Szczepionka przeciw wirusowi SARS CoV-2. Zagadnienia etycznomoralne
Abstrakt
Społeczeństwo żyjące we współczesnym świecie jest świadkiem ciągłych przemian, które dokonują się w przestrzeni życia jednostek i społeczeństw w ujęciu globalnym. Zmiany te niosą tak pozytywne jak i negatywne skutki dla ludzkości. W ostatnich dwóch latach świat został doświadczony przez pandemię koronawirusa SARS CoV-2, która pozbawiła życia 2,4 mln ludności. W obliczu pandemii rozpoczęto pracę nad stworzeniem szczepionki, która będzie antidotum na zaistniały kryzys.
Artykuł przedstawia zagadnienia związane ze szczepionką, która została wprowadzona do powszechnego obiegu z końcem 2020 roku. Pomimo entuzjazmu jaki został wywołany powstaniem w szybkim tempie szczepionki, istnieją zagadnienia, które wskazują na niedoskonałość otrzymanego produktu. Rodzące się pytania są związane z skutkami ubocznymi, które może powodować niezbadany dokładnie preparat oraz z samym procesem jego powstawania. Niniejszy artykuł ukaże także stanowisko Kościoła katolickiego w omawianej kwestii.
Słowa kluczowe
aborcja; etyka; pandemia; szczepionka; Kościół katolicki
Bibliografia
Amici A., La grave pericolosità dei vaccini genici contro il Covid, https://www.marianoamici.com/la-grave-pericolosita-dei-vaccini-genici-contro-il-covid/ [dostęp: 18.05.2021].
Bagrowski B., Szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 – przełomowe odkrycie czy zagrożenie?, https://wp-projektu.pl/artykuly/teksty-autorskie/szczepionki-mrnaprzeciwko-covid-19-przelo mowe-odkrycie-czy-zagrozenie/ [dostęp: 18.05.2021].
Borkowski L. i in., Szczepienia przeciw Covid-19. Innowacyjne technologie i efektywność, Warszawa 2020.
Brydak L.B., Grypa. Pandemia grypy mit czy realne zagrożenie?, Warszawa 2008.
Congregazione per la dottrina della fede, Nota sulla moralità dell’uso di alcuni vaccini anti-Covid-19 (2020), https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20201221_nota-vaccini-anticovid_it.html [dostęp: 7.06.2021].
Drosten Ch.M.D., Günther S. i in., Identification of a Novel Coronavirus in Patients with Severe Acute Respiratory Syndrome, The New England Journal of Medicine 348 (2003), s. 1967-1976, https://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMoa030747?articleTools=true [dostęp: 26.04.2021].
Duszyński A. i in., Zrozumieć COVID-19, Opracowanie Zespołu ds. COVI D-19 przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2020.
Fita M., Król B., Obowiązek szczepień ochronnych – analiza prawnomedyczna, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 86 (2019), s. 61-72.
Franciszek, Lettera del Santo Padre Francesco in occasione del XXVII Vertice Iberoamericano dei capi di stato e di governo (20-21.04.2021), https://www.vatican.va/content/francesco/it/letters/2021/documents/papa-francesco_2021042 1_lettera-vertice-iberoamericano.htm [dostęp: 7.06.2021].
Friedman M., Friedland G.W., Krótka historia medycyny, tłum. M. Kowalczyk, Warszawa 2017.
Hayflick L., Letters: The Never Ending Story of HeLa, Scientist 20 (2007), s. 14-28.
Jan Paweł II , Encyklika Fides et ratio (1998).
Jaworski K., Moralna ocena stosowania niektórych szczepionek przeciw COVID-19 w świetle personalizmu chrześcijańskiego, Teologia i Człowiek 53,1 (2021)1, s. 9-27.
Kancelaria Senatu, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji, Kontrowersje wokół szczepień obowiązkowych (Opracowanie Tematyczne 66), Warszawa 2018, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20082341570/T/D20081570L.pdf [dostęp: 24.05.2021].
Kieniewicz P., Powinność szczepień, https://www.gosc.pl/doc/6689506.Powinnoscszczepienia [dostęp: 19.05.2021].
Ksiazek T.G., Erdman D. i in., A novel coronavirus associated with severe acute respiratory syndrome, The New England Journal of Medicin 348 (2003), s.1953-1966, https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmoa030781 [dostęp: 26.04.2021].
Lazer J., Hudziak M., Trzeba poddać się testowi, https://www.prawo.pl/zdrowie/test-i-szczepionka-na-covid-19-obowiazek-i-kary,504762.html [dostęp: 24.05.2021].
Leiva R., A Brief History of Human Diploid Cell Strains, The National Catholic Bioethics Quarterly 6 (2006), s. 443-451.
