Transformacja leksemów-realiów w procesie przekładu powieści "Uczniowie" Olega Pawłowa na język czeski
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza specyfiki przekładu na język czeski współczesnego rosyjskiego tekstu beletrystycznego - opowiadania-pamiętnika "Uczniowie" Pawłowa. Autorzy przedstawiają przekład jako przeniesienie nieekwiwalentnego słownictwa, realiów w innym języku przy zachowaniu ekwiwalencji semantycznej i formalno-estetycznej. Opierając się na zastosowaniu określonych technik adaptacyjnych (transkrypcja, analogia, opis, generalizacja, calquing, pominięcie), autorzy rozważają kontrowersyjne lub niejednoznaczne rozwiązania w zakresie przekładu wybranych realiów, które niosą ze sobą narodowe zabarwienie.
Słowa kluczowe
literatura piękna; transformacja; tekst oryginalny; tekst przekładu; techniki przekładu
Bibliografia
Barkhudarov, Leonid Stepanovich. YAzyk i perevod (Voprosy obshchey i chastnoy teorii perevoda), Moskva: Mezhdunarodnyye otnosheniya, 1975 [Бархударов, Леонид Степанович. Язык и перевод (Вопросы общей и частной теории перевода), Москва: Международные отношения, 1975]
Fedorov, Andrey Venediktovich. Osnovy obshchey teorii perevoda (lingvisticheskiye problemy), Sankt-Peterburg: Izdatel'skiy dom Filologiya Tri, 2002 [Федоров, Андрей Венедиктович. Основы общей теории перевода (лингвистические проблемы), Санкт-Петербург: Издательский дом Филология Три, 2002]
Hrdlička, Milan. Literární překlad a komunikace, Praha: ISV nakladatelství, 2003
Levyy, Irzhi. Iskusstvo perevoda, Progress, Moskva 1974 [Левый, Иржи. Искусство перевода, Москва: Прогресс, 1974]
Richterek, Oldřich. Dialog kultur v uměleckém překladu, Hradec Králové: Mafy a Gaudeamus, 1999
Sipko, Yozef. Etnokul'turnyy bazis russko-slovatskikh perevodov, Prešov: Náuka, 1999 [Сипко, Йозеф. Этнокультурный базис русско-словацких переводов, Prešov: Náuka, 1999]
Влахов, Сергей, Флорин, Сидер. Непереводимое в переводе, Москва: Международные отношения, 1980 [Vlakhov, Sergey, Florin, Sider. Neperevodimoye v perevode, Moskva: Mezhdunarodnyye otnosheniya, 1980]
Vysloužilová Eva, Machalová Milena. Cvičebnice překladu pro rusisty: politika, ekonomika, Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci, 2011
Pedagogická fakulta, Masarykova univerzita, Brno, Česká republika Czechia
http://orcid.org/0000-0002-7805-1604
Doktor habilitowany w Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie (Czechy); prorektor ds. studentów i absolwentów; kierownik Katedry Języka Rosyjskiego i L iteratury, członek Czeskiego Stowarzyszenia Slawistów, Czeskiego Stowarzyszenia Językoznawców; członek kolegium redakcyjnego czasopisma „Philologia Rossica“. Autorka licznych publikacji naukowych z dziedziny translatoryki i literatury, w tym monografii Лексикo-семантическoе oфoрмление филoсoфски значимых oбразoв в пoэзии
В.С.Сoлoвьева; współautorka monografii Пoэтическая картина мира сквoзь призму категoрии перцептивнoсти; redaktor monografii zbiorowej (WOS) Лексико-семантическая реализация ключевых образов-символов природного пространства в творчестве В. Соловьева и О. Бржезины.
http://orcid.org/0000-0003-1498-2060
Magister, lektor w Katedrze Języka Rosyjskiego i L iteratury na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie (Czechy). Zainteresowania naukowe: teoria i praktyka przekładu; przekłady współczesnej prozy i publicystyki rosyjskiej, nowe technologie.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).