Opublikowane: 1975-12-31

Duszpasterstwo a przemiany społeczno-religijne w Zagłębiu Dąbrowskim w XIX w.

Daniel Olszewski

Abstrakt

Le bassin Dąbrowski a revêtu au XIX-e siècle un caractère distinct en tant qu'un district spécialisée en l'industrie et en exploitation des mines; il est entré vers le déclin de ce même siècle dans la phase de son expansion plénière. Cet article se propose d'exposer la corrélation existant entre la pastorale sur ce territoire et l'avancement du procès d'industrialisation et de l'urbanisation. Les investigations entreprises ont conduit à constater l'insuffisance systématiquement grandissante en l'espace du centenaire en question, des formes de l'organisation pastorale. Cette insuffisance a été conditionnée entre autres par le manque de compréhension de la part du clergé en ce qui avait trait à la naissance de nouveaux besoins pastoraux. C'est exclusivement aux fidèles que sont dûes les initiatives de leur solution; en postulant l'organisation de nouveaux centres cultuels ils se heurtaient cependant d'une façon réitérée à la résistance de la part du clergé et des autorités diocésaines, ces dernières partant du principe de l'inviolabilité des droits des Eglises paroissiales.
En fin de compte, au déclin du XIX-e siècle, l'insuffisance des formes traditionnelles de l'influence pastorale de l'Eglise s'est manifestée d'une façon frappante dans le bassin Dąbrowski. Ceci a occasionné l'accroissement de l'indifférence religieuse qui se fit jour avec la plus grande intensité chez le groupement social gratifié du nom de l'intelligentsia. Ce procès d'indifférence religieuse a gagné dans le bassin Dąbrowski, en premier lieu les cadres des employés; il s'est ensuite étendu et a aussi embrassé, au déclin du centenaire, les milieux ouvriers.
La déchristianisation du milieu industriel a revêtu au cours du siècle écoulé, sur le territoire du bassin Dąbrowski, la forme d'un procès permanent au développement systématique. Elle se borna à son début au niveau des structures, passant ensuite à celui des pratiques et des attitudes religieuses. L'examen de cet état de choses a fait paraître toute la complexité du phénomène de déchristianisation. Celle-ci alla de pair avec un approfondissement de la conscience religieuse et avec l'augmentation de l'engagement religieux, qui s'exprima dans l'accroissement de la fréquence de la vie sacramentalle, se faisant constater chez une partie des paroissiens du milieu industriel vers la fin du siècle dernier. Cet état de choses a eu son équivalent dans un dynamisme renforcé de l'action pastorale de la part du clergé diocésain, qui a, tout spécialement, accentué la pratique d'une fréquente communion et confession, celle de l'instruction religieuse complémentaire pour enfants et adultes, ainsi que la nécessité de vivification du travail social. Il importe d'ajouter ici, que les formes sus-mentionnées portant sur l'intensification de l'activité pastorale, ne furent pas uniquement inspirées par les conditions locales du milieu industriel, mais qu'elles furent parti du programme pastoral diocésain, comme aussi de celui de la Pologne toute entière. Elles ne purent cependant pas frêner le procès de déchristianisation qui ne cessait de s'étendre dans le bassin Dąbrowski jusqu'à la fin de la période dont il est ici question.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Olszewski, D. (1975). Duszpasterstwo a przemiany społeczno-religijne w Zagłębiu Dąbrowskim w XIX w. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 8, 131–153. Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/22380

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Tom 8 (1975)
Opublikowane: 2021-03-10


ISSN: 0137-3447
eISSN: 2956-6185

Wydawca
Księgarnia św. Jacka

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.