Lisiecki A., Zapobieganie zagrożeniom epidemiologicznym na przestrzeni wieków, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Legnicy nr 18 (2016), s. 45-51.
Łukaszewicz A., Koronawirus. Prawnicy: niekonstytucyjne kary za odmowę szczepienia na COVID-19, https://www.rp.pl/Zdrowie/305189916-Koronawirus-Prawnicy-niekonstytucyjne-kary-za-odm owe-szczepienia-na-Covid-19.html [dostęp: 24.05.2021].
Majewska M.D., Szczepienia na COVID to eksperyment, https://stolikwolnosci.pl/profmaria-dorota-majewska-o-szczepionkach-na-covid-to-eksperyment/ [dostęp: 18.05.2021].
Międzynarodowa Federacja Farmaceutyczna, COVID-19: informacje kliniczne i wytyczne dotyczące leczenia, https://www.nia.org.pl/wp-content/uploads/2020/04/FIPPrzewodnik-COVI D-19-PL-002.pdf [dostęp: 29.04.2021].
Naczelna Izba Lekarska, Komórki linii zarodkowych/embrionalnych a szczepionki przeciw COVID-19, https://nil.org.pl/aktualnosci/5416-komorki-linii-zarodkowychembrionalnych-a-szczepionki-p rzeciw-covid-19 [dostęp: 20.05.2021].
Orłowski T., Szczepionki produkowane na liniach komórkowych pochodzenia płodowego – problemy etyczne, Studia Redemptorystowskie 9,1 (2011), s. 75-90.
Oświadczenie Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski w kwestii szczepień przeciw COVID-19, https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-szczepienia-przeciw-covid-19-sa-waznym-narzedziem-ograniczania-rozprzestrzeniania-sie-wirusa/ [dostęp: 28.08.2021].
Państwowa Inspekcja Sanitarna, ABC. Szczepienia ochronne, https://gis.gov.pl/wpcontent/uploads/2018/04/ABC-Szczepienia-ochronne-1.pdf [dostęp: 26.04.2021].
Państwowy Zakład Higieny. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Co jest szczepionka?, https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/co-to-jest-szczepionka/ [dostęp: 26.04.2021].
Pardi N., Hogan M.J. i in., mRNA Vaccines – A New Era in Vaccinology, „Nature Reviews Drug Discovery 17 (2018), s. 261-279.
Plotkin S.L., Plotkin S.A., A short history of vaccination, Vaccines 2004.
Pyrć K., Ludzkie koronawirusy, Postęp Nauk Medycznych 28,4B (2015), s. 48-54.
Scott H., Kronika medycyny, tłum. M. Dutkiewicz, B. Floriańczyk, Warszawa 2002.
Stanowisko Przewodniczącego Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski w sprawie korzystania ze szczepionek przeciw COVID-19 firmy AstraZeneca i Johnson&Johnson, https://episkopat.pl/bp-wrobel-technologia-produkcji-szczepionek-astrazeneca-i-johnsonjohns on-budzi-powazny-sprzeciw-moralny/ [dostęp: 8.06.2021].
Szalonka A., Społeczne uwarunkowania szczepień w Polsce w świetle badań ankietowych, w: Zdrowie i styl życia. Determinanty długości życia, red. W. Nowak, K. Szalonka, Wrocław 2020, s. 389-404.
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. O zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. z 2008 r., nr 234, poz. 1570, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20082341570/T/D20081570L.pdf [dostęp: 24.05.2021].
Wojtasiński Z., Badacze sprawdzą, czy dwie szczepionki przeciw COVID-19 mogą być lepsze niż jedna, https://biotechnologia.pl/biotechnologia/badacze-sprawdza-czy-dwie-szczepionki-przeciw-co vid-19-moga-byc-lepsze-niz-jedna,20399 [dostęp: 24.06.2021].
Zając K., Zając A., Koronawirusy – realne zagrożenie?, w: Acta uroboroi. W kręgu epidemii, red. M. Dąsal, Wrocław 2018, s. 115-122.
Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski, Stanowisko dotyczące szczepionek (23.12.2020), https://episkopat.pl/stanowisko-zespolu-ekspertow-ds-bioetycznych-konferencji-episkopatu-polski-dotyczace-szczepionek/ [dostęp: 8.06.2021].
Zieliński R., Odpowiedź na Stanowisko Komitetu Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej PAN w sprawie rozpowszechnianych nieprawdziwych informacji o szczepionkach przeciw COVID-19 oraz testach PCR wykrywających SARS-CoV-2 z dnia 4 stycznia 2021 r., https://stolikwolnosci.pl/wp-content/uploads/2021/01/Odpowiedz-na-Stanowisko.pdf [dostęp: 18.05.2021].
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-0344-6601
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
