Z teorii i praktyki edukacji plastycznej na poziomie kształcenia wczesnoszkolnego, czyli o działaniach edukacyjnych oraz udziale technik i mediów plastycznych w stymulowaniu dziecięcej kreatywności i wyobraźni plastycznej – wymiar poznawczy
Abstrakt
The present text is an effect of considerations devoted to art education of an early-school child focused on stimulating children’s creativity and artistic imagination. The first part of the article presents considerations regarding the issue of artistic imagination and creativity. The second part discusses the concept of designing artistic activities at the level of early school education as a stimulator of imagination and child creativity. The third part of the article is an attempt to present the possibilities of using the techniques of contemporary art as a platform for pedagogical activities.
Słowa kluczowe
early school education; art education; art techniques; creativity in fine arts; imagination; early-school child
Bibliografia
B e i l R.: Kunstlerkuche Lebensmittel als Kunstmatteria – von Schiele bis Jason Rhoades. Köln: Dumont, 2002.
C z a r t o r y s k a U.: Od pop-artu do sztuki konceptualnej. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1973.
Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji. Red. B. D y m a r a. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2009.
Dziecko w świecie zabawy. Zabawa i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym. Red. B. D y m a r a. Wyd. 2. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010
Encyklopedia psychologii. Red. W. S z e w c z u k. Warszawa: Fundacja Innowacja, 1998.
F o l g a - J a n u s z e w s k a D. : Pop-art. „Wiedza i Życie” 1998, nr 5.
Funkcje zabaw w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Red. B. M u c h a c k a, K. D u r a j - N o w a k o w a. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1998.
G ó r n i e w i c z J.: Kategorie pedagogiczne. Odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Olsztyn: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1997.
G r z e s z k i e w i c z B.: Zabawa swobodna. Nieocenione źródło wiedzy o dziecku. W: Edukacja małego dziecka. T. 7: Przemiany rodziny i jej funkcji. Red. E. O g r o d z k a - M a z u r, U. S z u ś c i k, A. M i n c z a n o w s k a. Wyd. 2. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2015
H u s s a k o w s k a - S z y s z k o M.: Minimalizm. Kraków: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
K a s p e r s k i M.J.: Sztuczna inteligencja. Gliwice: Wydawnictwo Helion, 2003.
K o j s W.: Nauczanie uczenia się – węzłowy problem edukacji i pedagogiki (z myślą o edukacji jutra). W: Edukacja jutra. Wartości, wychowanie, kształcenie. Red. A. K a m i ń s k a, P. O l e ś n i e w i c z. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 2017.
K o j s W.: Struktury i funkcje procesów edukacji. W: Edukacja dziecka. Różnorodność perspektyw i działań. Red. E. R o s t a ń s k a, B. M a r z e c, K. W ó j c i k. Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, 2017.
K o j s W.: Uwarunkowania procesu poznawania, odkrywania, tworzenia i urzeczywistniania wartości. W: Wolność, odpowiedzialność, godność we współczesnej pedagogice. Red. W. F u r m a n e k. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013.
K o z i e l e c k i J.: Transgresja i kultura. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 1997.
K r a s o ń K., M a z e p a - D o m a g a ł a B.: Przestrzenie sztuki dziecka. Strategia intersemiotycznego i polisensorycznego wsparcia jednostek o obniżonej sprawności intelektualnej. Katowice: Librus, 2003.
L i m o n t W.: Synektyka i zdolności twórcze. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1994.
M a z e p a - D o m a g a ł a B.: Dziecięce spotkania ze sztuką. Strategia projektowania spotkań ze sztuką oparta na rozumieniu, interpretacji i tworzeniu przekazów wizualnych. Katowice: Śląsk, 2009.
M a z e p a - D o m a g a ł a B.: Edukacja dla przyszłości, czyli o mocy wyobraźni. W: W kręgu sztuki i ekspresji dziecka. Rozważania inspirujące. Red. K. K r a s o ń, B. M a z e p a - D o m a g a ł a. Mysłowice–Katowice: Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała Augusta Hlonda; 2006.
M a z e p a - D o m a g a ł a B.: Wartościowanie dziecięcej twórczości plastycznej w kierunku swobodnej ekspresji artystycznej. V: Cesty k inkluzji –vychodiska inkluzivnej pedagogiky a ich implementacja v pedagogickej prazi v kontexte navodobych trendov edukacie [Vyskumna uloha VEGA ć 1/3632/06] Red. P. S e i d l e r, V. K u r i n c o v a a kol. Nitra: UKF, 2008.
