Yiddish, or Jewish German? The Holocaust, the Goethe-Institut, and Germany’s Neglected Obligation to Peace and the Common European Cultural Heritage

Tomasz Kamusella
https://orcid.org/0000-0003-3484-8352

Abstrakt

The vast majority of Holocaust victims and survivors were Ashkenazim. Their main language was Yiddish. Yiddish is very close to German, the main difference being that the former is written in Hebrew letters, while the latter in Latin ones. Postwar Europe’s moral foundation is Holocaust remembrance. But this remembrance to be effective, it must be active in the absence of Holocaust survivors. A way to ensure that could be the novel school and university subject of Yiddish for reading purposes. As a result, researchers and interested Europeans would start reading documents and books in Yiddish again. Germany’s premiere cultural organization, Goethe-Institut, is uniquely well-placed and morally obligated to facilitate the relaunch, popularization and cultivation of the skill to read Yiddish-language sources and publications for both the sake of research and for pleasure.


Andersz, Katarzyna, and Łukasz Górniok. 2018. “Jak otwierała się Szwecja.” Chidusz, 45, no. 2. Accessed December 12, 2020. https://chidusz.com/marzec-1968-szwecja-lukasz-gorniok-paideia-emigracja/.

BBC News. 2015. “Portugal to Naturalise Descendants of Jews Expelled Centuries Ago.” 29 Jan, 2015. Accessed December 11, 2020. https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-31051223.

Böttcher, Ernst. 1930. Teubners Geschichtsatlas. Leipzig: Teubner.

Brichtig. 2012. A map of the Central German Dialect/Mitteldeutsche Mundarten nach 1945 (ohne Pennsylvaniadeutsch, Siebenbürgisch -Sächsisch) [map]. Wikimedia Commons. Accessed December 12, 2020. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mitteldeutsche_Mundarten.png.

Cohen, Boaz. 2015. “Dr Meir (Mark) Dworzecki: The Historical Mission of a Survivor Historian.” Holocaust Studies: A Journal of Culture and History 21, nos. 1–2 (Special Issue: Survivor Historians and the Holocaust): 24–37.

Connolly, Kate. 2019. “Germany Citizenship Rules for Descendants of Nazi Victims Eased.” The Guardian, August 29, 2019. https://www.theguardian.com/world/2019/aug/29/germany-to-ease-citizenship-law-for-descendants-of-nazi-victims.

Consulate of Spain in Los Ángeles. n.d. “Nationality for Sephardic Jews.” Accessed December 12, 2020. http://www.exteriores.gob.es/Consulados/LOSANGELES/en/ServiciosConsulares/CSLA/Paginas/CSLA%20(English)/Nationality-for-Sephardic-Jews.aspx.

Council of Europe. 1971. Official Documents of the Conference / Documents officiels de la Conférence / Conseil de l’Europe, 2e Conférence démographique européenne, Strasbourg, 31 août – 7 septembre 1971. Strasbourg: Conseil de l’Europe. Accessed: December 12, 2020. https://books.google.co.uk/books?id=VgAmAQAAMAAJ&q=dutch+population+8+million+1930&dq=dutch+population+8+million+1930&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjEl6emrfrqAhU3QUEAHcavBUIQ6AEwAnoECAEQAg.

Council of Europe. 2020. “States Parties to the European Charter for Regional or Minority Languages and Their Regional or Minority Languages (Listed by Language on p.6).” Last modified April 28, 2020. Accessed December 12, 2020. https://rm.coe.int/languagescovered-en-rev2804/16809e4301.

DellaPergola, Sergio. 2019. World Jewish Population, 2018 [Current Jewish Population Reports, vol. 23]. Stanford CA: Berman Jewish DataBank. https://www.jewishdatabank.org/content/upload/bjdb/2018-World_Jewish_Population_(AJYB,_DellaPergola)_DB_Final.pdf.

Department of Literature of Jewish People. n.d. “The Rena Costa Center for Yiddish Studies.” Last modified March 7, 2021. Accessed December 12, 2020. https://hebrew-literature.biu.ac.il/en/node/1901.

