Wartość komentarza w przekładzie (na przykładzie literatury słoweńskiej)
Abstrakt
The Value of Comment in Translation: the Example of Slovenian Literature
The article deals with the role of comment (as a kind of paratext), which gains a particular status in translation, becoming an additional medium between the author/translator/editor and the primary text and the secondary recipient as well as their cultural universe. This seems important because the translated text is to function in a new environment, a new cultural space; it is supposed to find its way to a new audience, and thus this type of expressions “support” translation in its most important role of a link in cross-cultural communication. The role, nature, and importance of paratext-comments (introductions, prefaces, postscripts) have been examined in the context of translations of Slovenian literature in Poland basing on selected examples. Both the comments of experts-researchers, as well as interpreters themselves, have been taken into consideration. The author notes that, from the ethical point of view, a commentary becomes contributive to the slow process of the recipient realizing the presence of an interpreter and inter-subjective nature of translation, extracts the unfamiliar categories of perception and understanding of the world, brings them closer, making the gesture of seeking “imagined communities”.
Keywords: paratext, comment, translation, Slovenian literature, cross-cultural communication
Bibliografia
Genette G., 2014: Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. T. Stróżyński, A. Milecki, tłum. Gdańsk, Słowo / Obraz Terytoria.
Jarniewicz J., 2012: Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim. Kraków, Znak.
Łebkowska A., 2012: Narracja. W: M.P. Markowski, R. Nycz, red.: Kulturowa teoria literatury. Kraków, Universitas.
Majdzik K., 2015: Przekład czyli na styku dwóch podmiotowości. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Markiewicz H., 1984: Tytuły dzieł literackich. W: Idem: Wymiary działa literackiego. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
„Między Oryginałem a Przekładem” 2011, t. 17: Parateksty przekładu.
Skibińska E., red., 2009: Przypisy tłumacza. Kraków, Księgarnia Akademicka.
Sznajnert D., 2011: Intencja autora i interpretacja — między inwencją a atencją. Teksty i parateksty. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tokarz B., 1998: Intersubiektywność i intertekstualność przekładu artystycznego. W: Eadem: Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Katowice, Wydawnictwo Śląsk, s. 10—26.
Tokarz B., 2010: Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Venuti L., 2009: Przekład, wspólnota, utopia. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak.
Virk T., 1991: Postmoderna in ‘mlada slovenska proza’. Maribor, Obzorja.
Zaleska Z., 2015: Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne.
Zupan Sosič A., 2006: Robovi mreže, robovi jaza. Sodobni slovenski roman. Maribor, Litera.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Instytut Filologii Słowiańskiej
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
