Struktura osobowości osób należących i nienależących do Wspólnoty Przymierza Rodzin „Mamre”
Analiza badań własnych
Abstrakt
Cel badań. W artykule zaprezentowano wyniki zrealizowanych przez autorów badań, którymi objęto 122 osoby. Ich nadrzędnym celem była identyfikacja różnic pomiędzy osobami należącymi do Wspólnoty Przymierza Rodzin „Mamre” (n=55) oraz osobami nienależącymi do żadnego ruchu religijnego (n=67) w zakresie cech osobowości.
Metody. W omawianym projekcie badawczym zastosowano: (1) Inwentarz Osobowości NEO-FFI autorstwa P. Costy i R. McCrae'a w polskiej adaptacji
B. Zawadzkiego, J. Strelaua, P. Szczepaniaka oraz M. Śliwińskiej; (2) Arkusz Osobowy.
Wyniki. Respondenci należący do wspólnoty „Mamre” oraz niezwiązani z nią różnili się między sobą w zakresie Neurotyczności i Sumienności. Nie stwierdzono natomiast statystycznie istotnych różnic w obrębie Ekstrawersji, Otwartości i Ugodowości. Jednostki związane ze wspólnotą odznaczały się wyższym poziomem Neurotyczności oraz mniejszym nasileniem Sumienności aniżeli osoby niezgłaszające przynależności do żadnego ruchu religijnego.
Wnioski. Otrzymane wyniki mogą stanowić wartościową pomoc dla duszpasterzy i liderów Wspólnoty Przymierza Rodzin „Mamre” w zakresie określenia charakteru i kierunków oddziaływań formacyjnych względem osób deklarujących chęć wstąpienia do wspólnoty.
Słowa kluczowe
nowe ruchy religijne; Wspólnota Przymierza Rodzin; cechy osobowości
Bibliografia
Ardelt M., Wisdom and Life Satisfaction in Old Age, „Journal of Gerontology: Psychological Sciences” 52,1 (1997), s. 15-27.
Ardelt M., Wisdom, Age, and Well-Being, w: Handbook of the Psychology of Aging, red. K.W. Schaie, S.L. Willis, Amsterdam 2011, s. 279-291.
Baltes P.B., On the Incomplete Architecture of Human Ontogeny: Selection, Optimization, and Compensation as Foundation of Developmental Theory, „American Psychologist” 52,4 (1997), s. 366-380.
Bedyńska S., Cypryańska M., Drogowskaz statystyczny. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego, Warszawa 2013.
Brudek P., Ciuła G., Specyfika religijnego systemu znaczeń osób będących i niebędących członkami Wspólnoty Przymierza Rodzin „Mamre”, w: „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 49,1 (2016), s. 212-225.
Chaim W., Interpersonalne korelaty relacji religijnej, w: Studia z Psychologii w KUL, red. P. Francuz, M. G rygielski, W. O trębski, Lublin 2001, s. 219-236.
Chlewiński Z., Dojrzałość: osobowość, sumienie, religijność, Poznań 1991.
Chlewiński Z., Religia a osobowość człowieka, w: Religia w świecie współczesnym, red. H. Zimoń, Lublin 2000, s. 89-128.
Chlewiński Z., Wprowadzenie do psychologii religii, w: Psychologia religii, red. Z. Chlewiński, Lublin 1982, s. 11-59.
Ciuła G., Uwarunkowania czynu ludzkiego. Studium teologicznomoralne na podstawie polskiej posoborowej literatury teologicznej i pozateologicznej, Katowice 2014.
Costa P.T., McCrae R.R., Age Changes in Personality and Their Origins: Comment on Roberts, Walton, and Viechtbauer, „Psychological Bulletin”, 132,1 (2006), s. 26-28.
De Fruyt F., De Bolle M., McCrae R.R., Terracciano A., Costa P.T., Assessing the Universal Structure of Personality in Early Adolescence: The NEO-PI-R and NEO-PI-3 in 24
Cultures, „Assessment” 16,3 (2009), s. 301-311.
Franczak K., Osobowościowe korelaty wybranych form religijności, w: Osobowość i religia, red. H. Gasiul, E. Wrocławska-Warchala, Warszawa 2009,s. 262-279.
Jan Paweł II , Adhortacja Christifideles laici (1988).
Jaworski R., Typologie religijności, w: Podstawowe zagadnienia psychologii religii, red. S. Głaz, Kraków 2006, s. 271-285.
