Dramatopisarki w natarciu — feministyczny charakter najnowszej dramaturgii rosyjskojęzycznej
Abstrakt
This article enumerates the most salient features of works by the youngest contemporary Russian-speaking playwrights of Eastern Europe, including Irina Vaskovska, Asya Voloshyna, Natalya Blok, Olga Shilyayeva and Darya Slyusarenko. Conducted from a feminist perspective, the study discusses various ways in which the plays contradict a male-centric vision of the world. Their authors undertake the (re-)definition of the concept of femininity by proposing new perspectives on seemingly well-known topics such as motherhood, family relationships, sexuality, and corporeality. The protagonists of the plays presented in the text oppose the social and moral norms that limit them, make attempts to go beyond those cliches, and fight for the opportunity to be themselves.
Słowa kluczowe
the latest Russian-speaking dramaturgy; feminism; femininity; involved drama
Bibliografia
Antologia współczesnego dramatu rosyjskiego. Vol. 7: Szkoła uralska. Ed. Moskwin, Andriej. Warszawa: SOWA, 2017.
Bardwick, Judith M., Douvan, Elizabeth. “Ambiwalencja: socjalizowanie kobiet.” Nikt nie rodzi się kobietą. Ed. and transl. Hołówka, Teresa. 165–186. Warszawa: Czytelnik, 1982.
Bednarek, Joanna. Linie kobiecości. Jak różnica płciowa przekształciła literaturę i filozofię. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury–Fundacja na rzecz Myślenia im. Barbary Skargi, 2015.
Blok, Natal’ya. Menya volnuyet vsya kh**nya. https://lubimovka.ru/lyubimovkagod/382-short-list–2017. Accessed 24 Aug. 2020 [Блок, Наталья. Меня волнует вся х**ня. https://lubimovka.ru/lyubimovka-god/382-short-list–2017. Дата обращения: 24 августа 2020].
Bronnikova, Yekaterina. Glina. https://lubimovka.ru/lyubimovka-god/622-shortlist–2019. Accessed 24 Aug. 2020 [Бронникова, Екатерина. Глина. https://lubimovka.ru/lyubimovka-god/622-short-list–2019. Дата обращения: 24 августа 2020].
“Feminizm jest polityczny. Z Toril Moi rozmawia Małgorzata Walicka-Hueckel.” Teksty Drugie, no. 4–5–6, 1993: 97–114.
Frolova, Nadezhda. “V ogromnom kolichestve p’yes — voyna.” https://lubimovka.ru/blog/396-v-ogromnom-kolichestve-pes-vojna. Accessed 24 Aug. 2020 [Фролова, Надежда. “В огромном количестве пьес — война.” https://lubimovka.ru/blog/396-v-ogromnom-kolichestve-pes-vojna. Дата обращения: 24 августа 2020].
Gajewska, Agnieszka. Hasło: feminizm. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
Gawlina, Zofia. “Macierzyństwo jako wartość w kontekście przemian społecznych.” Roczniki Socjologii Rodziny, vol. 15, 2003: 33–45.
Isayeva, Yelena. “Pervyy muzhchina.” Novyy mir, no. 11, 2003, https://magazines.gorky.media/novyi_mi/2003/11/pervyj-muzhchina.html. Accessed 24 Aug. 2020 [Исаева, Елена. “Первый мужчина.” Новый мир, № 11, 2003, https://magazines.gorky.media/novyi_mi/2003/11/pervyj-muzhchina.html. Дата обращения: 24 августа 2020].
Israilova, Marina, Dunayeva, Aleksandra. “Chetyre versii feministskogo iskusstva iz Peterburga.” Teatr, no. 38, 2019, http://oteatre.info/chetyre-versiifeministskogo-iskusstva-iz-peterburga/. Accessed 24 Aug. 2020 [Исраилова, Марина, Дунаева, Александра. “Четыре версии феминистского искусства из Петербурга.” Театр, № 38, 2019, http://oteatre.info/chetyreversii-feministskogo-iskusstva-iz-peterburga/. Дата обращения: 24 августа 2020].
