Iz povijesti formalne metode: Poljska „integralistička” škola i Zagrebačka književnoznanstvena škola / Z historii metody formalnej: polska szkoła „integralistyczna” i zagrzebska szkoła literaturoznawcza <i>(tłum. Leszek Małczak)</i>
Abstrakt
From the History of Formal Methods: Poland „integralistic” school and Zagreb School of Literary Studies
The article discusses the two schools of formalistic literary and theoretical orientations: the Polish integralistic school, the principal representative of which is Manfred Kridl, and the Zagreb school of literary studies, the members of which are clustered around the Zagreb magazine „Umjetnost riječi”. The main settings of both schools will be clearly stated with regard to their place and importance in the overall direction and compared with each other, with an emphasis on differences in the theoretical and methodological foundations of both schools. This article presents an overview of sources in which the original settings were formulated, a comment echoed in their local communities and a description of the current status of formalist directions in which they follow.
Key words: formalism, integral method of Manfred Kridl, literary criticism.
Bibliografia
Beker M.: Je li komparativna književnost u krizi? „Umjetnost riječi” 1998, br. 2, s. 91—100.
Beker M.: Od strukturalizma do dekonstrukcije. „Umjetnost riječi” 1988, br. 1, s. 7—32.
Biti V.: Pripitomljavanje drugog. Zagreb 1989.
Biti V.: Recepcija semiotike u radovima zagrebačke znanosti o književnosti. „Umjetnost riječi” 1990, br. 1, s. 117—127.
Biti V.: Znanost o književnosti. Uvod u genezu i stanje pojma. „Umjetnost riječi” 1997, br. 1/2, s. 1—19.
Bojtár F.: Poljska „integralistička” škola. „Umjetnost riječi” 1973, br. 3, s. 205—224.
Donat B.: Načela tzv. škole zagrebačke stilističke kritike. „Kritika” 1968, br. 3, s. 254—268
Dukić D.: Kultura — zapostavljen pojam u počecima moderne hrvatske znanosti o književnosti. „Umjetnost riječi” 2009, br. 3/4, s. 137—152.
Flaker A.: Autotopografija II. Zagreb 2010.
Flaker A.: Boris Mihajlovič Ejhenbaum. „Umjetnost riječi” 1960, br. 2, s. 119—122.
Flaker A.: „Formalna metoda” i njezina sudbina. U: A. F la ke r: Stilovi i razdoblja. Zagreb 1964, s. 75—93.
Flaker A.: Komparatistika ili znanost o književnosti? „Umjetnost riječi” 1976, br. 3, s. 355.
Flaker A.: Poredbena književnost i povijest književnosti. „Umjetnost riječi” 1976, br. 3, s. 347—349.
Głowiński M.: Književna vrsta i problemi historijske poetike. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 309—330.
Górski K.: Przegląd stanowisk w polskiej historii literatury do roku 1939. Wrocław 1960.
Ingarden R.: O saznavanju književnog umetničkog dela. Prev. B. Živoji nov ić. Beograd 1971.
Ingarden R.: Studia z estetyki. T. 3. Warszawa 1970.
Ingarden R.: Z zagadnień poetyki I: Manfred Kridl: „Wstęp do badań nad dziełem literackim”. Wilno 1936. „Pamiętnik Literacki” 1938, nr 1/4, s. 265—271 [rec.].
Kalinski A.: Metodološki pristup Zdenka Škreba. „Umjetnost riječi” 2004, br. 2/4, s. 119—129.
Karcz A.: The Polish Formalist School and Russian Formalism. Rochester—Kraków 2002, s. 91—138.
Katičić R.: Lingvistički strukturalizam i proučavanje književnosti. „Umjetnost riječi” 1971, br. 3, s. 177—181.
Kola A.F.: Powstanie i rozwój szkoły badawczej Manfreda Kridla. W: Strukturalizm w Europie Środkowej i Wschodniej. Wizje i rewizje. Red. D. U l ick a, W. Bole ck i. Warszawa 2012, s. 188—199.
Kridl M.: Krytyka i krytycy. Warszawa 1923.
Kridl M.: Podstawy nauki o literaturze. „Pamiętnik Literacki” 1936, nr 1/4, s. 291—298.
Kridl M.: Przełom w metodyce badań literackich. „Przegląd Współczesny” 1933, nr 130, s. 145—162.
Kridl M.: Wstęp do badań nad dziełem literackim. Wilno 1936.
Kroll W.: Bibliografija poljske znanosti o književnosti. Izbor. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 405—449.
Kroll W.: Poljska znanost o književnosti u kontekstu novije književnoteorijske diskusije. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 105.
Leščić J.: „Umjetnost riječi” 1957.—2005. Bibliografija. „Umjetnost riječi” 2006, br. 1, s. 1—110.
Ludvig S.: Bibliografija Aleksandra Flakera. U: Oko književnosti. Ur. J. Užarević. Zagreb 2004, s. 350—383.
Markjevič H.: Nauka o književnosti. Prev. S. Subotin. Beograd 1974.
Okopień‑Sławińska A.: Osobnosne relacije u književnoj komunikaciji. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 157—172.
Oraić Tolić D.: Aleksandar Flaker i Zagrebačka škola. U: Oko književnosti. Ur. J. Užarević. Zagreb 2004, s. 21—38.
