Fono-chrono-grafia. Archiwalia dźwiękowe Mirona Białoszewskiego

Agnieszka Karpowicz

doi:10.31261/SSP.2022.19.03

Opublikowane: 2022-04-01

Tom 19 Nr 1 (2022)

Fono-chrono-grafia. Archiwalia dźwiękowe Mirona Białoszewskiego

Agnieszka Karpowicz

Dział: Rozprawy i artykuły

https://doi.org/10.31261/SSP.2022.19.03

Abstrakt

W artykule analizie poddano archiwalne nagrania Mirona Białoszewskiego odnalezione w Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza w Lublinie oraz przechowywane w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Szczególną uwagę zwrócono na pozawerbalną warstwę dźwiękową nagrań. Przedmiotem zainteresowania autorki artykułu są głównie brzmienia stanowiące zakłócenia i zanieczyszczenia na taśmie magnetofonowej, takie jak szum, które zwykle znikają lub są minimalizowane wraz z digitalizacją i obróbką nagrań służącymi ich udostępnianiu. Analiza jest punktem wyjścia rozważań na temat autentyczności i oryginalności archiwalnych materiałów fonograficznych w kontekście relacji nagrania do czasu i miejsca: wydarzenia, rejestrowania go, przechowywania taśm, z uwzględnieniem chronotopiczności wersji zdigitalizowanych i udostępnianych odbiorcom przez muzea. Związane z kwestiami technicznymi zakłócenia słyszalne na nagraniach (jakość nagrania, cechy taśmy magnetycznej i inne) odsyłają tu do problemu temporalności – rejestracji magnetofonowej jako zapisu czasu (chronografii) i jej związków z nagrywaniem jako praktyką literacką Białoszewskiego. Wszelkiego rodzaju nieczystości, również te odnoszące się do emisji głosu pisarza i jego cielesności, a także do przestrzennego kontekstu nagrywania, zostały tu potraktowane jako pełnowartościowe elementy sensotwórcze, mające wartość i archiwalną, i interpretacyjną.

Słowa kluczowe:

archiwa dźwiękowe , taśma magnetyczna , Miron Białoszewski , szum , czas , kaseta , głos , magnetofon , fonografia , chronografia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Karpowicz, A. (2022). Fono-chrono-grafia. Archiwalia dźwiękowe Mirona Białoszewskiego. Śląskie Studia Polonistyczne, 19(1), 1–12. https://doi.org/10.31261/SSP.2022.19.03

Cited by / Share

Bibliografia

Antonik Dominik, 2015: Audiobook. Od brzmienia słów do głosu autora. „Teksty Drugie”, nr 5, s. 126–147. Pobrano z: https://rcin.org.pl/Content/64969/PDF/WA248_81041_P-I-2524_antonik-audiobook_o.pdf [3.02.2022].
Google Scholar

Attali Jacques, 2010: Szum i polityka. Przeł. Maria Matuszkiewicz. W: Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej. Wybór i red. Christoph Cox, Daniel Warner. Słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 27–30.
Google Scholar

Bąkowski Wojciech, 2021: „Byt stojący na zewnątrz”. Z Wojciechem Bąkowskim rozmawia Maciej Byliniak. W: MiroFor. T. 2: „Życie prze”. Red. Maciej Byliniak, Agnieszka Karpowicz, Piotr Sobolczyk. Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk, s. 289–305.
Google Scholar

Białoszewski Miron, 1983: „To, w czym się jest”. Rozmowa Anny Trznadel Szczepanek. „Twórczość”, nr 9, s. 29–38.
Google Scholar

Brzostek Dariusz, 2014: Nagrane czyli wyparte? W stronę antropologii kasety magnetofonowej. Glissando, 5.06.2014. http://glissando.pl/artykuly/nagrane-czyli-wyparte-w-strone-antropologii-kasetymagnetofonowej/ [dostęp: 20.06.2021].
Google Scholar

Byliniak Maciej, 2011: Wiersze idą do słuchu. „Dwutygodnik”, nr 72. https://www.dwutygodnik.com/artykul/3003-wiersze-ida-dosluchu.html [dostęp: 20.06.2021].
Google Scholar

