Doświadczanie nudy i możliwości jej zapobiegania u uczniów z chorobą przewlekłą
Abstrakt
W artykule ukazano nudę jako stan doświadczany przez uczniów chorujących przewlekle. Celem badań było ustalenie objawów nudy pojawiającej się u dzieci i młodzieży w trakcie długotrwałej hospitalizacji oraz ukazanie sposobów pozwalających pacjentom na wyjście poza nieprzyjemne emocje wynikające ze znudzenia. Postawiono pytania badawcze: Czym objawia się nuda u osób chorujących przewlekle? Jakie są sposoby zapobiegania nudzie? Praca ma charakter empiryczny. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki projekcyjnej Zdania niedokończone (dla pacjentów) oraz techniki wywiadu (dla nauczycieli szkoły szpitalnej). Puentą artykułu jest przedstawienie sugestii dla uczniów/pacjentów: Fenomenalne antidotum na nudę, czyli co zaproponować nudzącym się chorym dzieciom. Pomysły są efektem przeprowadzonej wśród studentów pedagogiki burzy mózgów.
Słowa kluczowe
nuda; choroba przewlekła; frustracja; samotność dziecka
Bibliografia
Bauman Z.: Niecodzienność nasza codzienna… W: Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Red. M. Bogunia-Borowska. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 77–94.
Bombeck E.: Nic mi nie jest, po prostu miałem raka. O dzieciach, które przeżyły nowotwory. [Przekł. z ang. M. Koraszewska]. Fundacja Pomocy Dzieciom z Chorobą Nowotworową, Warszawa 1995.
Capurso M. et al.: Empowering Children Through School Re-Entry Activities After the COVID-19 Pandemic. „Continuity in Education” 2020, vol. 1 (1), s. 64–82. http://doi.org/10.5334/cie.17.
Chruszczewski M.: Psychologiczne koncepcje nudy. „Ruch Pedagogiczny” 2015, nr 2, s. 15–31.
Finkielsztein M.: Nuda w środowisku uniwersyteckim. „Edukacja” 2017, nr 1 (140), s. 108–120. https://doi.org/10.24131/3724.170107.
Finkielsztein M.: Wstęp do woluminu pt. Nuda jaka jest, każdy widzi? „Stan Rzeczy” 2016, nr 2 (11), s. 83–94.
Flakus M., Palt Ł.: Psychologicznie o nudzie – teorie i modele nudy. „Stan Rzeczy” 2016, nr 2 (11), s. 119–138.
Godawa G.: Rodzina wobec nieuleczalnej choroby dziecka. Aspekty tanatopedagogiczne. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2018.
Godawa J., Moczia K.: Książka zamiast kroplówki? Rzecz o biblioterapii i czytelnictwie w pedagogice leczniczej. W: Osoba z niepełnosprawnością w drodze do dorosłości. Red. M. Bełza, D. Prysak. Drukarnia Wydawnictwa Arka, Cieszyn 2015, s. 131–144.
Heidegger M.: Bycie i czas. Przeł. B. Baran. Wydawnictwo Naukowe PWN–Agora, Warszawa 2010.
Janion E.: Dziecko przewlekle chore w rodzinie. Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2007.
Jiao W.J. et al.: Behavioral and Emotional Disorders in Children during the COVID-19 Epidemic. „The Journal of Pediatrics” 2020, vol. 221, s. 264–266. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2020.03.013.
Kazimierczyk I.: Oblicza nudy szkolnej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2021.
Keirse M.: Życie z chorobą. Przewodnik dla pacjenta, rodziny oraz osób zajmujących się zawodowo udzielaniem pomocy. [Tłum. z niderl. I. Zajączkowska]. Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2007.
Klinowska E., Zimon A.: Wędrująca Szpitalna Biblioteka w szkole innej niż wszystkie. W: Edukacyjno-terapeutyczna podróż w lepszą stronę. Red. K. Moczia. [W Przestrzeni Niepełnosprawności. T. 1]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2017, s. 53–72.
Konieczna I.: Budowanie poczucia koherencji u dzieci z chorobą reumatyczną. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2013.
Konieczna I.: Dydaktyka terapeutyczno-lecznicza – kształcenie uczniów z chorobą przewlekłą. W: Dydaktyka specjalna. Od systematyki do projektowania dydaktyk specjalistycznych. Red. J. Głodkowska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017, s. 140–155.
Maciarz A.: Dziecko przewlekle chore. Opieka i wsparcie. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006.
Moczia K.: Nuuuda… w chorobie. Humor sytuacyjny jako antidotum na nudę. „Chowanna” 2009, nr 1 (32), s. 73–84.
Moczia K.: Trudności edukacyjne uczniów przewlekle chorych. W: Edukacyjno-terapeutyczna podróż w lepszą stronę. Red. K. Moczia. [W Przestrzeni Niepełnosprawności. T. 1]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2017, s. 51–61.
Moczia K.: The (Un)commonness of Being Ill: The Kaleidoscope of Colours, Smells, and Tastes in Hospital School. „Edukacyjna Analiza Transakcyjna” 2020, nr 9, s. 289–306.
Moczia K.: Wsparcie pedagogiczne dziecka w zmaganiu się z chorobą przewlekłą. „Chowanna” 2016, nr 2 (47), s. 125–139.
Nowakowska M.T.: Psychologiczne aspekty chorób przewlekłych, trwałego upośledzenia zdrowia oraz chorób nieuleczalnych i zagrażających życiu. W: Psychologia lekarska. Red. M. Jarosz. [Wyd. 4]. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1983, s. 343–357.
Petry-Mroczkowska J.: Siedem grzechów głównych dzisiaj. Znak, Kraków 2004.
Pilecka W.: Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
Popularny słownik języka polskiego PWN. Oprac. E. Sobol. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Schneersohn F.: Samotność i nuda w życiu dzieci. Leczenie nerwowości dzieci. O zreformowaniu przerw w szkołach. [Tłum. E. Birkenheim, F. Lotto]. Renaissance-Ars Medica, Warszawa [1936].
Science News: nuda w czasach pandemii może zagrażać zdrowiu publicznemu. Nauka w Polsce. 19.02.2021. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C86404%2Cscience-news-nuda-w-czasach-pandemii-moze-zagrazac-zdrowiu-publicznemu.html [dostęp: 19.06.2021].
Spitzer M.: Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie. Przeł. M. Guzowska. Wydawnictwo Dobra Literatura–Grupa Wydawnicza Literatura Inspiruje, Słupsk 2016.
Stańczyk P.: Nuda w szkole – między alienacją a emancypacją. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2012, nr 3 (59), s. 35–56.
Szmidt K.J.: Nuda jako problem pedagogiczny. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2013, nr 3 (63), s. 55–69.
Toohey P.: Historia nudy. Przeł. z ang. K. Ciarcińska. Wydawnictwo „Bellona”, Warszawa 2012.
Ziarko M.: Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2014.
Ziółkowska B.: Dziecko chore, w domu, w szkole i u lekarza. Jak wspomagać rozwój dzieci przewlekle chorych. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