Karpova, Tat’yana N. “Gendernyy faktor v dramaturgicheskom tekste.” Vestnik VGU. Seriya: Filologiya. Zhurnalistika, no. 3, 2016: 46–48 [Карпова, Татьяна Н. “Гендерный фактор в драматургическом тексте.” Вестник ВГУ. Серия: Филология. Журналистика, № 3, 2016: 46–48].
Karpova, Tat’yana N. “K voprosu o dinamike tvorcheskoy aktivnosti zhenshchindramaturgov: prichiny i faktory.” Istoricheskiye, filosofskiye, politicheskiye i yuridicheskiye nauki, kul’turologiya i iskusstvovedeniye. Voprosy teorii i praktiki, no. 5 (43), 2014: 97–101 [Карпова, Татьяна Н. “К вопросу о динамике творческой активности женщин-драматургов: причины и факторы.” Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики, № 5 (43), 2014: 97–101].
Karpova, Tat’yana N. “Zhenskaya dramaturgiya perioda zastoya v aspekte gendernogo dialoga.” Istoricheskiye, filosofskiye, politicheskiye i yuridicheskiye nauki, kul’turologiya i iskusstvovedeniye. Voprosy teorii i praktiki, no. 5 (67), 2016: 99–103 [Карпова, Татьяна Н. “Женская драматургия периода застоя в аспекте гендерного диалога.” Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики, № 5 (67), 2016: 99–103].
Kocherina, Svetlana V., Mekayeva, Yuliya Y. Sovremennaya dramaturgiya: sostoyaniye, tendentsii, perspektivy. Sotsiologicheskoye issledovaniye. Moskva: Akademika, 2008 [Кочерина, Светлана В., Мекаева, Юлия Ю. Современная драматургия: состояние, тенденции, перспективы. Социологическое исследование. Москва: Академика, 2008].
Mamadnazarbekova, Kamila. “Novyy feminizm po-frantsuzski: za vashu i nashu svobodu.” Teatr no. 38, 2019, http://oteatre.info/novyj-feminizm-po-frantsuzski/. Accessed 24 Aug. 2020 [Мамадназарбекова, Камила. “Новый феминизм по-французски: за вашу и нашу свободу.” Театр, № 38, 2019, http://oteatre.info/novyj-feminizm-po-frantsuzski/. Дата обращения: 24 августа 2020].
Markowski, Michał Paweł. “Feminizm.” Teorie literatury XX wieku. Ed. Burzyńska, Anna, Markowski, Michał Paweł. 391–402. Kraków: Znak, 2006.
Matviyenko, Kristina. “‘Novaya drama’: pobeda bez triumfa.” Iskusstvo kino, no. 3, 2014, http://kinoart.ru/archive/2014/03/novaya-drama-pobeda-bez-triumfa. Accessed 24 Aug. 2020 [Матвиенко, Кристина. “‘Новая драма’: победа без триумфа.” Искусство кино, № 3, 2014, http://kinoart.ru/archive/2014/03/novaya-drama-pobeda-bez-triumfa. Дата обращения: 24 августа 2020].
Mazurek, Halina. Róża i Płaszcz. Teatr Mariny Cwietajewej. Katowice: WW Oficyna Wydawnicza, 2009.
Mikhaylova, Mariya V. “‘Baby s p’yesami…’ v epokhu modern (predisloviye).” Zhenskaya dramaturgiya Serebryanogo veka. Ed. Mikhaylova, Mariya V. 5–64. Sankt-Peterburg: Giperion, 2009 [Михайлова, Мария В. “‘Бабы с пьесами…’ в эпоху modern (предисловие).” Женская драматургия Серебряного века. Сост. Михайлова, Мария В. 5–64. Санкт-Петербург: Гиперион, 2009].
Piłat, Walenty. “Współczesna ‘kobieca’ dramaturgia radziecka.” Język Rosyjski, no. 5, 1989: 259–264.
Rich, Adrienne. Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja. Transl. Mizielińska, Joanna. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2000.
