Problem początków chrześcijańskiej mistyki w świetle współczesnych badań
Abstrakt
Pomimo iż chrześcijańska mistyka doczekała się na przestrzeni minionego stulecia obfitej literatury, trudno jest znaleźć dzieło podejmujące tę problematykę w sposób całościowy, próbujące ująć ten fenomen w całej jego rozciągłości. Szczególny niedostatek pozostaje w stosunku do początków mistyki chrześcijańskiej. Przetłumaczone w ostatnich dekadach na język polski cztery dzieła, podejmujące tematykę związaną z mistyką wczesnochrześcijańską, dokonują znacznych pominięć i zawężeń w tym obszarze, umieszczając początki mistyki chrześcijańskiej około Orygenesa i łącząc je intelektualnie i duchowo z wpływem greckim. Opatrzone nazwiskami skądinąd znanymi w dziedzinie patrystyki na arenie międzynarodowej, prace te są powszechnie studiowane, a zyskawszy znaczną popularność i znaczenie szczególnie w zakresie wykładu na wielu polskich uczelniach, narzuciły do pewnego stopnia swoją perspektywę we współczesnych badaniach, w studium i w dydaktyce.
Słowa kluczowe
mistyka; wczesne chrześcijaństwo; platonizm; Ojcowie Apostolscy
Bibliografia
Barsotti D., La dottrina dell’amore nei Padri della Chiesa fino Ireneo, Milano 1963.
Clément O., Sources. Les mystiques chrétenies des origines. Textes et commentaires, t. 1-2, Paris 1982, tłum. H. Paprocki: Źródła. Początki mistyki chrześcijańskiej, t. 1-2, Kraków 2013.
Corwin V., Ignatius and Christianity at Antioch, New Haven 1960.
Daniélou J., Platonisme & Théologie Mystique, Paris 1944.
Fanning S., Mystics of the Christian Tradition, London 2001.
Gregory E.C., An Introduction to Christian Mysticism, London 1901.
Heiler F., Contemplation in Christian Mysticism, w: Spiritual Disciplines: Papers from the Eranos Yearbooks, ed. R. Bernoulli, J. Campbell, New York 1960, s. 186-238.
Ignacy Antiocheński, Epistula ad Ephesios, ed. P.T. Camelot: Ignace d’Antioche, Polycarpe de Smyrne. Lettres. Martyre de Polycarpe, SC h 10, Paris 1969, s. 56-79, tłum.
A. Świderkówna: Pierwsi Świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, BOK 10, kom. i oprac. M. Starowiejski, Kraków 2010, s. 113-119.
Ignacy Antiocheński, Epistula ad Romanos, ed. P.T. Camelot: Ignace d’Antioche, Polycarpe de Smyrne. Lettres. Martyre de Polycarpe, SC h 10, Paris 1969, s. 106-119, tłum. A. Świderkówna: Pierwsi Świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, BOK 10, kom. i oprac. M. Starowiejski, Kraków 2010, s. 128-131.
Ignacy Antiocheński, Epistula ad Philadelphienses, d. P.T. Camelot: Ignace d’Antioche, Polycarpe de Smyrne. Lettres. Martyre de Polycarpe, SC h 10, Paris 1969, s. 120-131, tłum. A. Świderkówna: Pierwsi Świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, BOK 10, kom. i oprac. M. Starowiejski, Kraków 2010, s. 132-135.
Losski W., Essai sur la théologie mystique de l’Église d’Orient, Paris 1944, tłum. M. Sczaniecka: Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego, Warszawa 1989.
Louth A., The Origins of the Christian Mystical Tradition. From Plato to Denys, Oxford 1997, tłum. H. Bednarek: Początki mistyki chrześcijańskiej: od Platona do Pseudo-
Dionizego Areopagity, Kraków 1997.
Mainhold P., Studien zu Ignatius von Antiochien, Wiesbaden 1979.
McGinn B., The Presence of God: A History of Western Christian Mysticism, Vol. 1: The Foundations of Mysticism: Origins to the Fifth Century, London: 1992, tłum. T. Dekert: Obecność Boga: historia mistyki zachodniochrześcijańskiej, vol. 1: Fundamenty mistyki (do V wieku), Kraków 2009.
McGinn B., The Growth of Mysticism, New York 1994.
McGinn B., The Flowering of Mysticism: Men and Women in the New Mysticism (1200-1350), New York 1998.
McGinn B., The Harvest of Mysticism in Medieval Germany (1300-1500), New York 2005.
McGinn B., The Varieties of Vernacular Mysticism (1350-1550), New York 2013.
McGinn B., McGinn P.F., Early Christian Mystics. The Divine Vision of the Spiritual Masters, New York 2003, przeł. E.E. Nowakowska: Mistycy wczesnochrześcijańscy.
Wizje Boga u mistrzów duchowych, Kraków 2008.
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne (Hierarchia niebiańska, Hierarchia kościelna, Imiona Boskie, Teologia mistyczna, Listy), tłum. M. Dzielska, Kraków 2005.
Quasten J., Patrology, vol. 1: The Beginnings of Patristic Literature, Utrecht 1950.
Schilling F.A., The Mysticism of Ignatius of Antioch, Philadelphia 1932.
Schoedel W.R., Ignatius of Antioch. A Commentary on the Letters of Ignatius of Antioch, Philadelphia 1985.
Scott W.M., Aspects of Christian Mysticism, London 1907.
Słomka J., Ireneusz i przebóstwienie człowieka, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 42,1 (2009), s. 97-104.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
