Nowe formy w literaturze rosyjskiej. Romana Sienczina: Minus, Nubuk, Naprzód i w górę na wyczerpanych bateriach
Abstrakt
Artykuł podejmuje temat specyfiki trzech utworów rosyjskiego współczesnego prozaika Romana Sienczina: Minus (Минус), Nubuk (Нубук), Naprzód i w górę na wyczerpanych bateriach (Вперед и вверх на севших батарейках). Autorka dąży do uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy wymienione trzy utwory dają się interpretować w kluczu autobiografizmu na podstawie kryteriów wyłącznie tekstowych. W drugiej części przedstawia i argumentuje tezę, zgodnie z którą analizowane utwory stanowią przykład hybrydy tekstowej, będącej płaszczyzną zetknięcia różnych strategii komunikacyjnych: literackości i dokumentaryzmu.
Słowa kluczowe
Roman Sienczin, autobiografizm, autofikacja, hybryda tekstowa, literackość, dokumentaryzm
Bibliografia
Antonik, Dominik. Autor jako marka. Literatura w kulturze audiowizualnej społeczeństwa informacyjnego. Bolecki, Wacław and Nycz Ryszard (Eds.). Kraków: Universitas, 2014.
Balbierz, Jan. “’Jeśli nie lepszy, w każdym razie jestem inny’. Kilka uwag o współczesnej teorii autobiografii.” Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 2008, no 3: 9–22.
Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2000.
Danilkin, Lev. Realisticheskiye povesti o prosteyshikh organizmakh. Roman Senchin. ‘Nichego strashnogo’. Ogryzko, Vyacheslav (Ed.) Vse o Senchine. V labirinte kritiki. Moskva: Literaturnaya Rossiya, 2013. [Данилкин, Лев. Реалистические повести о простейших организмах. Роман Сенчин. „Ничего страшного”. Огрызко Вячеслав (Ed.) Все о Сенчине. В лабиринте критики. Москва: Литературная Россия, 2013].
Drozdowska, Karolina, “Zmagania z mitem. Dorastanie i śmierć w literackiej relacji Linn Ullmann.” Studia Scandinavica 2018, no 2(22.): 11–25.
Dziadek, Adam. “Pogranicza literackości.” Teksty Drugie 2002, no 4(76): 112–118.
Grochowski, Grzegorz. Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
Ivanova, Natal'ya. Skrytyy syuzhet. Russkaya literatura na perekhode cherez vek. Sankt-Peterburg: Russko-Baltiyskiy informatsionnyy tsentr «Blits», 2003. [Иванова Наталья. Скрытый сюжет. Русская литература на переходе через век. Санкт-Петербург: Русско-Балтийский информационный центр «Блиц», 2003].
Jastrzębska, Katarzyna. “Язык как зеркало сознания постсоветского человека. Проза Романа Сечина.” Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis. Vol. 11: 257–265.
Jastrzębska, Katarzyna, “Rosyjska i polska recepcja twórczości Romana Sienczina w latach 2001-2021.” Acta Neophilologica 2022, Vol. I, no. XXIV: (W DRUKU)
Lejeune, Pilippe. “Pakt autobiograficzny.” Labuda, Aleksander Wit (Transl.). Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja 1975, no. 5(23): 31–49.
Lejeune, Pilippe, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Grajewski, Wincenty, Jaworski, Stanisław, Labuda, Aleksander, and Lubas-Bartoszyńska Regina (Transl.). Lubas-Bartoszyńska, Regina (Ed.). Kraków: Universitas, 2007.
Lis, Jerzy. Obrzeża autobiografii. O współczesnym pisarstwie autofikcyjnym we Francji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2006.
Lubas-Bartoszyńska, Regina. Między autobiografią a literaturą. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Lubas-Bartoszyńska, Regina. “Kłopoty z autofikcją. Mimowolne autofikcje Romy Ligockiej.” Ruch Literacki 2005, no. 6: 633–641.
Mitosek, Zofia. Mimesis. Zjawisko i problem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
Pańkowska, Ewa. “Мир умирающей российской деревни в творчестве 'новых реалистов' (на материале романов: Санькя Захара Прилепина и Елтышевы Романа Сенчина).” Studia Wschodniosłowiańskie 2015, no. 15: 109–132.
Pogorelaya, Yelena. “Put' chuvstvennosti k dukhu.” Oktyabr' 2008, no. 5 [Погорелая, Елена. “Путь чувственности к духу”. Октябрь 2008, no. 5] < https://magazines.gorky.media/october/2008/5/put-chuvstvennosti-k-duhu.html>].
Pokrywka, Rafał. “Powieść autobiograficzna – kariera pojęcia.” Dzisiaj i jutro poetyki. Tematy i Konteksty 2013, no. 3 (8): 164–181.
Roman-Rawska, Katarzyna. Nowy realizm w rosyjskim polu literackim po 1991 roku. Literatura i polityka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2020.
