Umarł za nas? Jezus Chrystus i odkupienie
Abstrakt
W centrum wiary chrześcijańskiej znajduje się przekonanie o Krzyżu Chrystusa, pojmowanym jako odkupieńcza rzeczywistość dla wszystkich ludzi. Wydaje się, że centrum to stało się zupełnie niezrozumiałe. W jego świetle chrześcijańska wiara stała się dla wielu niezrozumiała i niewiarygodna. Artykuł szuka podstaw tego niezrozumienia w wewnętrznej niespójności logiki ekwiwalencji, która znajduje się u podstaw pospolitych wyobrażeń o ekspiacyjnej śmierci Jezusa na krzyżu. Proponuje natomiast – przez odwołanie się do danych Nowego Testamentu – koncepcję alternatywną, która próbuje konsekwentnie iść drogą „logiki nadmiaru” (P. Ricoeur).
Słowa kluczowe
soteriologia; odkupienie; teologia fundamentalna
Bibliografia
Abaelard, Expositio in epistolam ad Romanos – Römerbriefkommentar, übersetzt und eingeleitet von R. Peppermüller, Freiburg u. a. 2000 (Fontes Christiani Bd. 26/2).
Angenendt, A., Die Revolution des geistigen Opfers. Blut – Sündenbock – Eucharistie, Freiburg – Basel – Wien 2011.
Balthasar, H.U. von, Verbum Caro. Skizzen zur Theologie I, Einsiedeln 1960.
Bonhoeffer, D., Widerstand und Ergebung, München – Hamburg 41967, 178.
Brandt, S., Hat es sachlich und theologisch Sinn, von „Opfer“ zu reden?, in: B. Janowski, M. Welker (Hg.), Opfer. Theolo-gische und kulturelle Kontexte, Frankfurt a. M. 2000, S. 247–281.
Ebach, J., Kassandra und Jona. Gegen die Macht des Schicksals, Frankfurt a. M. 1987
Hegel, G.W.F., Werke in zwanzig Bänden, hg. von E. Moldenhauer und K. M. Michel, Bd 2: Jenaer Schriften, Frankfurt a. M. 1970.
Hénaff, M., Der Preis der Wahrheit. Gabe, Geld und Philosophie, dt. Frankfurt a. M. 2009.
Hoffmann, V., Skizzen zu einer Theologie der Gabe. Rechtfertigung – Opfer – Eucharistie – Gottes- und Nächstenliebe, Freiburg – Basel – Wien 2013.
Hoffmann, V., Vor Gottes Angesicht treten. Zum Opfer in biblisch-christlicher Perspektive, in: J. Werbick (Hg.), Sühne, Martyrium und Erlösung. Opfergedanke und Glaubensgewissheit in Judentum, Christentum und Islam, Paderborn – München – Wien – Zürich 2013, S. 51–71.
Janowski, B., Ein Gott der Gewalt? Perspektiven des Alten Testaments, in: I. Müllner, L. Schwienhorst-Schönberger, R. Scoralick (Hg.), Gottes Name(n). Zum Gedenken an
Erich Zenger, Freiburg, Basel, Wien 2012, S. 11–33.
Kirschner, M., Gott – größer als gedacht. Die Transformation der Vernunft aus der Begegnung mit Gott bei Anselm von Canterbury, Freiburg, Basel, Wien 2013.
Koch, K., Sühne und Sündenvergebung um die Wende von der exilischen zur nachexilischen Zeit, in: Evangelische Theologie 26 (1966), S. 217–239.
Luthers Werke in Auswahl, hg. O. Clemen, Bd. 4, Berlin 1967.
Marx, A., Opferlogik im alten Israel, in: B. Janowski, M. Welker (Hg.), Opfer. Theologische und kulturelle Kontexte, Frankfurt a. M. 2000, S. 129–149.
Miggelbrink, R., Der zornige Gott. Die Bedeutung einer anstößigen biblischen Tradition, Darmstadt 2002.
Ricoeur, P., Die Freiheit im Licht der Hoffnung, in: ders., Hermeneutik und Strukturalismus. Der Konflikt der Interpretationen I, dt. München 1973, S. 199–226.
Ricoeur, P., Interpretation des Strafmythos, in: ders., Hermeneutik und Psychoanalyse. Der Konflikt der Interpretationen II, dt. München 1974, S. 239–265.
Sobrino, J., Gemeinschaft, Konflikt und Solidarität in der Kirche, in: I. Ellacuria – ders. (Hg.), Mysterium Liberationis. Grundbegriffe der Theologie der Befreiung, dt. Luzern 1996, 851–878.
Stegemann, W., Zur Metaphorik des Opfers, in: B. Janowski, M. Welker (Hg.), Opfer. Theologische und kulturelle Kontexte, Frankfurt a. M. 2000, S. 191–216.
Thomas von Aquin, Summa theologica.
Tillich, P., Systematische Theologie, Bd. II , Stuttgart 1973.
Werbick, J., Den Glauben verantworten, Freiburg – Basel – Wien 2010.
Werbick, J., Solidarität fundamentaltheologisch. Reflexionen zu ihrer theologischen Begründbarkeit, in: H.-J. Große Kracht – Chr. Spieß (Hg.), Christentum und Solidarität. Bestandsaufnahmen zu Sozialethik und Religionssoziologie, Paderborn–München–Wien–Zürich 2008, S. 49–66.
Willi-Plein, I., Opfer und Ritus im kultischen Lebenszusammenhang, in: B. Janowski, M. Welker (Hg.), Opfer. Theolo-gische und kulturelle Kontexte, Frankfurt a. M. 2000,
S. 150–177.
Nottuln Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
