„Cóż można by więcej wyszperać?” Józef Pilch jako użytkownik, twórca i krytyk archiwum

Katarzyna Szkaradnik

doi:10.31261/SSP.2022.19.07

Published: 2022-04-15

Vol. 19 No. 1 (2022)

“Anything else to find?” Józef Pilch as a User, Creator and Critic of the Archive

Katarzyna Szkaradnik

Section: Essays and Articles

https://doi.org/10.31261/SSP.2022.19.07

Abstract

Katarzyna Szkaradnik’s article is devoted to the archival work of Józef Pilch, a well-known Silesian bibliophile, diarist, biographer and cultural activist from Ustroń, who, above all, was also an amateur historian researching and popularizing the history of Cieszyn Silesia. Drawing on the typology of Uriel Orlow – who divided artists interested in real and metaphorical archives into archive users, archive makers and archive thinkers – Szkaradnik examines Pilch’s activity as a user, creator, and critic of the archive. A self-taught peasant, Pilch not only used materials collected in archives and scientific libraries to shape the historical awareness of the local community with his studies, but also created his own archives. This is how we can interpret the fact that he collected (with a view to creating a dictionary) his collection of expressions of the local dialect, a rich library containing many unique publications and documents, as well as his diary and correspondence preserved in his home archive. Moreover, Pilch reflected critically on the archive as an instrument of power, as evidenced by his publications on the PPS-WRN (Polish Socialist Party – Freedom, Equality, Independence) and the history of the Jewish population in Ustroń.

Keywords:

archive , Józef Pilch , history of Cieszyn Silesia , collective memory , sources

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Szkaradnik, K. (2022). “Anything else to find?” Józef Pilch as a User, Creator and Critic of the Archive. Śląskie Studia Polonistyczne [Silesian Journal of Polish Studies], 19(1), 1–20. https://doi.org/10.31261/SSP.2022.19.07

Cited by / Share

References

Bewicz Piotr, Sitkiewicz Aleksandra, 2015: Zmagania z postmodernizmem i koncepcje archiwum według La Capry, Derridy i Foucaulta. „Archeion”, T. 116, s. 98–110. Pobrano z: https://www.archiwa.gov.pl/images/docs/archeion/archeion116.pdf [25.02.2022].
Google Scholar

Certeau Michel de, 2009: Pisanie historii. Ustanawianie źródeł i redystrybucja przestrzeni. Przeł. Paweł Mościcki. W: Tytuł roboczy. Archiwum. Red. Magdalena Ziółkowska, Andrzej Leśniak. T. 3. Muzeum Sztuki, Łódź, s. 4–6.
Google Scholar

Czermińska Małgorzata, 2000: Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Universitas, Kraków.
Google Scholar

Derrida Jacques, 2016: Gorączka archiwum. Impresja freudowska. Przeł. Jakub Momro. IBL PAN, Warszawa.
Google Scholar

Domańska Ewa, 2005: Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Domańska Ewa, 2012: Historia egzystencjalna. Krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Foucault Michel, 1977: Archeologia wiedzy. Przeł. Andrzej Siemek. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Heska-Kwaśniewicz Krystyna, 1974: Józef Pilch. „Poglądy”, nr 2, s. 2.
Google Scholar

Konstrukcja i estetyzacja archiwów. Lutz Dammbeck w rozmowie z Krzysztofem Pijarskim, 2008. W: Tytuł roboczy. Archiwum. Red. Magdalena Ziółkowska, Andrzej Leśniak. T. 1. Muzeum Sztuki, Łódź, s. 44–54.
Google Scholar

Kozłowska Zuzanna, 2017: Skanując doświadczenie. Smak, zapach i dotyk w archiwum immersyjnym. „Czas Kultury”, nr 2, s. 26–33. Pobrano z: https://czaskultury.pl/wp-content/uploads/woocommerce_uploads/2021/03/26-33_SkanujacDoswiadczenie_ZK_CzasKultury_2_2017-e93rrs.pdf [25.02.2022].
Google Scholar

Kraskowska Ewa, 2015: Źródło. „Forum Poetyki”, nr 2 (jesień), s. 98–101. https://doi.org/10.14746/fp.2015.2.26695.
Google Scholar

Nora Pierre, 2009: Między pamięcią i historią: „Les lieux de Mémoire”. Tłum. Paweł Mościcki. W: Tytuł roboczy. Archiwum. Red. Magdalena Ziółkowska, Andrzej Leśniak. T. 2. Muzeum Sztuki, Łódź, s. 4–12.
Google Scholar

