Drogi odnowy Kościoła według Evangelii gaudium papieża Franciszka
Abstrakt
Nowa ewangelizacja to nie jedynie kwestia metody i stosowanych środków, a więc domena teologii pastoralnej i samego duszpasterstwa, ale w dużej mierze rzeczywistość domagająca się refleksji dogmatycznej. W tym kluczu należy odczytać adhortację apostolską papieża Franciszka Evangelii gaudium. Nowa ewangelizacja zasadza się na odnowionej eklezjologii, która w prezentowanym dokumencie otrzymuje konkretne wskazówki papieskiego nauczania. Ma to tym większe znaczenie, że tekst ten stanowi wyraz głównych założeń pontyfikatu Franciszka. Kościół ukazany w Evangelii gaudium to wspólnota ewangelizująca i wciąż ewangelizowana, a podstawowa jej opcja to zaangażowanie misyjne. Kościół żyje dla Dobrej Nowiny, a jej głoszenie stanowi nieodzowny element jego tożsamości.
Papież ukazuje cały Kościół, a więc duchownych i świeckich, jako podmiot ewangelizacji. Dotyczy to różnych wymiarów – pasterze i wierni, kobiety i mężczyźni, rodziny, młodzież, diecezje i parafie. Szczególne znacznie przypisuje małym wspólnotom. Jednocześnie cały Kościół i ochrzczony indywidualnie, niezależnie od powołania i funkcji, potrzebuje ciągłego przyjmowania Ewangelii i nawracania się według Słowa Bożego. Nie jest to tylko kwestia osobistej czy wspólnotowej moralności. Franciszek wzywa Kościół do nawrócenia pastoralnego. Oznacza ono po pierwsze radykalne skoncentrowanie się na orędziu zbawczym. Z tego wypływa odważna rewizja zwyczajów, praktyk, podejmowanych działań – ocena ich skuteczności, zasadności we współczesnym świecie, przede wszystkim w aspekcie bezapelacyjnego ukazywania Jezusa i Jego orędzia. Evangelii gaudium ukazuje kondycję Kościoła, jego mocne i słabe strony. Nie zostawia jednak tylko samego opisu – wskazuje na drogi wyjścia z kryzysów i pomnożenie dobra, które jest bogactwem Kościoła. Tekst bowiem wyraża optymistyczną wizję świata, Kościoła, ewangelizacji. Dzieje się tak zawsze wtedy, kiedy ochrzczeni koncentrują się na Jezusie, a rozwijany zapał misyjny prowadzi do doświadczania prawdziwej radości.
Główne kierunki dla postrzegania Kościoła, który jest ewangelizowany i ewangelizuje oddają krótkie sugestywne wezwania papieża Franciszka: „Nie pozostawmy ich [tj. ubogich] nigdy samych”, „Nie pozwólmy się okradać z misyjnego entuzjazmu!”, „...nie pozwólmy się okradać z radości ewangelizacji!”, „Nie pozwólmy się okraść z nadziei!”, „Nie pozwólmy się okraść ze wspólnoty!”, „Nie dajmy się okraść z Ewangelii”, „Nie ograniczajmy ani żądajmy kontroli tej siły misyjnej!”, „Przyjmijmy wzniosły skarb objawionego Słowa”, „Nie bądźmy na uboczu tego marszu żywej nadziei”.
Słowa kluczowe
Kościół ewangelizowany; Kościół ewangelizujący; nowa ewangelizacja; nawrócenie pastoralne; misyjność; odnowa Kościoła; odnowiona eklezjologia
Bibliografia
Aparecida. V Ogólna Konferencja Episkopatów Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Dokument końcowy, tłum. K. Zabawa, K. Łukoszczyk, Gubin 2014.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis (22.02.2007).
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini (12.11.2010).
Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est (25.01.2006).
Benedykt XVI, Homilia podczas Mszy św. na rozpoczęcie Roku Wiary (11 X 2012), http://ekai.pl/biblioteka/dokumenty/x1470/homilia-benedykta-xvi-podczas-mszy-swinaugurujacej-rok-wiary [dostęp: 1.05.2015].
Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium (24.11.2013).
Jan Paweł II , Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa (28.06.2003).
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2009.
Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Kapłan głosiciel słowa, szafarz sakramentów i przewodnik wspólnoty w drodze do trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, Poznań 1999.
Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, Enchiridion della nuova evangelizzazione. Testi del Magistero pontificio e conciliare 1939-2012, Watykan 2012.
Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandii (08.12.1975).
Prado Flores J.H., Nowi ewangelizatorzy dla Nowej ewangelizacji, tłum. B. Jakubowski, Poznań 2013.
Rey D., Definicja nowej ewangelizacji i wyzwania stojące na jej drodze, tłum. A. Komorowska, w: Nowa ewangelizacja. Kerygmatyczny impuls w Kościele, red. P. Sowa,
K. Kaproń, Gubin 2012, s. 34-72.
Seremak W., Ewangelizacja, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, s. 260-263.
Sobór Watykański II , Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem (1965).
Sobór Watykański II , Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium (1964).
www.przewodnik-katolicki.pl/nr/swiat/konkurencyjni_bracia_odlaczeni.htmlp [dostęp: 14.05.2014].
www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,15142,kosciol-katolicki-w-brazylii-i-ameryce-lacinskiej.html [dostęp: 14.05.2014].
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