M a z e p a - D o m a g a ł a B.: Z zagadnień edukacji plastycznej na poziomie kształcenia wczesnoszkolnego – strategia projektowania dziecięcych działań plastycznych oparta na rozumieniu, interpretacji i tworzeniu przekazów wizualnych. W: Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna w sytuacji zmiany społecznej, kulturowej i oświatowej. Studia – rozprawy – praktyka. Red. S. J u s z c z y k, M. K i s i e l, A. B u d n i a k. Katowice: Wydawnictwo Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Pedagogiki Mediów Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2011.
M a z e p a - D o m a g a ł a B., W i l k T.: Edukacja w zakresie sztuk wizualnych, czyli o przygotowaniu dzieci w młodszym wieku szkolnym do odbioru i kreowania otaczającej je ikonosfery. „Chowanna” 2015, T. 2 (45).
M u c h a c k a B.: Miejsce zabawy w koncepcji scholiologii. W: Szkoła w nauce i praktyce edukacyjnej. T. 1. Red. B. M u c h a c k a. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2006.
M u c h a c k a B.: Organizowanie uczenia się dzieci w zabawie. W: Wczesna edukacja dziecka. Implikacje do praktyki pedagogicznej. Red. E. D o l a t a, S. P u s z. Rzeszów: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013.
M u c h a c k a B.: Zabawa w poznawczym rozwoju dziecka „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna” 2014, nr 1.
N ę c k a E.: Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1995.
N ę c k a E.: Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2001.
O wyobraźni. Red. R. L i b e r k o w s k i, W. W i l o w s k i. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2003.
P a r t y k a M.: Zdolni, utalentowani, twórczy. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, 1999.
P i w o c k i K.: Sztuka żywa. Szkice z teorii i metodyki historii sztuki. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.
P o p e k S.: Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001.
P o p e k S.: Edukacja plastyczna w systemie wszechstronnego rozwoju osobowości młodzieży. W: Metodyka plastyki w klasach IV–VIII. Red. S. P o p e k. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1989.
P o p e k S.: Wychowawcze wartości procesu kreacji plastycznej. „Plastyka w Szkole” 1975, nr 9.
P o p p e r F.: From Technological to Virtual Art. Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2007.
R a d a j e w s k i A.: Żywa sztuka współczesności. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982.
Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych. Zarys metodyki. Red. J. K u j a w i ń s k i. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990.
R u b i n s z t e j n S.L.: Podstawy psychologii ogólnej. Tłum. Z. D a n i e l e w s k a, M. J ę d r z e j e w s k a, N. Ł u b n i c k i, T. T o m a s z e w s k i, M. S t r a w i ń s k a, K. W i ę z o w s k i, L. W o ł o s z y n. Warszawa: Książka i Wiedza, 1964.
S e i t z W.C.: The Responsive Eye. New York: Museum of Modern Art, 1965.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Red. K. K u b a l s k a - S u l k i e w i c z, M. B i e l s k a - Ł a c h, A. M a n t e u f f e l - S z a r o t a. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
S t a s i a k i e w i c z M.: Twórczość i interakcja. Poznań: Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1999.
S t e p h a n i C.: Daniel Sporerii and the Concetion of Eat-Art. „Alltagaskultur and the Conctemporary Art. Studia Judaica (Cluj–Napoca, EFES) XIV, 2006.
S z m i d t K.J.: Dydaktyka twórczości. Koncepcje, problemy, rozwiązania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2003.
S z m i d t K.J.: Szkolne inhibitory twórczej aktywności uczniów w świetle wyników badań typu action research. W: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku. Red. B. Ś l i w e r s k i. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2001.
S z m i d t K.J.: Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2001.
Sztuka świata. T. 10 (aut. tekstów polskich J. Mrozek, P. Trzeciak, W. Włodarczyk). Red. W. W ł o d a r c z y k. Warszawa: Arkady, 1996.
S z u ś c i k U.: Kształtowanie percepcji wzrokowej jako stymulator działań plastycznych dziecka. Cieszyn: Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie,
U s z y ń s k a - J a r m o c J.: Podmiotowe wyznaczniki twórczej aktywności dzieci w młodszym wieku szkolnym. W: Dziecko w świecie współczesnym. Red. B. M u c h a c k a, K. K r a s z e w s k i. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2008.
Psychopedagogika działań twórczych. Red. K. S z m i d t, M. M o d r z e j e w s k a - Ś w i g u l s k a. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2005.
U s z y ń s k a - J a r m o c J.: Twórcza aktywność dziecka. Białystok: Trans Humana, 2003.
W a l o s z e k: Socjopedagogiczny wymiar zabawy w edukacji wczesnoszkolnej. W: Pedagogika wczesnoszkolna. Dyskursy, problemy, rozwiązania. Red. D. K l u s - S t a ń s k a, M. S z c z e p s k a - P u s t k o w s k a. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2011
W i e c h n i k R.: Intelektualne i kreatywne aspekty zdolności uczenia się. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996.
Z w o l i ń s k a E.: Edukacja kreatywna. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, 2005.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