Petrović S.: Kriza poststrukturalizma, kriza teorije? „Umjetnost riječi” 1990, br. 4, s. 357.
Petrović S.: Prevladavanje antipozitivističke pobune. „Umjetnost riječi” 1970, br. 1/2, s. 181—187.
Sławiński J.: Semantika narativnog iskaza. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 235—256.
Sławiński J.: Sociologija književnosti i historijska poetika. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 379—402.
Srhoj‑Čerina Lj.: Stil i stilistika na stranicama „Umjetnosti riječi”. „Glasje” 1994, br. 1, s. 21—32.
Stamać A.: Znanost o književnosti danas u Hrvatskoj. „Umjetnost riječi” 1979, br. 4, s. 283—288.
Subotin S.: Književno‑teoretska shvaćanja Manfreda Kridla. „Umjetnost riječi” 1958, br. 4, s. 171—183.
Šicel M.: Aleksandar Flaker, Izabrana djela. „Pet stoljeća hrvatske književnosti”, knj. 157/I. Zagreb 1987, s. 7—21.
Škreb Z.: Emil Staiger. Umijeće interpretacije. „Umjetnost riječi” 1957, br. 1, s. 67—74.
Škreb Z.: Wolfgang Kayser. „Umjetnost riječi” 1960, br. 2, s. 123—126.
Udier S.L.: Jezik književnosti u modernome hrvatskome jezikoslovlju i književnoj znanosti. „Kolo” 2011, br. 5—6, s. 135—177.
Užarević J.: Umjetnost riječi: književnost i jezik. „Umjetnost riječi” 1986, br. 4, s. 289—322.
Užare ić J.: Znanost o književnosti i teorija interpretacije. U: J. Už a r ev ić: Između tropa i priče. Zagreb 2002, s. 113—134.
Vidan I.: „Russian Formalism and Anglo‑American New Criticism” Ewe M. Thompson. (1971). „Umjetnost riječi” 1973, br. 1, s. 67—71.
Wóycicki K.: Jedność stylowa utworu poetyckiego. Warszawa 1914.
Žmegač V.: Dileme povijesne projekcije književnosti. U: Oko književnosti. Ur. J. Užarević. Zagreb 2004, s. 51—63.
Žmegač V.: Književna povijest i teorija u Zdenka Škreba. „Umjetnost riječi” 2004, br. 2/4, s. 89—96.
Žmegač V.: Problem književne povijesti. „Umjetnost riječi” 1979, br. 1, s. 9.
Žmegač V.: Spoznajni interes historiografije književnosti. „Umjetnost riječi” 1980, br. 2, s. 77—84.
Żółkiewski S.: Problemi sociologije književnosti. „Umjetnost riječi” 1974, br. 2/4, s. 351—378.
Leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb
University of Silesia in Katowice Polska
https://orcid.org/0000-0002-0665-3606
dr hab., profesor uczelni w Instytucie Literaturoznawstwa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w latach 2016-2019 kierownik Zakładu Teorii Literatury i Translacji, w latach 2012-2016 najpierw redaktor tematyczny, a następnie zastępca redaktor naczelnej czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich”, od 2017 roku redaktor naczelny czasopisma; badacz literatur południowosłowiańskich, zajmuje się przede wszystkim literaturą i kulturą chorwacką; jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół: fenomenu regionalizmu, chorwacko-polskich i polsko-chorwackich kontaktów kulturalnych, komparatystyki literackiej i kulturowej oraz historii, teorii i praktyki przekładu. Opublikował m.in. monografie autorskie: Wiatr w literaturze chorwackiej. O figurze literackiej wiatru w XIX ‑ i XX ‑wiecznym piśmiennictwie chorwackim strefy śródziemnomorskiej (Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004), Croatica. Literatura i kultura chorwacka w Polsce w latach 1944—1984 (Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013), Od ideološkoga do subverzivnoga prijevoda. Hrvatsko-poljske kulturne veze od 1944. do 1989. (Zagreb, Alfa, 2019); jest współredaktorem wyboru współczesnego dramatu serbskiego Serbska ruletka. Dramat serbski po 1995 roku. Wybór tekstów. Autorki wyboru: A. Cielesta, D. Zwierzchowska. Red. A. Cielesta, L. Małczak, D. Zwierzchowska. T. 1-2. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011 i dwóch wyborów współczesnego dramatu chorwackiego: Kroatywni. Dramat chorwacki po 1990 roku. Wybór tekstów. T. 1-2. Wstęp Leo Rafolt. Posłowie Leszek Małczak. Red. K. Majdzik, L. Małczak, A. Ruttar. Współpraca redakcyjna M. Stanisz. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012 i Nie(tylko) fragmenty. Wybór nowych dramatów chorwackich. T. 1 i 2. Red. Gabriela Abrasowicz, Leszek Małczak. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019 oraz monografii naukowych: Chorwacja lat siedemdziesiątych XX wieku. Kultura-język-literatura. Red. Leszek Małczak, Paulina Pycia. Katowice, Uniwersytet Śląski, Wydawnictwo Gnome, 2010, s. 164; Chorwacja lat osiemdziesiątych XX wieku. Kultura-język-literatura. Red. Leszek Małczak, Paulina Pycia, Anna Ruttar. Katowice, Uniwersytet Śląski, Wydawnictwo Gnome, 2011, s. 245;
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
