Lekturografia Nikołaja Bierdiajewa. Glosa na marginesie Petersburga Andrieja Biełego
Abstrakt
ОПЫТ ЧТЕНИЯ. ЗАМЕТКИ НА ПОЛЯХ ПЕТЕРБУРГА АНДРЕЯ БЕЛОГО
Резюме
В настоящей статье автор пытается определить статус философской литературной критики Николая Бердяева, который в прoцессе читать/писать cебя/историю/текст деконструировал тексты как русской классики, так и модернистские через философский след подписи (Н. Гоголя, Ф. Достоевского), его стратегия деконструкции оприралась на идее повторения. Эта особенная модель чтения, печать подписи, поставленная на случайность/историю/литературу, проецировала сверхжанровый текст, в принципе — новую текстуальность. Жанр эссе, авто-био-графии — кульминация автоинтерпретационного, автоприсутствие стали попыткой концептуализовать новую субъективность. Для персоналиста литература была разновидностью философского, критического дискурса — на его взгляд, в ней целиком реализровалась идея русской души, идея истории, русского менталитета. Его концепция чтения, сформулированная как эстетика творчества, была протодеконструктивной практикой. Бердяев читал тексты Андрея Белого, просвечивал след его подписи частным дискурсом, деконстрировал идеи его романа через следы прозы реалистов — по принципу повтореня/партиципации с попыткой проектировать их в сферу культуры/истории. По существу, он реинтерпретировал русскую идею. Литература была для философа-критика носителем русского бытия, русского самосознания, основной категорией его системы. Литература одновременно кoнcтитуировала характер его подписи, процесс писать. Его способ чтения аналогичен к опыту Жака Дерриды. Поля литературы стали местом модернистской, философской, критической практики.
NIKOLAI BERDYAEV’S READOGRAPHY. A GLOSS TO ANDREI BELY’S PETERSBURG
Summary
The author of the present paper attempts to determine the status of Nikolai Berdyaev’s and Andrei Bely’s respective formulas of philosophical literary criticism. In both cases, the process of simultaneous reading-writing (lecture-écriture) and writing-reading (écriture-lecture) of oneself/history/text rests upon deconstructions of aporias present in the texts by such canonical masters as Nikolai Gogol or Fyodor Dostoyevsky and Russian Modernists alike. The uniqueness of both writers’ “readography,” in the course of which each of them (under)signs their writing/contingency/history, conditions the construction of a suprageneric text, the birth of a new textuality. In the work of Berdyaev’s and Bely’s, the genres of the essay and of the auto-/bio-/graphy, in which the self-referential and self-interpretative possibilities of readography culminated, provided space in which the text itself could become an attempt at multiple conceptualizations of a subject: conceptualizations treated as a complex network of interrelations based on textual (self-)references. To writers-philosophers, (under)signing history with the use of (typo)graphy, was the condition of the necessary rise of the text and the sinequanon of its possibilities. The literary margins, the readographic space both wri-ters adopted as their own, project an essentially modernist philosophical-critical practice of philosophy, and — by that very token — a critical practice of literature.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
