Średniowieczna myśl filozoficzna jako obrona przed dekonstrukcją filozofii współczesnej
Abstrakt
Proces dekonstrukcji filozofii, rozpoczęty przez myślicieli postmodernistycznych, jest wymierzony nie tylko przeciw filozofii, ale także przeciw europejskiej kulturze i roli, którą filozofia w jej formacji dotychczas odgrywała. Artykuł ma cztery części. W pierwszej – autor przytacza pewne przypadki, obrazujące, jak doszło do obecnego stanu współczesnej filozofii poprzez wzgardę i zawinioną ignorancję filozofii średniowiecznej przez filozofów uchodzących za chrześcijan (przykład Romana Ingardena). Autor przeciwstawia takiej postawie przykład Anzelma z Canterbury jako tego, który nie tylko szukał dogłębnego zrozumienia tego, co wiarą wyznawał, ale który również posługiwał się wolną spekulacją filozoficzną, aby to osiągnąć. W drugiej części rozważana jest próba zdemaskowania przez Rogera Scrutona zła w wywodach Jacques’a Derridy, pojęcia dekonstrukcji filozofii z uwzględnieniem roli, jaką nihilizm i relatywizm odgrywają w tej procedurze. W trzeciej części autor odnosi się do myśli G.K. Chestertona i współczesnych filozofów polskich: J.M. Bocheńskiego, S. Swieżawskiego, B. Skargi, którzy doceniając metafizykę, chrześcijańskie dziedzictwo Europy i myśl średniowieczną, podkreślają, jaką przynoszą one korzyść nie tylko dla duch ludzkiego, ale także dla uchronienia filozofii od grożącej jej dezintegracji obecnej w globalnej ideologii politycznej poprawności i w myśli postmodernistów. W czwartej części rozważana jest myśl Ludwiga Wittgensteina jako tego, którego radykalizm wymierzony jest w filozofię i religię; tego, który był obdarzony poczuciem misji w sprawie ratowania filozofii i religii od absurdów, które stoją na przeszkodzie właściwego funkcjonowania tych dwóch filarów kultury ludzkiej.
Słowa kluczowe
dekonstrukcja filozofii; filozofia śreniowieczna; doktryna chrześcijańska; misja ocalenia filozofii
Bibliografia
Banasiak B., Filozofia „końca filozofii”. Dekonstrukcja Jacques’a Derridy, Warszawa 1997.
Bocheński J., Wspomnienia, Kraków 1994.
Bocheński J.M., Sto zabobonów, Paryż 1987.
Boecjusz, O pocieszeniu, jakie daje filozofia, tłum. W. Olszewski, Warszawa 1962.
Bremer J., Ludwig Wittgenstein a religia. Wprowadzenie, Kraków 2001.
Chesterton G.K., Heretycy, rozdz. XX, tłum. J. Rydzewska, Warszawa–Ząbki, b.r.w.
Chesterton G.K., Ortodoksja, tłum. A. Szymanowski, Warszawa 1998.
Chesterton G.K., Św. Tomasz z Akwinu, tłum. A. Chojecki, Katowice 1949.
Danneels G., Ewangelizacja „zsekularyzowanej” Europy, tłum. J. Grosfeld, „Znak” 411(1989), s. 3-23.
Devenson H., Fondements d’une culture chrétienne, b.m.w. 1934.
Grzesik T., Anzelm z Canterbury, Warszawa 2004.
Grzesik T., Postawa filozoficzna Ludwiga Wittgensteina na tle jego religijności, w: Filozofia 2.0. Diagnozy i strategie, red. nauk. M. Soin, P. Parszutowicz, Warszawa 2016, s. 163-196.
Kiereś H., Idealizm, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 4, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2003, s. 721-726.
Kultura europejska – czas przemian czy czas schyłku. Rozmawiają prof. Barbara Skarga, Paweł Hertz, Krzysztof Zanussi, Anna Koroń-Ostrowska, „Więź” 11 (1995), s. 11-21.
Kurdziałek M., Średniowiecze w poszukiwaniu równowagi między arystotelizmem a platonizmem, Lublin 1996.
Malcolm N., Ludwig Wittgenstein. Wspomnienie, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2000.
Natanson W., Porządek natury, Kraków 1928.
Natanson W., Wspomnienia i szkice, Kraków 1977.
Ricken F., Filozofia religii, tłum. P. Domański, Kęty 2007.
Sady W., Wittgenstein. Życie i dzieło, Lublin 1993.
Salamucha J., Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne, Lublin, 1997.
Scruton R., An intelligent person’s guide to philosophy, London 1996.
Scruton R., Modern Philosophy. A Survey, London 1994.
Scruton R., Przewodnik po kulturze nowoczesnej, tłum. J. Prokopiuk, J. Przybył, Łódź–Wrocław 2006.
Stein E. (Teresa Benedykta od Krzyża), Autoportret z listów, cz. 3: Listy do Romana Ingardena, tłum. M. Klentak-Zabłocka, A. Wajs, Kraków 2003.
Stein E., Knowledge and Faith, transl. by W. Redmond, Washington DC 2000.
Swieżawski S, O roli, jaką chrześcijaństwo wyznacza filozofii, „Znak” 422-423 (1990), s. 19-30.
Swieżawski S., Istnienie i tajemnica, Lublin 1993.
Swieżawski S., Święty Tomasz na nowo odczytany, Poznań 1995.
Twardowski J., Przed kapłaństwem klękam..., Warszawa 1997.
Wittgenstein L., Notatniki 1914-1916 (fragmenty), w: W. Sady, Uwagi o religii i etyce, Kraków 1995, s. 59.
Wittgenstein L., Uwagi różne, tłum. M. Kowalewska, Warszawa 2000.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
