Krytyka, opór, nadzieja. Wokół publicystyki zaangażowanej Henry’ego A. Giroux
Abstrakt
W artykule ustosunkowuję się do Henry’ego A. Giroux postulatu myślenia o nauczycielach akademickich jako publicznych i transformatywnych intelektualistach oraz do jego twierdzenia o konieczności politycznego zaangażowania humanistyki, zwłaszcza pedagogiki. Wskazuję różne czynniki zagrażające realizacji tych zadań, takie jak: dominacja ideologii neoliberalnej, ofensywa rynkowego fundamentalizmu, nieselektywny nabór kandydatów na studia przez uczelnie i wydziały humanistyczne. Za Giroux podkreślam rolę dyskursu nadziei i możliwości jako koniecznego uzupełnienia krytyki pojętej jako demaskowanie „fałszywej świadomości”, chociaż stronię od nadmiernego w moim uznaniu optymizmu amerykańskiego pedagoga i jego wiary w krytyczny potencjał i obywatelską sprawczość współczesnej młodzieży oraz w możliwość przejęcia przez nauczycieli akademickich kontroli nad warunkami swojej pracy.
Słowa kluczowe
Henry Giroux; krytyka; opór; neoliberalizm; nauczyciele akademiccy; nadzieja
Bibliografia
Derrida J.: L’université sans condition. Paris 2001.
França J.: Henry Giroux: „Those Arguing that Education Should Be Neutral Are Really Arguing for a Version of Education in Which Nobody Is Accountable”. An interview with founder of critical pedagogy Henry Giroux on the meaning of education, suspicions regarding neutrality and on how current uncertainties could be a driving force to rethink and generate new possibilities. CCCB [Centre de Cultura Contemporània de Barcelona]. 2.07.2019. [Online:] http://lab.cccb.org/en/henry-giroux-those-arguing-thateducation-should-be-neutral-are-really-arguing-for-a-version-ofeducation-in-which-nobody-is-accountable/ [dostęp: 8.06.2020].
Gdula M.: Władza krytyczna i siła wyobraźni. W: Uniwersytet zaangażowany. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa 2010, s. 218–226.
Giroux H.A.: The Curse of Totalitarianism and the Challenge of Critical Pedagogy. Truthout. 2.10.2015. [Online:] https://truthout.org/articles/the-curse-of-totalitarianism-and-the-challenge-of-critical-pedagogy/ [dostęp: 8.06.2020].
Giroux H.A.: Teachers Are Rising Up to Resist Neoliberal Attacks on Education. Truthout. 22.01.2019. [Online:] https://truthout.org/articles/teachers-are-rising-up-to-resist-neoliberal-attacks-on-education/ [dostęp: 8.06.2020].
Giroux H.A.: Thinking Dangerously: The Role of Higher Education in Authoritarian Times. Truthout. 26.06.2017. [Online:] https://truthout.org/articles/thinking-dangerously-the-role-of-higher-education-inauthoritariantimes/ [dostęp: 8.06.2020].
Giroux H.A.: The Vital Role of Education in Authoritarian Times. Truthout. 11.10.2017. [Online:] https://truthout.org/articles/the-vital-roleof-education-in-a-time-of-tyranny/ [dostęp: 8.06.2020].
Giroux H.A.: Where Is the Outrage? Critical Pedagogy in Dark Times. A public lecture on Thursday, September 24th, 2015. YouTube. 22.10.2015. [Online:] https://www.youtube.com/watch?v=CAxj87RRtsc [dostęp: 8.06.2020].
Giroux H.A., Giroux S.S.: Take Back Higher Education. Race, Youth, and the Crisis of Democracy in the Post-Civil Rights Era. New York–Houndmills 2004.
Janion M.: Studenci to nie jest niższy personel. Z prof. Marią Janion rozmawiają Kazimiera Szczuka i Sławomir Sierakowski. W: Uniwersytet zaangażowany. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa 2010, s. 99–109.
Maliszewski K.: Wióry… Szkic (krypto)terapeutyczny o edukacji wobec zmian współczesnych. „Forum Oświatowe” 2018, nr 1, s. 89–102.
Manifesto for a Post‑Critical Pedagogy. Eds. P. Zamojski, N. Hodgson, J. Vlieghe. New York 2018.
Markowski M.P.: Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki. Kraków 2013.
Sloterdijk P.: Krytyka cynicznego rozumu. Przeł. P. Dehnel. Wrocław 2008.
Zamojski P.: Od demaskacji ku budowaniu. Po-krytyczna perspektywa badań pedagogicznych. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2014, nr 3, s. 7–22.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
