Grenzen der Explizitation und Implizitation beim Übersetzen von Rechtstexten

Jan Iluk
https://orcid.org/0000-0003-2539-1936

Abstract

Die Übersetzungstreue ist ein übergeordnetes Qualitätskriterium beim Übersetzen von Rechtstexten. Zu deren strikter Einhaltung verpflichten die polnischen Richtlinien für die Erstellung beurkundeter Übersetzungen. Aus der Perspektive der präskriptiven Normen der Zielsprache und der Anforderungen der textnormativen Äquivalenz kann sich die Hinzufügung (Explizitation) oder Tilgung (Simplizitation) bestimmter textueller Elemente als eine obligatorische Übersetzungsprozedur erweisen. Im Artikel werden die Kontexte behandelt, in denen die genannten Übersetzungstechniken ihre begründete Anwendung finden.


Schlagworte

Rechtstexte; Translation; textnormative Äquivalenz; Explizitation; Implizitation

Auswärtiges Amt: Deutsche Behörden und Einrichtungen. Bezeichnungen, Abkürzungen, Akronyme zusammengestellt vom Sprachendienst des Auswärtigen Amts. Stand: 11.06.2015. https://www.auswaertiges-amt.de/blob/215260/5798469dce8a0fc93de4886097e5e72a/behoerdeneinrichtungen-data.pdf (data dostępu: 22.12.2021).

Creifelds C.: Rechtswörterbuch. München: Beck 1990.

Czeszejko-Sochacki Z.: Konstytucja Szwajcarii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2002.

Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M.: Terminologia tłumaczenia. Przekł. i adaptacja T. Tomaszkiewicz. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu A. Mickiewicza 2004.

Gumul E.: Eksplicytacja a komunikatywność tekstu przekładu. W: Przekład jako komunikat. Red. P. Fast, W.M. Osadnik. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk 2006, s. 19–37.

Gumul E.: Eksplicytacja w tłumaczeniu symultanicznym. W: Z zagadnień dydaktyki tłumaczenia ustnego. Red. P. Janikowski. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej 2011, s. 11–31.

Iluk J.: Aspekte interlingualer Analysen der Rechtsterminologie für translatorische Zwecke. In: Beiträge zur Linguistik. Grammatik, Pragmatik, Lexikologie, Rechtssprache. Hrsg. J. Iluk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, s. 111–127.

Iluk J.: Problemy tłumaczenia nazw instytucji publicznych z języka polskiego na język niemiecki i odwrotnie. W: Problemy komunikacji międzykulturowej. Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka. Red. B. Kielar, T.P. Krzeszowski, J. Lukszyn, T. Namowicz. Warszawa: Graf-Punkt 2000, s. 193–213.

Iluk Ł., Iluk J.: Przekład formuł słownych w tekstach prawodawczych, traktatowych i praktyki prawniczej. „Studia Translatorica” 2021, z. 12, s. 143–159.

Iluk Ł., Iluk J.: Przekład niemieckojęzycznych feminatywów w regulacjach prawnych na język polski. „Studia Translatorica” 2021, z. 12, s. 125–142.

Jopek-Bosiacka A.: Przekład prawny i sądowy. Warszawa: Wydawnictwo PWN 2006.

Kielar B.: TS w układzie międzynarodowej komunikacji zawodowej (na przykładzie tłumaczenia tekstów prawnych). W: Lingwistyczna identyfikacja tekstów specjalistycznych. [Red. B. Kielar, S. Grucza]. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego 2003, s. 121–133.

Kielar B.: Zarys translatoryki. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Katedra Języków Specjalistycznych 2003.

Kierzkowska D.: Tłumaczenia prawnicze. Warszawa: Wydawnictwo Translegis 2007.

Kodeks cywilny. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93.

Kodeks zawodowy tłumacza przysięgłego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS 2019. https://tepis.org.pl/wp-content/uploads/Kodeks-zawodowy-t%C5%82umacza-przysie%CC%A8g%C5%82ego.pdf (data dostępu: 25.03.2021).

Koller W.: Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Wiebelsheim: Quelle & Meyer 2001.

Morawiecki L.: Zasady wykładni prawa. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa 2010.

Pommer S.: Rechtsübersetzung und Rechtsvergleichung. Translatorische Fragen zur Interdisziplinarität. Frankfurt am Main: Peter Lang-Verlag 2006.

Płomińska M.: Nomen/Verb-Kollokationen der deutschen und polnischen Rechtssprache als Übersetzungsproblem. In: Beiträge zur Linguistik. Grammatik, Pragmatik, Lexikologie, Rechtssprache. Hrsg. J. Iluk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, s. 143–161.

Vademecum tłumacza. Wskazówki redakcyjne dla tłumaczy. Luxemburg 2021. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/styleguide_polish_dgt_pl_0.pdf (data dostępu: 26.03.2021).


Veröffentlicht : 2022-07-15


IlukJ. (2022). Grenzen der Explizitation und Implizitation beim Übersetzen von Rechtstexten. Wortfolge. Szyk Słów, (6), 1-16. https://doi.org/10.31261/WSS.2022.06.07

Jan Iluk  jan.iluk@us.edu.pl
Uniwersytet Śląski w Katowicach  Polen
https://orcid.org/0000-0003-2539-1936

Prof. Dr. hab. Jan Iluk arbeitet im Linguistischen Institut der Schlesischen Universität Katowice. Seine Forschungsinteressen gelten u.a. der Übersetzung von Rechtstexten. In den Jahren 2004–2012 war er Vorsitzender des Prüfungsausschusses für beeidigte Übersetzer am Justizministerium.