Senchin, Roman. “'Pochti vse moi teksty imeyut dokumental'nuyu osnovu’.” [Сенчин, Роман. “Почти все мои тексты имеют документальную основу.”] <http://chitaem-vmeste.ru/zvyozdy/interviews/pisatel-roman-senchin-pochti-vse-moi-teksty-imeyut-dokumentalnuyu-osnovu>].
Senchin, Roman. “Napravleniye novogo veka.” Novyy realizm: za i protiv. Materialy pisatel'skikh konferentsiy i diskussii poslednikh let. Gusev, Vladimir, and Kaznacheyev, Sergey (Eds.). Moskva: Izdatel'stvo Literaturnogo instituta im. A. M. Gor'kogo, 2007: 166–168. [Сенчин, Роман. “Направление нового века.” Гусев, Владимир, and Казначеев, Сергей (ред.). Новый реализм: за и против. Материалы писательских конференций и дискуссии последних лет. Москва: Издательство Литературного института им. А. М. Горького, 2007: 166–168].
Senchin, Roman. “Vozvrashcheniye k Matere.” Rossiyskaya gazeta RG.RU 3.03.3015. [Сенчин, Роман. “Возвращение к Матере.” Российская газета РГ.РУ 3.03.3015]. <https://rg.ru/2015/03/04/rasputin.html>].
Senchin, Roman. “‘Ya pishu, chtoby vybrositiz sebya syuzhet, kotoryy ne dayet mne pokoya’.” Kul'tura 23.04.2020 [Сенчин, Роман “'Я пишу, чтобы выбросить из себя сюжет, который не дает мне покоя’.”. Культура 23.04.2020] <https://portal-kultura.ru/articles/books/326064-roman-senchin-ya-pishu-chtoby-vybrosit-iz-sebya-syuzhet-kotoryy-ne-daet-mne-pokoya/>].
Smulski, Jerzy. “Autobiografizm jako postawa i jako strategia artystyczna: na materiale współczesnej prozy polskiej.” Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 1988, no. 79/4: 83–101.
Stryjakowska, Anna. “Powieść ‘В Советском Союзе не было адерола’ z perspektywy autofikcji.” Przegląd Rusycystyczny 2020, no. 3 (171):71–80.
Stoff, Andrzej. “Ja autor. O funkcjach sygnatur w literaturze współczesnej.” Ja, autor. Sytuacja podmiotu w polskiej literaturze współczesnej. Śnieżka, Danuta (Ed.). Warszawa: Semper, 1996.
Supa, Wanda. “W kręgu problemów rosyjskiego ‘nowego realizmu’.” Proza Romana Sienczyna. Studia Wschodniosłowiańskie 2014, no.14: 119–131.
Tiupa, Walerij. Wprowadzenie do narratologii porównawczej. Przewodnik do samodzielnej pracy naukowej. Ścibior, Agnieszka (Transl.). Kraków: Petrus, 2021.
Turczyn, Anna. “‘Fikcja wydarzeń ściśle rzeczywistych’. Z Sergem Doubrovskim rozmawiała Anna Turczyn.” Teksty Drugie 2005, no. 5: 201–211.
Turczyn, Anna. “Autofikcja, czyli autobiografia psychopolifoniczna.” Teksty Drugie 2007, no. 1–2: 204–211.
Wielgosz, Aneta. “Autofikcja we współczesnym komiksie włoskim. Przypadek Toffola i Gipiego.” Autobiografia. Literatura. Kultura. Media, no. 1(12): 195–209.
Zajas, Paweł. “O naturze pośledniego owada. Nowa propozycja badań nad literaturą niefikcjonalną.” Teksty Drugie 2009, no. 5 (119): 40–55.
Żychliński, Arkadiusz. “Fikcjogramy. Elementy przemian literatury współczesnej.” Teksty Drugie 2017, no. 1: 187–198.
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-0336-307X
Zajmuje się historią literatury rosyjskiej XX i XXI wieku oraz badaniami nad przekładem literackim. Autorka trzech monografii:
K. Żemła [Jastrzębska], Przetłumaczyć łagier. Rosyjska i polska literatura łagrowa we wzajemnych przekładach, Katowice 2000.
P. Fast, K. Jastrzębska, Wczesna twórczość Anatolija Kima. Wybrane zagadnienia poetyki i interpretacji, Katowice 2006.
K. Jastrzębska, Sztuka uważności: problemy pisarstwa Anatolija Kima, Kraków 2011.
Opublikowała artykuły m. in. o twórczości Michaiła Bułhakowa, Jewgienija Zamiatina, Władimira Makanina, Anatolija Kima, Władimira Zazubrina, Gajto Gazdanowa, a także cykl jednotematyczny poświęcony prozie współczesnego rosyjskiego prozaika Romana Sienczina. Jest również autorką prac poświęconych problematyce przekładoznawczej. Współredaktorka dwóch tomów z serii „Studia o przekładzie“, publikacji "Проблемы каноничности русской литературы: теория, эволюция, перевод" oraz pracy zbiorowej "Szkoła moskiewska w literaturze rosyjskiej".
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
