Poszukując Obecnego. Dwa współczesne podejścia do problemu obecności i nieobecności Boga
Abstrakt
Kategorie obecności i nieobecności mają fundamentalne znaczenie w opisie doświadczenia relacji człowieka z Bogiem. W artykule zestawiono sposób rozumienia tych pojęć oraz ich rolę w myśli teologicznej Geralda O’Collinsa SJ oraz Anthoniego J. Godzieby. Obaj autorzy rozwijają myśl o miłującej obecności Boga objawiającego się w Chrystusie, natomiast różnią się w sposobie rozumienia pojęcia nieobecności Boga. W ujęciu Godzieby nieobecność oznacza tajemniczość i transcendencję Boga, które przekraczają ludzkie poznanie. Natomiast w myśli O’Collinsa transcendencja i niepojmowalność Boga są ujmowane w ramach pojęcia obecności, która zostaje mocno wyakcentowana w jego chrystologii.
Słowa kluczowe
obecność; nieobecność; relacja; zmartwychwstanie; dialektyka
Bibliografia
Metafizyka obecności, red. A. Bobko, M. Kozak, Kraków 2006.
Burzyńska Ch., Zagadnienie obecności Chrystusa Zmartwychwstałego według Geralda O’Collinsa SJ, w Czytając wielkich na początku drogi, red. J. Kempa, J. Szymik, Katowice 2014, s. 163-217.
Dalferth I., Becoming Present: An Inquiry Into the Christian Sense of the Presence of God, Leuven 2006.
Dalferth I., Representing God’s Presence, International Journal of Systematic Theology 3,3 (2001), s. 237-256.
Gertruda z Heflty, Ćwiczenia, przeł. B.Chądzyńska, s.M. Imelda Rosińska OSBap, s.M. Blandyna Michniewicz OSBap, Kraków 1999.
Godzieba A. J., A theology of the presence and absence of God, Collegeville Minnesota 2018.
Godzieba A.J., The Catholic Sacramental Imagination and the Access/Excess of Grace,„New Theology Review”, 21 (2008), s. 14-26.
Godzieba A.J., The Long Strangeness: God Lost, God Found, God Love, „Louvain Studies”, 42 (2019), s. 124-150.
Hadley J., On Presence, New Blackfriars 86,1005 (2005), s. 505-517.
Healy K.J., Practice of Presence of God, w: New Catholic Encyclopedia, t. 11, wyd. 2, Detroit 2003, s. 681-682.
O’Collins G., Believing in the Resurrection: The Meaning and Promise of the Risen Jesus, New York 2012.
O’Collins G., Chrystologia. Jezus Chrystus w ujęciu biblijnym, historycznym i systematycznym, przeł. K. Franek, K. Chrzanowska, Kraków 2008.
O’Collins G., Focus on Jesus (with Daniel Kendall SJ), Leominster 1996.
O’Collins G., Jesus Risen: An Historical, Fundamental and Systematic Examination of Christ's Resurrection, New York 1987.
O’Collins G., Rethinking Fundamental Theology, Oxford 2011.
O’Collins G., Revelation. Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016.
O’Collins G., Salvation for All: God's other Peoples, Oxford 2008.
O’Collins G., Vatican II on the Liturgical Presence of Christ, Irish Theological Quarterly 77(I) 3-17.
O’Collins G., Who is Jesus? Does it matter?, 2009, http://rcdow.org.uk/faith/faith-matters/faith-matters-spring-2009/gerry-o-collins/ (dostęp: 23.02.2013).
Skierkowski M., Jezus historii i wiary. Chrystologia fundamentalna Geralda O’Collinsa, Warszawa 2002.
Skierkowski M., Objawienie – wiarygodność – przekaz. Koncepcja teologii fundamentalnej Geralda O’Collinsa, Studia Theologica Varsaviensia 2 (1999), s. 127-160.
Strzelczyk G., Problem metafor w teologii albo teologia jako metafora, w: Racjonalność wiary, Studia Theologia Fundamentalis 3, red. B. Kochaniewicz, Poznań 2012.
Strzelczyk G., Od Zmartwychwstania do zmartwychwstania. O perspektywach rezurekcyjnie zorientowanej dogmatyki, w: Zmartwychwstanie dzisiaj, red. M. Skierkowski, H. Seweryniak, Płock 2009, s. 195-211.
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 1998.
Ward G., Christ and Culture, Challenges in Contemporary Theology, Malden, MA 2005.
Węgrzyniak W., Wołanie z krainy bez wyjścia. Psalmy błagalne, Zeszyty Formacji Duchowej 80/2018.
Williams D., Paul’s Metaphors. Their Context and Character, Peabody 2004.
Wojtysiak J., Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej, Kraków 2023.
Wright T.J., How is Christ Present to the World?, International Journal of Systematic Theology 7,3 (2005), s. 300-315.
Zatwardnicki S., Od teologii objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera, Lublin 2022.
Zatwardnicki S., Obecność eucharystyczna a uobecnienie Chrystusa w słowie Bożym. Studium inspirowane poglądami Roberta Sokolowskiego, Collectanea Theologica 91,3 (2021), s. 95-123.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
https://orcid.org/0009-0001-7139-2123
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
