Melitto-teologia Adama Gottloba Schiracha
Abstrakt
Adam Gottlob Schirach był XVIII-wiecznym pastorem i pszczelarzem z Górnych Łużyc. Jako duchowny i praktykujący naukowiec łączył swoje teologiczne i naukowe zainteresowania w udowodnieniu istnienia i atrybutów Boga poprzez obserwacje anatomii, fizjologii, umiejętności i życia społecznego pszczół. Będąc przede wszystkim duchownym, chciał czerpać z tych badań lekcje natury religijnej prowadzące ludzi do pogłębienia ich życia duchowego.
Słowa kluczowe
Adam Gottlob Schirach; melitto-teologia; fizyko-teologia; teodycea
Bibliografia
Derham W., Physico-theology, London: W. Innys 1713.
Glock J.P., Die Symbolik der Bienen, Heidelberg: Theodor Groos 1891.
Jentsch C.A., Geschichte der Lausitzer Predigergesellschaft zu Leipzig und Verzeichniss aller ihrer Mitglieder vom Jahre 1716-1860, Budissin: Schmaler und Pech 1867.
Kurzer Entwurf einer Oberlausitz-wendischen Kirchenhistorie, Budißin: David Richter 1767.
Lesser F.Ch., Insecto-theologia, Leipzig: Großische Handlung 1758 [1738].
Mazzolini R.G., Adam Gottlob Schirach’s experiments on bees, in: J.D. North, J.J. Roche (eds.), The light of nature, Dordrecht: Martinus Nijhoff 1985, s. 67-82.
Nawka B., Adam Gottlob Schirach, der Bergünder der Oberlausitzischen Bienengesellschaft von 1766, Lětopis 13 (1970), s. 87-97.
Pluche N.-A., Le spectacle de la nature, Paris: Freres Estienne 1732, vol. 1.
Schirach A.G., Ausführliche Erläuterung der unschätzbahren Kunst, junge Bienenschwärme, Budißin: Johann Carl Drachstedt 1770.
Schirach A.G., Bayerischer Bienen-Meister, oder deutliche Anleitung zur Bienen-Wartung, München Johann Nepomuck Fritz 1770.
Schirach A.G., Betrachtungen, in: [Guillaume Louis Formanoir de] Palteau, Sächsischer Bienenvater, Lepzig und Zittau: Adam Jacob Spiekermann 1766.
Schirach A.G., Die mit Natur und Kunst verknüpfte neuerfundene Oberlausitzsche Bienen -Vermehrung, Budißin: David Richter 1761.
Schirach A.G., Histoire naturelle de la reine des abeilles, La Haye: Frederic Staatman 1771, Amsterdam: B. Vlam 1787.
Schirach A.G., Melitto-theologia: Die Verherrlichung des glorwürdigen Schöpfers aus der wundervollen Biene, Dresden: Waltherische Hof-Buchdruckerei 1767.
Schirach A.G., Natürliche Geschichte der Erd- Feld- oder Ackerschnecken, Leipzig: Christian Gottlob Hilscher 1772.
Schirach A.G., Storia naturale della regina delle api coll’arte di formare gli sciami, Brescia: Giammaria Rizzardi 1774.
Sturm Ch.Ch., Betrachtungen über die Werke Gottes im Reiche der Natur und der Vorsehung auf alle Tage des Jahres, Tübingen: Wilh[elm] Heinr[ich] Schramm 1781 [1776].
Vogel J.G., Vorbericht, in: Adam Gottlob Schirach, Wald-Bienenzucht, nach ihren grossen Vortheilen, leichten Anlegung und Abwartung, Breßlau: Wilhelm Gottlieb Korn 1774, s. ix-xxvi.
Walpurger J.G., Der Grosse Gott im Kleinen, auf eine seiner Majestät anständige Weise, an dem edlen Geschöpfe der Bienen, nebst einer Präliminar-Abhandlung von dem Ungeziefer überhaupt, Schrift- und Vernunftmäßig vorgestellet, Chemnitz: Johann Christian Stößel 1762.
Westen L.A., “Melitto-Logia”, the mythology of the bee in eighteenth-century German literature, PhD diss., Urbana: University of Illinois 1952.
Zorn J.H., Petinotheologie, Pappenheim: Christian Rau 1742, vol. 1; Schwabach: Johann Jacob Enderes 1743, vol. 2.
Zorn J.H., Zorn’s an den Editorem der fortgesezten nützlichen Anmerkungen darinnen er einen Entwurf seiner Melisso-Theologie liefert, Fortgesezte nüzliche An merkungen 18 (1744), pp. 463-503.
Duquesne University Stany Zjednoczone
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