Klinkosz W., Sękowski A.E., Pięcioczynnikowy model osobowości a narzędzia pomiaru Wielkiej Piątki, „Roczniki Psychologiczne” 11,1 (2008), s. 142-152.
Kogan N., Personality and Aging, w: Handbook of the Psychology of Aging, red. J.E. Birren, S.W. Schaie, San Diego 1990, s. 330– 346.
Krok D., Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych, Opole 2009.
Krok D., Strukturalne powiązania religijności i duchowości w kontekście czynników osobowościowych, w: Osobowość i religia, red. H. Gasiul, E. Wrocławska-Warchala, Warszawa 2009, s. 280-299.
Kulesz Z., Religijność w perspektywie psychologicznej, „Studia Elbląskie” 14 (2013), s. 185-197.
Kuncewicz D., Osobowość a uczestnictwo w nowych ruchach religijnych, „Psychologia Jakości Życia” 2 (2005), s. 201-225.
Lazarus R.S., Lazarus B.N., Coping with Aging, Oxford 2006, s. 93-109.
Mahoney A., Pargament K.I., Sacred Changes: Spiritual Conversion and Transformation, „Journal of Clinical Psychology” 60,5 (2004), s. 481-492.
Mania E., Weraksa J., Woźniak R., Status doświadczenia zdobywanego w ruchu Odnowy w Duchu Świętym, „Humaniora. Czasopismo Internetowe” 2 (2013), s. 107-112.
Mariański J., Praktyki religijne w Polsce – ciągłość i zmiana, „Roczniki Nauk Społecznych” 38,2 (2010), s. 55-86.
McCrae R.R., Costa P.T., Osobowość dorosłego człowieka, Kraków 2005.
McCrae R.R., Mainstream Personality Psychology and the Study of Religion, „Journal of Personality” 67,6 (1999), s. 1209-1218.
Oleś P., Kontrowersje wokół „Wielkiej Piątki”, „Czasopismo Psychologiczne” 6(2000), s. 7-18.
Oleś P., Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa 2012.
Oleś P.K., Wprowadzenie do psychologii osobowości. Nowe wydanie, Warszawa 2009.
Paloutzian R.F., Richardson J.T., Rambo L.R., Religious Conversion and Personality Change, „Journal of Personality” 67,6 (1999), s. 1047-1079.
Pervin A.L., John O.P., Osobowość – teoria i badania, Kraków 2002.
Prężyna W., Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka, Lublin 1981.
Roberts B.W., Del Vecchio W.F., The Rank-Order Consistency of Personality Traits From Childhood to Old Age: A Quantitative Review of Longitudinal Studies, „Psychological Bulletin” 126,1 (2000), s. 3-25.
Roberts B.W., Walton K.E., Viechtbauer W., Patterns of Mean-Level Change in Personality Traits Across the Life Course: A Meta-Analysis of Longitudinal Studies, „Psychological Bulletin” 132,1 (2006), s. 1-25.
Saroglou V., Religion and the Five Factors of Personality: A Meta-Analytic Review, „Personality and Individual Differences” 32,1 (2002), s. 15-25.
Siuta J., Inwentarz osobowości NEO-PI-R Paula T. Costy Jr i Roberta McCrae. Adaptacja Polska. Podręcznik, Warszawa 2006.
Skreczko A., Zrzeszenia eklezjalne jako pomoc życia wiarą, „Rocznik Teologii Katolickiej” 10 (2011), s. 131-143.
Specht J., Egloff B., Schmukle S.C., Stability and Change of Personality Across the Life Course: the Impact of Age and Major Life Events on Mean-Level and Rank-Order Stability of the Big Five, „Journal of Personality and Social Psychology” 101,4 (2011), s. 862-882.
Straś-Romanowska M., Późna dorosłość, w: Psychologia rozwoju człowieka, red. T. Janusz, Warszawa 2011, s. 326-350.
Strelau J., Różnice indywidualne. Historia – determinanty – zastosowania, Warszawa 2015.
Tokarski S., Dojrzałość religijna, w: Podstawowe zagadnienia psychologii religii, red. S. Głaz, Kraków 2006, s. 147-178.
Wilczek C., Religijność i osobowość u uczestników ośmiodniowych rekolekcji ignacjańskich, „Studia Psychologica UKS W” 14,2 (2014), s. 41-57.
Wspólnota Przymierza Rodzin „Mamre”, oprac. W. Cyran, Częstochowa 2001.
Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P., Śliwińska M., Inwentarz Osobowości NEO-FFI Paula Costy i Roberta McCrae. Adaptacja polska, Warszawa 2007.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Wydział Nauk Społecznych Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