Der Verbreitung der Juden in Mitteleuropa. 1881 [map]. Bilefeld: Velhagen & Klasing. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/Juden_1881.JPG. Accessed Dec 12, 2020.

Digital Yiddish Library: The Yiddish Book Center’s Steven Spielberg Digital Yiddish Library. n.d. Accessed December 12, 2020. https://www.yiddishbookcenter.org/collections/digital-yiddish-library.

DW. 2020. “Germany: Halle Synagogue Shooting Suspect Charged with Double Murder.” 2020. DW, April 21, 2020. Accessed December 12, 2020. https://www.dw.com/en/germany-halle-synagogue-shooting-suspect-charged-with-double-murder/a-53201696.

Elgot, Jessica, Heather Stewart, and Lisa O’Carroll. 2020. “Labour Set to Apologise to Antisemitism Whistleblowers.” The Guardian, 15 July, 2020. https://www.theguardian.com/politics/2020/jul/15/labour-to-apologise-to-antisemitism-whistleblowers.

El-Roeiy. 2015. “Is Swedish Yiddish the Key to Europe’s Jewish Future?” New Voices, 6 May 2015. Accessed December 12, 2020. https://newvoices.org/2015/05/06/is-swedish-yiddish-the-key-to-europes-jewish-future/.

eSefarad: Noticias del Mundo Sefardi. n.d. “Mapped: Where Sephardic Jews Live After They Were Kicked out of Spain 500 Years Ago.” Accessed December 10, 2020. https://esefarad.com/?p=78745.

Goethe-Institut Locations. n.d. “Locations.” Accessed December 12, 2020. https://www.goethe.de/en/wwt.html.

Goethe-Institut. n.d. “History of the Goethe-Institut.” Accessed December 12, 2020. https://www.goethe.de/en/uun/org/ges.html.

Goldberg, Jeffrey. 2015. “Is It Time for the Jews to Leave Europe?” The Atlantic, April, 2015. Accessed December 12, 2020. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2015/04/is-it-time-for-thejews-to-leave-europe/386279/.

Gooskens, Charlotte, Sebastian Kürschner, and Renée van Bezooijen. 2011. “Intelligibility of Standard German and Low German to Speakers of Dutch.” Dialectologia 7: 35–63. http://www.let.rug.nl/gooskens/pdf/publ_dialectologia_accepted.pdf.

Grimley, Naomi. 2019. Turning Portuguese. BBC News, May 24, 2019. https://www.bbc.co.uk/news/resources/idt-sh/Turning_Portuguese.

Gross, Jan Tomasz. 2018. Sąsiedzi i inni. Prace zebrane na temat Zagłady. Kraków: Austeria.

Ikhveysnit. 2010. “Yiddish vs. German: An Experiment.” July 4, 2010. Educational video, 8:03. Accessed December 12, 2020. https://www.youtube.com/watch?v=-qQSAEMq5ko.

Ingall, Marjorie. 2019. “How Sweden Became the Epicenter of Yiddish Children’s Media.” Tablet, Jul 9, 2019. https://www.tabletmag.com/sections/community/articles/sweden-yiddish-childrens-media.

Instituto Cervantes. 2020. “El Cervantes abrirá una extensión en Salónica para promover el legado sefardí.” July 28, 2020. Accessed December 12, 2020. https://www.cervantes.es/sobre_instituto_cervantes/prensa/2020/noticias/extensión_salonica.htm.

Jewish Historical Institute, n.d. “Ringelblum Archive.” Accessed Dec 12, 2020. https://onegszabat.org/en/ringelblum-archive/.

Jewish News. 2020. “Spain Extends Deadline for Sephardic Jews to Claim Citizenship. 2020.” 14 May, 2020. Accessed December 12, 2020. https://jewishnews.timesofisrael.com/spain-extends-deadline-for-sephardic-jews-to-claim-citizenship/.

Jones, Sam. 2019. “132,000 Descendants of Expelled Jews Apply for Spanish Citizenship.” The Guardian, October 2, 2019. https://www.theguardian.com/world/2019/oct/02/132000-sephardic-jews-apply-for-spanish-citizenship.