Cowell Henry, 2010: Rozkosze szumu. Przeł. Maria Matuszkiewicz. W: Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej. Wybór i red. Christoph Cox, Daniel Warner. Słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 43–46.
Google Scholar

Gałęzowski Grzegorz, 2012: Digitalizacja dokumentacji fonograficznej. (Z doświadczeń cyfryzacji w Archiwum Państwowym w Lublinie). „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, T. 10, s. 116–127. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-2ead0463-950f-4d97-981c-ea574d9065fe [dostęp: 3.02.2022].
Google Scholar

Kardasz Piotr, 2014: Wykorzystanie zakłóceń quasistacjonarnych [!] w celu redukcji nierównomierności przesuwu taśmy w nagraniach dźwięku na nośnikach magnetycznych. „Poznan University of Technology Academic Journals”, issue 80, s. 109–114. https://sin.put.poznan.pl/publications/details/i35245 [dostęp: 3.02.2022].
Google Scholar

Karpowicz Agnieszka, 2019a: Eksperymenty „lizbońskie” Mirona Białoszewskiego. W: Tradycje eksperymentu, eksperyment jako doświadczenie. Red. Krzysztof Hoffman, Jakub Kornhauser, Barbara Sienkiewicz. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 267–288.
Google Scholar

Karpowicz Agnieszka, 2019b: Wibracje Mitsuku. Archiwum głosu Mirona Białoszewskiego. „Teksty Drugie”, nr 3, s. 79–94. https://doi.org/10.18318/td.2019.3.5.
Google Scholar

Karpowicz Agnieszka, 2021: Ekstraspekcje. Dwie autobiografie „lizbońskie”. W: MiroFor. T. 2: „Życie prze”. Red. Maciej Byliniak, Agnieszka Karpowicz, Piotr Sobolczyk. Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk, s. 122–146.
Google Scholar

Malanowicz Alicja, Koźmiński Leszek, 2009: Fonoskopia. Szkoła Policji w Pile, Zakład Kryminalistyki, Piła. Misiak Tomasz, 2017: Anteny zamiast korzeni. Radio jako instrument muzyczny. „Kultura Współczesna”, nr 3, s. 91–98. https://doi.org/10.26112/kw.2017.96.09.
Google Scholar

Poprawa Adam, 2015: Posłowie. W: Jadwiga Stańczakowa: Dziennik we dwoje. Wyd. 2., zm. Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, Wrocław, s. 423–443.
Google Scholar

Puldzian Płucienniczak Piotr, 2012: Control Cannot Hold. Polityka hałasu, ekonomia usterek. „Ha!art”, nr 37, s. 66–76. Pobrano z: https://perfokarta.net/teoria/ekonomia_usterek.pdf [3.02.2022].
Google Scholar

Sobolczyk Piotr, 2021: Spotkanie autorskie Mirona Białoszewskiego w Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza Lublin, 8 kwietnia 1976 r. W: MiroFor. T. 2: „Życie prze”. Red. Maciej Byliniak, Agnieszka Karpowicz, Piotr Sobolczyk. Słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 13–30.
Google Scholar

Stańczakowa Jadwiga, 1983: Ślepak. Czytelnik, Warszawa.
Google Scholar

Stańczakowa Jadwiga, 2015: Dziennik we dwoje. Wyd. 2., zm. Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, Wrocław.
Google Scholar

Tomczyk Izabela, 2003: Filmikowanie w twórczości Mirona Białoszewskiego. „Kwartalnik Filmowy”, nr 44, s. 176–194.
Google Scholar

Tuszyńska Justyna, 2015: Dźwięki natury a sztuka dźwięku: o rozumieniu reprezentacji w fonografii. „Teksty Drugie”, nr 5, s. 58–70. https://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=64973 [dostęp: 3.02.2022].
Google Scholar

Zięba Józef, 2006: Wstęp. W: Rozmowy o Józefie Czechowiczu. Red. Józef Zięba. Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, Lublin, s. 5–6.
Google Scholar

Tom 19 Nr 1 (2022)
Opublikowane: 2022-08-10

ISSN: 2084-0772

eISSN: 2353-0928

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst