Dostojewski, Kant, Gołosowker — kryminalny trójkąt detektywistyczny
Abstrakt
Wielcy światowi myśliciele, którymi są Dostojewski i Kant, często stają się przedmiotem różnego rodzaju badań. Analizowane jest ich życie, wybrane motywy twórczości, konkretne dzieła. Rzadko stają się bohaterami tekstów, które wychodzą poza ramy ich spuścizny lub konfrontacji z innymi myślicielami. Właśnie takie całkowicie niekonwencjonalne podejście zostało wykorzystane w tym artykule, inspirowanym pracą Jakowa Emmanuilowicza Gołosowkera „Dostojewski i Kant”. Gołosowker nie jest autorem, który konsekwentnie odzwierciedla pracę tych myślicieli. To wnikliwy autor, który poprzez powieść Dostojewskiego „Bracia Karamazow” i antytetykę Kanta w „Krytyce czystego umysłu” tworzy narrację zbliżoną do gatunku wojskowego dramatu kryminalnego. Przedmiotem krytycznej analizy w niniejszym artykule jest zarówno pomysł, jego realizacja oraz jej proceduralna strona. W niniejszym tekście został poruszony temat motywacji podejścia autora, jednak przede wszystkim omówione zostało to, w jakim stopniu (nie)adekwatne jest jego podejście do oryginalnej twórczości obu myślicieli.
Słowa kluczowe
literatura; filozofia; estetyka; Kant; Dostojewski; Gołosowker; dramat
Bibliografia
Belousova, Vera. “Tvorchestvo Yakovagolosovkera v kontekste russkoy i zapadnoyevropeyskoy kultury“. Studia Rossica Posnaniensia 2012, Vol. XXXVII: 25–31. [Белоусова, Вера. «Творчество Якова Голосовкера в контексте русской и западноевропейской культуры» // Studia Rossica Posnaniensia 2012, Vol. XXXVII: 25–31]
Braginskaya, Nina. “Ob avtore i knige.“ Golosovker,Yakov, Logika mifa. Moskva: Nauka 1987. 188–206. [Брагинская, Нина. «Об авторе и книге.» // Голосовкер, Яков, Логика мифа. Москва: Наука 1987. 188–206.]
Golosovker,Yakov, Logika mifa. Moskva: Nauka 1987. [Голосовкер, Яков, Логика мифа. Москва: «Наука» 1987]
Golosovker,Yakov, Dostoyevskiy i Kant.Razmyshleniye chitatelya nad romanom Brat'ya Karamazovy i traktatom Kanta Kritika chistogo razuma. Moskva: Izdatel'stvo akademii nauk SSSR 1963. [Голосовкер, Яков, Достоевский и Кант. Размышление читателя над романом Братья Карамазовы и трактатом Канта Критика чистого разума. Москва: «Издательство академии наук СССР» 1963]
Hessen, Sergey. “Die Tragödie des Guten in „Brüder Karamasoff“. Versuch einer Darstellung der Ethik Dostojewskis“. Der Russische Gedanke, 1929a, nr. 1: 63–80.
Hessen, Sergiusz. “Idea dobra w powieści „Bracia Karamazowi“. Z zagadnień etyki Dostojewskiego“, Przegląd Współczesny, 1929b, 28 (82): 186–197, 28 (83): 478–491.
Krajewski, Marek. “Festung Breslau“. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B 2006.
Krajewski, Marek. “Widma w mieście Breslau“. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B 2005.
Lagunov, Aleksey, Nizhnikov Sergey. FIL – i – SOF. Besedy o Vechnom i brennom. Moskva: Infra-M 2012 [Лагунов, Алексей, Нижников Сергей. ФИЛ – и – СОФ. Беседы о Вечном и бренном. Москва: «Инфра-М» 2012]
Lopatin, Lev. “Ucheniye Kanta o poznanii“. Abramov, Aleksandr – Zhuchkov, Vladimir (eds.): Kant: pro et contra. Sankt-Peterburg: Izdatel'stvo Russkoy Khristianskoy gumanitarnoy akademii, 2005. 484 – 497 [Лопатин, Лев. «Учение Канта о познании». // Абрамов, Александр – Жучков, Владимир (eds.): Кант: pro et contra. Санкт-Петербург: «Издательство Русской Христианской гуманитарной академии», 2005. 484 – 497.]
Kant, Immanuil. “Kritika chistogo razuma“. Kant, Immanuil, Sobraniye sochineniy v 8 t. T. 3. Moskva: CHORO. [Кант, Иммануил. “Критика чистого разума“. // Кант, Иммануил, Собрание сочинений в 8 т. Т. 3. Москва: «ЧОРО» 1994.]
Young, Michael (ed.). Immanuel Kant Lectures on Logic. Cambridge: Cambridge University Press 1992.
McLauglin, Peter., Schlaudt, Oliver. “Kant’s Antinomies of Pure Reason and the Hexagon of Predicate Negation“. Logica Universalis, 2020, nr. 1 (14): 51–67.
Wroński, Marcin. “A na imię jej będzię Aniela”. Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2011.
Uniwersytet w Preszowie, Słowacja Słowacja
https://orcid.org/0000-0002-3951-7053
Docent, PhD. (1984), adiunkt w Instytucie Filozofii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Preszowskiego na Słowacji. Działalność naukowa autora jest związana z badaniami rosyjskiej myśli filozoficznej XIX i XX wieku. Jest autorem dwóch monografii poświęconych filozofii historii rosyjskiego narodnictwa (2015) oraz jednej monografii poświęconej rosyjskim badaniom myśli Immanuela Kanta (2020). Autor jest członkiem Rosyjskiego Towarzystwa Filozoficznego oraz Słowackiego Związku Filozoficznego Słowackiej Akademii Nauk. Jest członkiem redakcji czasopisma „Ruch Filozoficzny” oraz „Философское образование”.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