Jones, Sam. 2020. “Thessaloniki’s Jews: ‘We Can’t Let This Be Forgotten; If It’s Forgotten, It Will Die.’” The Guardian, July 30, 2020. https://www.theguardian.com/world/2020/jul/30/thessalonikisjews-we-cant-let-this-be-forgotten-if-its-forgotten-it-will-die.

Kafrissen, Rokhl. 2019. “Israel’s Latest Fearsome National Security Threat: Yiddish.” Haaretz, October 6, 2019. https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-israel-s-latest-fearsome-national-security-threat-yiddish-1.7947906.

Kamusella, Tomasz. 2019. “Yiddish-German: From Central Europe to the Holocaust and Back?” New Eastern Europe, January 16, 2019.

https://neweasterneurope.eu/2019/01/16/yiddish-german-fromcentral-europe-to-the-holocaust-and-back/.

Kamusella, Tomasz. 2020. “Judeo-Christian Europe and Language Politics.” Wachtyrz, October 13, 2020. https://wachtyrz.eu/judeo-christian-europe-and-language-politics/.

Kopjik. 2012. “Yidish in shvedn – haynt 22 ”.ייִדיש אין שוועדן – הייַנט July, 2012. Accessed December 12, 2020. https://kopjik.wordpress.com/yiddish-around-the-world-ייִדיש-אַרום-די-וועלט/yiddish-in-sweden/.

Koryakov, Yuri. 2008. Map of Traditional Dialects of Yiddish (in Russian) [Map]. Wikimedia Commons. Accessed December 12, 2020. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Yidish-dialects-ru.png.

Kutzik, Jordan. 2017. “Swedish Music Videos Teach Children Yiddish.” Forward, December 19, 2017. https://forward.com/culture/390381/swedish-music-videos-teach-children-yiddish-sveriges-jiddischforbund/.

Lansky, Aaron. 2004. Outwitting History: How a Young Man Rescued a Million Books and Saved a Vanishing Civilization. Chapel Hill NC: Algonquin Books.

Lemée, Carol. 2018. “History-Memory of Litvak Yiddish Spaces after the Holocaust: Between Worlds of Life and Worlds of Assassination.” Ethnologie française 170, no. 2: 225–242.

Magocsi, Paul Robert. 2002. Historical Atlas of Central Europe. Seattle WA: University of Washington Press.

Mémorial de la Shoah. n.d. “What is the Shoah?” Accessed: December 12, 2020. http://www.memorialdelashoah.org/en/archives-and-documentation/what-is-the-shoah.html.

Merkel, Angela. 2019. “Speech by Federal Chancellor Dr Angela Merkel Marking the 10th Anniversary of the Auschwitz-Birkenau Foundation, Auschwitz, 6 December 2019.” The Federal Chancellor, December 6, 2019. Accessed December 12, 2020. https://www.bundeskanzlerin.de/bkin-en/news/speech-by-federal-chancellor-dr-angela-merkel-marking-the-10th-anniversary-of-the-auschwitz-birkenau-foundation-auschwitz-6-december-2019-1704954.

Miller, Judith. 1986. “Erasing the Past: Europe’s Amnesia about the Holocaust.” The New York Times, November 16, 1986. https://www.nytimes.com/1986/11/16/magazine/erasing-the-past-europe-s-amnesia-about-the-holocaust.html.

Miller, Ryan W. 2019. “Like Americans, Austrians Are Forgetting the Holocaust. These are the shocking numbers.” USA Today, May 2, 2019. https://eu.usatoday.com/story/news/world/2019/05/02/austrians-forgetting-holocaust-like-americans-survey-finds/3500048002/.

National Library of Sweden. n.d. “di mlukhishe biblyotek fun shvedn די מלוכישע ביבליאָטעק פֿון שװעדן .” Last modified May 28, 2020. Accessed December 12, 2020. https://www.kb.se/languages/yyidys.html.

Open Society Foundations. 2019. “What Is the Roma Genocide?” Last modified May, 2019. Accessed December 12, 2020. https://www.opensocietyfoundations.org/explainers/what-roma-genocide.

Riegert, Bernd. “2019. Anti-Semitism on the Rise in the EU.” DW, October 14, 2019. https://www.dw.com/en/anti-semitism-on-the-rise-in-the-eu/a-50820057.

