Sposoby tłumaczenia nazw obcych w rosyjskich kurantach z lat 1671–1672
Abstrakt
Niniejszy artykuł stanowi kontynuację badań nad językiem Vesti-Kurantów – zabytków piśmiennictwa rosyjskiego należących do gatunku publicystyki. Badanie mające na celu wskazanie sposobów tłumaczenia stosowanych w Posolskim Prikazie przeprowadzono na materiale rzeczowników – nazw pospolitych i własnych (toponimów i antroponimów). Źródłami są teksty z lat 1671–1672 przełożone na język rosyjski z języka niemieckiego i niderlandzkiego.
Słowa kluczowe
sposoby tłumaczenia, nazwy pochodzenia obcego, publicystyka rosyjska XVII wieku, Vesti-Kuranty
Bibliografia
Głuszak, Dorota. Rzeczowniki zapożyczone w języku Vesti-Kurantów z lat 1600–1670. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2020.
Heller, Michaił. Historia Imperium Rosyjskiego, przeł. E. Melech i T. Kaczmarek. Warszawa: Książka i Wiedza, 2000.
Mayyer, Ingrid. „Izvestiya o chudotvornykh istochnikakh v russkom perevode (1646 g.): vnov' naydennyye originaly k Vestyam-Kurantam”. Slovo. Journal of Slavic Languages, Literatures and Cultures 2017, no. 58: 7–38 [Майер, Ингрид. „Известия о чудотворных источниках в русском переводе (1646 г.): вновь найденные оригиналы к Вестям-Курантам”. Slovo. Journal of Slavic Languages, Literatures and Cultures 2017, № 58: 7–38].
Shamin, Stepan. „Slovo «kuranty» v russkom yazyke XVII – nachala XVIII v.” Russkiy yazyk v nauchnom osveshchenii 2007, no. 1 (13): 119–152 [Шамин, Степан. „Слово «куранты» в русском языке XVII – начала XVIII в.”, Русский язык в научном освещении 2007, № 1 (13): 119–152].
Shamin, Stepan. Kuranty XVII stoletiya: yevropeyskaya pressa v Rossii i vozniknoveniye russkoy periodicheskoy pechati. Moskva–S. Peterburg: Al'yans-Arkheo, 2011 [Шамин, Степан. Куранты XVII столетия: европейская пресса в России и возникновение русской периодической печати. Москва–С. Петербург: Альянс-Архео, 2011].
Vasmer, Max. Etimologicheskiy slovar’ russkogo yazyka. Moskva: Progress, 1986 [Фасмер, Макс. Этимологический словарь русского языка. Москва: Прогресс, 1986].
Vesti-Kuranty 1600–1639 gg. Kotkov, Sergey. Ed. Izdaniye podgotovili: Tarabasova, Nina, and Dem’yanov, Vladimir, and Sumkina, Antonina. Moskva: Nauka, 1972 [Вести-Куранты 1600–1639 гг., Котков, Сергей. Pед. издание подготовили: Тарабасова, Нина. Демьянов, Владимир. Сумкина, Антонина. Москва: Наука, 1972].
Vesti-Kuranty 1642–1644 gg. Kotkov, Sergey. Ed. Izd. podgot.: Tarabasova, Nina, and Dem’yanov, Vladimir, and Sumkina, Antonina. Moskva: Nauka, 1976 [Вести-Куранты 1642–1644 гг. Котков, Сергей. Pед. изд. подгот.: Тарабасова, Нина. Демьянов, Владимир. Сумкина, Антонина. Москва: Наука, 1976].
Vesti-Kuranty 1645–1646, 1648 gg. Kotkov, Sergey. Ed. Izd. podgot.: Tarabasova, Nina, and Dem’yanov, Vladimir. Moskva: Nauka, 1980 [Вести-Куранты 1645–1646, 1648 гг. Котков, Сергей. Pед. изд. подгот.: Тарабасова, Нина. Демьянов, Владимир. Москва: Наука, 1980].
Vesti-Kuranty 1648–1650 gg. Kotkov, Sergey. Ed. Izd. podgot.: Dem’yanov, Vladimir, and Bakhturina, R. Moskva: Nauka, 1983 [Вести-Куранты 1648–1650 гг. Котков, Сергей. Pед. изд. подгот.: Демьянов, Владимир. Бахтурина, Р. Москва: Наука, 1983].
Vesti-Kuranty 1651–1652 gg., 1654–1656 gg., 1658–1660 gg. Vomperskiy, Valentin. Ed. Izd. podgot.: Dem’yanov, Vladimir. Moskva: Nauka, 1996 [Вести-Куранты 1651–1652 гг., 1654–1656 гг., 1658–1660 гг. Вомперский, Валентин. Pед. изд. подгот.: Демьянов, Владимир. Москва: Наука, 1996].
Vesti-Kuranty 1656 g., 1660–1662 gg., 1664–1670 gg. Moldovan, Aleksandr, and Mayyer, Ingrid. Ed. Izd. podgot.: Dem’yanov, Vladimir. Moskva: Rukopisnyye pamyatniki Drevney Rusi, 2009 [Вести-Куранты 1656 г., 1660–1662 гг., 1664–1670 гг. Молдован, Александр. Майер, Ингрид. Pед. изд. подгот.: Демьянов, Владимир. Москва: Рукописные памятники Древней Руси, 2009].
Vesti-Kuranty 1671–1672 gg. Krys'ko, Vadim, and Mayyer, Ingrid. Ed. podgot. tekstov, issledovaniya, kommentarii, ukazateli Mayyer, Ingrid. Shamin, Stepan. Kuznetsova, Anastasiya. Kornilayeva, Irina. Krys'ko, Vadim. pri uchastii Amanovoy, Yekateriny. Moskva: Azbukovnik, 2017 [Вести-Куранты 1671–1672 гг., Крысько, Вадим, Майер, Ингрид. (ред.), подгот. текстов, исследования, комментарии, указатели Майер, Ингрид. Шамина, Степана. Кузнецовой, Анастасии. Корнилаевой, Ирины. Крысько, Вадима. при участии Амановой, Екатерины. Москва: Азбуковник 2017].
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Polska
https://orcid.org/0000-0001-5781-947X
Dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa słowiańskiego, adiunkt w Katedrze Językoznawstwa Słowiańskiego Instytutu Neofilologii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autorka monografii Rzeczowniki zapożyczone w języku Vesti- -Kurantów z lat 1600–1670 (Lublin 2020) oraz artykułów naukowych poświęconych frazeologii i historii języka rosyjskiego.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
