Od (prze)milczenia do dialogu. Przekłady literatur słowiańskich w latach 1990-2020 CFP Issue 12/2022

2020-11-08

Zaproszenie do nadsyłania artykułów do nowego numeru

Koniec dekady często skłania do podsumowań, wytyczając wygodne (choć umowne) ramy czasowe dla porządkowania, opisu, czy uogólnienia zjawisk. Tymczasem mamy za sobą już trzy dziesięciolecia, które rozpoczęły i naznaczyły zmiany polityczno-ustrojowe państwowości narodów słowiańskich, następnie zaś ich transformacja i stabilizacja. Lata 1990-2020 wyznaczają dla Słowiańszczyzny umowny (bo nie wskazujący na konkretne fakty historyczne wspólne dla historii Słowian), jednak uzasadniony (bo pozwalający na stawianie diagnoz, ocen, i formułowanie pytań dotyczących przyszłości) przedział czasu, a także okres formowania i zmian w zakresie tożsamości, podmiotowości, funkcjonowania kultury, rynku i wielu innych aspektów życia. W kolejnym tomie „Przekładów Literatur Słowiańskich” chcielibyśmy zatem przyjrzeć się bliżej właśnie temu okresowi, czyniąc to jednak z perspektywy translacji i translatologii.

O roli przekładu w komunikacji międzykulturowej napisano już wiele, podkreślając przede wszystkim jego rolę mediacyjną, umożliwiającą porozumienie i dialog międzykulturowy. Jednak we wzajemnej recepcji przekładowej literatur słowiańskich często ów dialog jest niepełny, a obraz drugiej kultury – ograniczony lub powierzchowny, o czym świadczą choćby dysproporcje ilościowe i jakościowe w obecności przekładów z literatury słowiańskich w różnych krajach Słowiańszczyzny. Taki stan rzeczy nie jest oczywiście regułą, jednak zdaje się, że w dużej mierze literacka obecność w przestrzeni innego kraju/języka/kultury, jest warunkowana zarówno doraźnymi modami, jak i wymogami rynku wydawniczego. Z drugiej strony rośnie liczba tłumaczy literatur słowiańskich, pojawiają się wydawnictwa ukierunkowane na tę właśnie literaturę, a publikacje dofinansowywane są przez granty wydawnicze, co zdaje się dobrze prognozować dla przyszłej recepcji literatur słowiańskich. W naszym przekonaniu perspektywa trzydziestu lat pozwala już na formułowanie pewnych sądów, ocen, obserwowanie zmiennej dynamiki przekładów literatur zachodnio- i południowosłowiańskich. Przekonani o ważkości zaledwie zarysowanego tu problemu proponujemy podjęcie w kolejnym tomie PLS refleksji nad następującymi zagadnieniami:

• recepcja literatur słowiańskich w latach 1990-2020 lub w okresie mieszczącym się w tych ramach;
• obecność i nieobecność przekładów literatur słowiańskich w innych krajach słowiańskich i niesłowiańskich; recepcja literatur słowiańskich w świecie;
• rola tłumaczy w dialogu międzykulturowym, obiegu wydawniczym, wypaczaniu/objaśnianiu obrazu kultury/języka/literatury w kontekście słowiańskim;
• literatury słowiańskie w centrum i na peryferii;
• instytucjonalne wsparcie dla inicjatyw przekładowych w obrębie Słowiańszczyzny;
• krytyka przekładu w krajach słowiańskich (1990-2020), krytyka przekładów literatur słowiańskich;
• przekładoznawstwo w krajach słowiańskich (1990-2020);
• (nowe) tendencje w literaturach słowiańskich i ich recepcja;
• wybory translatorskie w kręgu literatur słowiańskich (1990-2020).

 Czasopismo „Przekłady Literatur Słowiańskich” regularnie publikuje zestawienia bibliograficzne przekładów literatur zachodnio- i południowosłowiańskich w Polsce oraz literatury polskiej w krajach zachodnio- i południowosłowiańskich wraz z komentarzami. W przygotowywanym tomie znajdzie się zestawienie za lata 2019-2020, które możemy udostępnić na Państwa życzenie przed jego publikacją. Zachęcamy również do zapoznania się z dotychczasowymi bibliografiami dostępnymi online na platformie OJS w zakładce „Archiwum” oraz na stronie internetowej czasopisma <www.pls.us.edu.pl>, a obejmującymi w sumie lata 1990-2018:

• 1990–2006; część 1
• 1990–2006; część 2
• 1990–2006; część 3
• 2007—2012
• 2013
• 2014
• 2015
• 2016
• 2017
• 2018
• 2019-2020 (udostępniamy na życzenie od IV.2021).

 Zapraszamy do nadsyłania propozycji artykułów (patrz: wytyczne dla autorów) na adres redakcji pls@us.edu.pl oraz redaktorki naukowej tomu katarzyna.majdzik@us.edu.pl lub za pośrednictwem platformy Open Journal System. Planowany termin publikacji: rok 2022.

dr Katarzyna Majdzik Papić (redaktor tematyczny) i Zespół Redakcyjny PLS