Schwarz, Jan. 2018. “Speaking of Sutzkever: On Yiddish in Scandinavia.” In Geveb: A Journal of Yiddish Studies, June 28, 2018. https://ingeveb.org/blog/sutzkever-in-scandinavia.

Sieradzka, Monika. 2018. “Poland Marks 50 Years Since 1968 anti-Semitic Purge.” DW, March 8, 2018. https://www.dw.com/en/poland-marks-50-years-since-1968-anti-semitic-purge/a-42877652.

Smith, Mark L. 2019. The Yiddish Historians and the Struggle for a Jewish History of the Holocaust. Detroit MI: Wayne State University Press.

Strack, Christoph. 2018. Berlin: Where Jews Want to Live. DW, November 9, 2018. https://www.dw.com/en/berlin-where-jews-want-to-live/a-46229120.

Strack, Christoph. 2019. “At Auschwitz, Angela Merkel Expresses Shame over Barbaric Crimes.” DW, December 6, 2019. https://www.dw.com/en/at-auschwitz-angela-merkel-expresses-shame-over-barbaric-crimes/a-51559332.

Sveriges Jiddischförbund. n.d. “Detta är Jiddischförbundet.” Accessed December 12, 2020. https://www.jiddischforbundet.se/jiddischfoerbundet/detta-aer-jiddischfoerbundet.

Turski, Marian. 2020. “Auschwitz, 75 years on: ‘Do not be indifferent’, Says Death Camp Survivor Marian Turski.” France 24, speech video, 22:11. January 27, 2020. Accessed December 12, 2020. https://www.youtube.com/watch?v=VaPF_g0jHxk.

Tzitzikos, Anastasios. 2017. “The Nazis Were Not the First: The Long History of Book Burnings.” Wiener Holocaust Library Blog, June, 28, 2017. Accessed December 12, 2020. https://www.wienerlibrary.co.uk/Blog?item=250&returnoffset=30.

United States Holocaust Memorial Museum. n.d. “Holocaust Encyclopedia. Eichmann Trial.” Last modified April 9, 2021. Accessed December 12, 2020. https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/eichmann-trial.

Viereck, Wolfgang, Karin Viereck, Heinrich Ramisch, and Werner Wildermuth, 2002. dtv-Atlas Englische Sprache [dtv, vol. 3239]. Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag.

Whitehouse, Rosie. 2019. “The Fight to Get Citizenship for Descendants of German Jews.” BBC News, November 18, 2019. https://www.bbc.co.uk/news/stories-50398227.

Wikimedia Commons. 2008. Deutsche Dialekte [map]. Accessed December 12, 2020. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Deutsche_Dialekte.PNG.

Witmore, Bryan. 2016. Yiddish and Relation To the German Dialects. MA thesis, University of South Carolina. Accessed December 12, 2020. https://scholarcommons.sc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=4534&context=etd.

Wodziński, Marcin, and Waldemar Spallek. 2019. Chasydyzm. Atlas historyczny. Kraków: Austeria.

Yiddish Sources. n.d. “Sveriges Jiddischförbund – League for Yiddish in Sweden.” Accessed: December 12, 2020. http://yiddish-sources.com/sveriges-jiddischforbund.

Yudelson, Larry. 2019. “Sweden and the Survival of the Yiddish.” Jewish Standard, May 2, 2019. https://jewishstandard.timesofisrael.com/sweden-and-the-survival-of-the-yiddish/.

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma. n.d. “Pełna edycja Archiwum Ringelbluma.” Accessed December 12, 2020. https://jhi.pl/nauka/archiwum-ringelbluma-i-grupa-oneg-szabat/pelna-edycja-archiwum-ringelbluma.


Opublikowane : 2021-09-13


KamusellaT. (2021). Yiddish, or Jewish German? The Holocaust, the Goethe-Institut, and Germany’s Neglected Obligation to Peace and the Common European Cultural Heritage. Śląskie Studia Polonistyczne, 18(2), 1-18. https://doi.org/10.31261/SSP.2021.18.14

Tomasz Kamusella 
University of St Andrews  Wielka Brytania
https://orcid.org/0000-0003-3484-8352




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).