gardner i in., Oxford 1999.
The Fihrist of al-Nadim. A Tenth-Century Survey of Muslim Culture, przeł. B. Dodge, New York–London 1970.
Hegemonius, Acta Archelai, oprac. Ch.H. Beeson, Leipzig 1906 (Die Griechischen Christlichen Schriftsteller 16).
Ireneusz z Lyonu i gnostycy. Zdemaskowanie i odparcie fałszywej gnozy. Tłumaczenie: Adversus haereses. Księga I i II, przeł. W. Myszor, Katowice 2015 (Studia Aniquitatis Christianae. Series Nova 17).
Kellis Literary Texts, t. 1, oprac. I. Gardner, Oxford 1996.
Kellis Literary Texts, t. 2, oprac. I. Gardner, Oxford 2007.
Kephalaia. 1. Hälfte. Lieferung 1-10, oprac. A. Böhlig, J. Polotsky, Stuttgart 1940.
Der Kölner Mani-Kodex. Über das Werden seines Leibes. Kritische Edition, oprac. A. Henrichs, L. Koenen, C. Römer, Opladen 1988 (Papyrologica Coloniensia 14).
Mani’s Psalms: Middle Persian, Parthian and Sogdian Texts in the Turfan Collection, oprac. D. Durkin-Meisterernst, E. Morano, Turnhout 2010.
A Manichaean Psalm-Book, Part II , ed. C.R.C. Alberry, Stuttgart 1938.
Psalm Book, Part II , 1, Die Bema-Psalmen, oprac. G. Wurst, Turnhout 1996 (Corpus Fontium Manichaeorum).
Psalm Book, Part II , 2, Die Herakleides-Psalmen, oprac. S. Richter, Turnhout 1999 (Corpus Fontium Manichaeorum).
Literatura
Bermejo Rubio F., Further Remarks on the Manichaean Nature of Εὐχὴ τῶν προβολῶν (P. Kell. Gr. 98), „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 168 (2009), s. 221-238.
Bermejo Rubio F., „I Worship and Glorify”: Manichaean Liturgy and Piety in Kellis’ Prayer of the Emanations, w: Practicing Gnosis. Ritual, Magic, Theurgy and Liturgy in Nag Hammadi, Manichaean and Other Ancient Literature. Essays in Honor of Birger A. Pearson, red. A.D. DeConick, G. Shaw, J.D. Turner (Nag Hammadi and Manichaean Studies 85), Leiden 2013, s. 249-270.
Checklist of Editions of Greek, Latin, Demotic, and Coptic Papyri, Ostraca, and Tablets, http://papyri.info/docs/checklist [dostęp: 5.10.2020].
Franzmann M., Jesus in the Manichaean Writings, London 2003 [pierwsze wydanie 1996].
Gardner I., A Manichaean Liturgical Codex Found at Kellis, „Orientalia” 62 (1993), s. 30-59.
Gardner I., Manichaean Ritual Practice at Ancient Kellis. A New Understanding of the Meaning and Function of the So-Called Prayer of the Emanations, w: J.A. van den Berg i in., In Search of Truth. Augustine, Manichaeism and other Gnosticism. Studies for Johannes van Oort at Sixty, Leiden 2011 (Nag Hammadi and Manichaean Studies 74), s. 245-262.
Gardner I., „With a Pure Heart and a Truthful Tongue”: The Recovery of the Text of the Manichaean Daily Prayers, „Journal of Late Antiquity” 4 (2011), s. 79-99.
Gardner I., The Coptic and Syriac, Christian and Manichaean Texts recovered from Ismant al-Kharab: An Update on New Discoveries and Significant Research since First Publication, w: G.E. Bowen, C.A. Hope, The Oasis Papers 9: A Tribute to Anthony J. Mills after Forty Years in Dakhleh Oasis, Oxford 2019, s. 395-402.
Gardner I., Lieu S.N.C., Manichaean Texts from the Roman Empire, Cambridge 2004.
[Khosroyev] Хосроев А., Об одной греческой (манихейской?) молитве, „Hyperboreus” 7 (2001), s. 360-386.
Khosroyev A., Zu einem manichäischen (?) Gebet, w: Manichaean Studies V. Quinto Congresso Internazionale di Studi sul Manicheismo, red. A. van Tongerloo, L. Cirillo, Leuven 2005, s. 203-222.
Manicheizm i manichejskie teksty sakralne, oprac. A. Sarwa, Sandomierz 2005.
Myszor W., Manicheizm w Afryce Północnej i św. Augustyn, w: św. Augustyn, Pisma przeciw manichejczykom, przeł. J. Sulowski, oprac. W. Myszor, Warszawa 1990 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 54), s. 5-32.
Piwowarczyk P., Monastycyzm manichejski w Egipcie, „U Schyłku Starożytności. Studia źródłoznawcze” 15 (2016), s. 41-60.
Smith G.S., A Manichaean Hymn at Oxyrhynchus: A Reevaluation of P.Oxy. 2074, „Journal of Early Christian Studies” 24 (2016), s. 81-97.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Humanistyczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