Rowieńska, Tatiana. “Historia prozy kobiecej w epoce transformacji, czyli ‘oczy szeroko zamknięte’ rosyjskiego feminizmu.” Transl. Kuźmina, Irina. Literatury słowiańskie po roku 1989. Nowe zjawiska, tendencje, perspektywy. Vol. 2: Feminizm. Ed. Kraskowska, Ewa. 84–94. Warszawa: Kolor Plus, 2005.
Rudnev, Pavel. Drama pamyati. Ocherki istorii rossiyskoy dramaturgii. 1950–2010-ye. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2018 [Руднев, Павел. Драма памяти. Очерки истории российской драматургии. 1950–2010-е. Москва: Новое литературное обозрение, 2018].
Shilyayeva, Ol’ga. 28 dney. https://lubimovka.ru/istoriya/42–2018/516-shortlist–2018. Accessed 24 August 2020 [Шиляева, Ольга. 28 дней. https://lubimovka.ru/istoriya/42–2018/516-short-list–2018. Дата обращения: 24 августа 2020].
Slyusarenko, Dar’ya. Sem’yu vosem’. https://lubimovka.ru/lyubimovka-god/622-short-list–2019. Accessed 24 Aug. 2020 [Слюсаренко, Дарья. Семью восемь. https://lubimovka.ru/lyubimovka-god/622-short-list–2019. Дата обращения: 24 августа 2020].
Sverdlova, Katya. Chayldfri. https://remarka-drama.ru/texts/plays_br2019/. Accessed 24 Aug. 2020 [Свердлова, Катя. Чайлдфри. https://remarka-drama.ru/texts/plays_br2019/. Дата обращения: 24 августа 2020].
Tyczko, Krzysztof. “Wolność i tragizm w twórczości Asi Wołoszyny.” Maski wolności w dramacie i teatrze XX i XXI wieku. Ed. Mięsowska, Lidia, Charko-Klekot, Paulina, Tyka, Anna. 295–313. Katowice: “Śląsk,” 2019.
Vasilevich, Anastasiya. “Zhenshchiny v sovremennoy dramaturgii.” https://womenplatform.net/inspiration-and-development/zhenshhiny-v-sovremennojdramaturgii/. Accessed 24 Aug. 2020 [Василевич, Анастасия. “Женщины в современной драматургии.” https://womenplatform.net/inspiration-anddevelopment/zhenshhiny-v-sovremennoj-dramaturgii/. Дата обращения: 24 августа 2020].
Waśkowska, Irina. “Wizyta.” Transl. Piotrowska, Agnieszka Lubomira. Dialog, no. 3, 2018: 160–185.
Wołoszyna, Asia. Mama. Transl. Tyczko, Krzysztof. Dialog, no. 3, 2018: 160–185.
Wójcik, Anna. “Geopolityka namiętności. Rozmowa z Jacquesem [!] Rancièrem.” https://publica.pl/tekst/geopolityka-namietnosci-rozmowa-z-jacquesemrancierem–51329.html. Accessed 24 Aug. 2020.
Zaytseva, Natal’ya. “Rossiyskaya dramaturgiya: nastroyka optiki.” Teatr, no. 38, 2019, http://oteatre.info/nastrojka-optiki-o-feministskom-povorote-v-rossijskoj-dramaturgii/. Accessed 24 Aug. 2020 [Зайцева, Наталья. “Российская драматургия: настройка оптики.” Театр, № 38, 2019, http://oteatre.info/nastrojka-optiki-o-feministskom-povorote-v-rossijskoj-dramaturgii/. Дата обращения: 24 августа 2020].
“‘Zhenskiy mir stal pristal’nym ob’’yektom issledovaniya’. Uchastnitsy ‘Lyubimovki’ o gendere i tom, pochemu zhenshchin v dramaturgii stanovitsya vse bolshe.” https://www.kommersant.ru/doc/4080460. Accessed 24 Aug. 2020 [“‘Женский мир стал пристальным объектом исследования’. Участницы ‘Любимовки’ о гендере и том, почему женщин в драматургии становится все больше.” https://www.kommersant.ru/doc/4080460. Дата обращения: 24 августа 2020].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
