Duchowość w ujęciu Janusza Korczaka i Viktora Frankla. Płaszczyzny spotkania
Abstrakt
Modlitwa zdaje się pełnić wiele funkcji w życiu człowieka. W niniejszej pracy chciałabym przedstawić ją jako werbalny przejaw duchowości, jako narzędzie opracowywania doświadczenia, oblekania go w sens i wreszcie jako immanentny wyraz człowieczeństwa. Chciałabym potraktować tę pracę jako miejsce twórczego spotkania dwóch idei — Janusza Korczaka i Viktora E. Frankla. To nieśmiała próba spojrzenia na jednego oczami drugiego. W pracy przyjęłam za cel poznanie psychicznych reprezentacji Boga podmiotów wypowiadających się w utworze Korczaka, by na tej podstawie móc spróbować określić funkcje, jakie pełni dla nich modlitwa. Na końcu chciałabym przyjrzeć się pojęciu człowieczeństwa i roli, jaką odgrywa w jego konstytuowaniu szeroko pojęta duchowość.
Słowa kluczowe
Duchowość; modlitwa; człowieczeństwo; poczucie sensu; egzystencjalizm
Bibliografia
Allen J.G., Fonagy P.: The Handbook of Mentalization-based Treatment. John Wiley & Sons, New Jersey 2006.
Archer M.S.: Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Tłum. A. Dziuban. Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2013.
Archer M.S.: Introduction: The Reflexive Re-turn. W: Conversations about Reflexivity. Ed. M.S. Archer. Routledge, London 2010, s. 1–14.
Caligor E., Clarkin J.F.: Model osobowości i patologii osobowości oparty na teorii relacji z obiektem. Tłum. R. Andruszko. W: Psychoterapia psychodynamiczna zaburzeń osobowości. Podręcznik kliniczny. Red. J.F. Clarkin, P. Fonagy, G.O. Gabbard. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 23–61.
Corey G.: Teoria i praktyka poradnictwa i psychoterapii. Tłum. K. Mazurek. Zysk i S-ka, Poznań 2005.
Fonagy P. et al.: Mentalized Affectivity in the Clinical Setting. W: Affect Regulation, Mentalization and the Development of the Self. Ed. P. Fonagy, G. Gergely, E.L. Jurist. Routledge, London 2018, s. 430–464. https://doi.org/10.4324/9780429471643.
Frankl V.E.: Bóg ukryty. Tłum. R. Skrzypczak. Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2019.
Frankl V.E.: Człowiek w poszukiwaniu sensu. Tłum. A. Wolnicka. Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012.
Frankl V.E.: Lekarz i dusza. Wprowadzenie do logoterapii i analizy egzystencjalnej. Tłum. R. Skrzypczak. Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2017.
Frankl V.E.: Nieuświadomiony Bóg. Tłum. B. Chwedeńczuk. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1978.
Głaz S.: Wybrane determinanty przeżyć religijnych. „Roczniki Psychologiczne” 2004, nr 7 (1), s. 77–99.
Johns J.: Sprzyjające otoczenie. W: Współczesna psychoanaliza brytyjska. Red. S. Budd, R. Rusbridger. Przekł. D. Golec, L. Kalita. Oficyna Ingenium, Warszawa 2008, s. 109–124.
Korczak J.: Ludzie są dobrzy. Keren Kajemet Leisrael i Judaica, Warszawa 1932.
Korczak J.: Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą. Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018.
Korczak J.: Senat szaleńców. Proza poetycka. Utwory radiowe. Red. nauk. H. Kirchner. Oprac. tekstów E. Cichy. Przypisy M. Prussak. [Dzieła. Kom. red. H. Kirchner et al. T. 10]. Oficyna Wydawnicza „Latona”, Warszawa 1994. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/korczak-senat-szalencow.pdf [dostęp: 11.07.2022].
Lasota W.: Efekt Korczaka. W: Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro – perspektywa korczakowska. Red. M. Michalak. Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, s. 264–271.
Mariański J.: Nowa duchowość – alternatywa czy dopełnienie religijności? W: Religijność i duchowość – dawne i nowe formy. Red. M. Libiszowska‑Żółtkowska, S. Grotowska. Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2010, s. 19–34.
Mariański J.: O nowej duchowości – próba opisu zjawiska. „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” 2021, nr 12 (1), s. 40–68. https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.04.
Mariański J.: Sekularyzacja a nowe formy religijności. „Roczniki Nauk Społecznych” 2009, nr 37 (1), s. 33–68.
Muszyński Z.: O komunikowaniu się z Bogiem. Uwag kilka na marginesie pewnej książki i artykułu. „Roczniki Filozoficzne” 2004, nr 2 (52), s. 295–304.
Ostrowska U.: Człowieczeństwo jako problem i wyzwanie edukacyjne. „Roczniki Pedagogiczne” 2021, nr 2 (13), s. 7–32.
Pasek Z.: Od religijności ku duchowości. Przyczynek do przemian kultury współczesnej. W: Filozoficzne i kulturoznawcze rozważania o duchowości i komunikowaniu. Red. I.S. Fiut. [Idee i myśliciele. T. 10]. Wydawnictwo AGH, Kraków 2008, s. 13–26.
Pistiner de Cortiñas L.: O rozwoju umysłu. Idee Biona i przekształcenia w psychoanalitycznej praktyce klinicznej. Tłum. D. Golec. Oficyna Ingenium, Warszawa 2018.
Socha P.: Przemiana duchowa jako kluczowe pojęcie psychologii rozwoju człowieka. „Psychologia Rozwojowa” 2014, nr 3 (19), s. 9–22.
Socha P.: Przemiana. W stronę teorii duchowości. Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2014.
Sperber D., Wilson D.: Relevance: Communication and Cognition. Harvard University Press, Cambridge 1986.
Szczepański J.: Sprawy ludzkie. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1980.
Yalom I.D.: Psychoterapia egzystencjalna. Tłum. A. Tanalska-Dulęba. Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 2008.
Yeomans F.E., Clarkin J.F., Kernberg O.F.: Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu w leczeniu zaburzeń osobowości borderline. Tłum. M. Bazan. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej, Kraków 2015.
Uniwersytet Warszawski (student) Polska
https://orcid.org/0009-0001-6702-7721
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