[Pięćdziesiąt] lat „Społem” w Ustroniu, 1977. „Kronika”, nr 7, s. 6.
Google Scholar

Pilch Józef, 1978: Ustroń 1939–1945. Przyczynek do dziejów ludności miasta w okresie wojny i okupacji. Wyd. 2. popr., rozsz. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, Ustroń (wyd. 1. – 1970).
Google Scholar

Pilch Józef, 1980: Ustroń – kolebką spółdzielczości spożywczej. „Kalendarz Beskidzki”, s. 42–45.
Google Scholar

Pilch Józef, 1987: Z dziejów Robotniczego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Siła” na Śląsku Cieszyńskim (1908–1939). Instytut Śląski, Opole.
Google Scholar

Pilch Józef, 1990: Polskie pierwodruki cieszyńskie. Macierz Ziemi Cieszyńskiej – Towarzystwo Miłośników Regionu, Cieszyn.
Google Scholar

Pilch Józef, 1991: PPS-WRN na Śląsku Cieszyńskim. „Kalendarz Cieszyński”, s. 36–46.
Google Scholar

Pilch Józef, 1995: W kręgu ustrońskiej synagogi. „Pamiętnik Ustroński”, R. 8, s. 13–45. Pobrano z: http://www.tmu.ustron.pl/fotki/161/pliki/PU%208%2C%201995%20r..pdf [25.02.2022].
Google Scholar

Pilch Józef, 2013: Dziennik. Zapiski bibliofila i dziejopisa z lat 1963–1995. Red. Katarzyna Szkaradnik. Galeria na Gojach, Ustroń.
Google Scholar

Pilch Józef, Suchta Wojsław, 1993: W kręgu „Pamiętnika”. [Z Józefem Pilchem rozmawia Wojsław Suchta]. „Gazeta Ustrońska”, nr 51/52, s. 8–9. Pobrano z: http://archiwum.ustron.pl/media/gazeta/1993/51.pdf [25.02.2022].
Google Scholar

Rewerenda Magdalena, 2016: Wytwarzanie archiwum. §1000 Anny Baumgart. „Narracje o Zagładzie”, nr 2, s. 271–282. https://doi.org/10.31261/NoZ.2016.02.17.
Google Scholar

Rodak Paweł, 2011: Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Rosner Edmund, 1993: Józef z Gojów, miłośnik ludzi i książek. W: Józef Pilch wśród książek. Muzeum Hutnictwa i Kuźnictwa, Ustroń, s. 4–7.
Google Scholar

Sadzik Piotr, 2014: Czy można mówić o tym, o czym mówić nie można? Analiza kategorii archiwum jako figury władzy w pismach Michela Foucaulta. „Praktyka Teoretyczna”, nr 1 (11), s. 195–219. https://doi.org/10.14746/pt.2014.1.9.
Google Scholar

Skwarczyńska Stefania, 2006: Teoria listu. Oprac. Elżbieta Feliksiak, Mariusz Leś. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar

Steedman Carolyn, 2009: Przestrzeń pamięci: w archiwum. Tłum. Paweł Mościcki. W: Tytuł roboczy. Archiwum. Red. Magdalena Ziółkowska, Andrzej Leśniak. T. 2. Muzeum Sztuki, Łódź, s. 16–23.
Google Scholar

Szczepański Jan, 1995: O Józefie Pilchu wspomnienie. „Gazeta Ustrońska”, nr 43, s. 4.
Google Scholar

Szkaradnik Katarzyna, 2015: Niedaleko pada książka od jabłoni. O symbolach biograficznych dwóch ustrońskich bibliofilów. „Konteksty Kultury”, T. 12, nr 4, s. 409–425. https://doi.org/10.4467/23531991KK.16.4776.
Google Scholar

Szkaradnik Katarzyna, oprac. [koncepcja, oprac. naukowe i przedmowa], 2020: „W atmosferze ksiąg, gór i bliskich dusz”. Wybór korespondencji Józefa Pilcha z lat 1936–1995. Galeria na Gojach, Ustroń.
Google Scholar

(WISZ) [Wilhelm Szewczyk], 1972: Do użytku wewnętrznego? „Trybuna Robotnicza”, 29–30.04.1972 (Magazyn niedziela), s. 4.
Google Scholar

Wiślicz Tomasz, 2008: Smak archiwum i zapach krwi. Dwa poziomy badań terenowych historyka. W: Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych. Zbiór studiów. Red. Barbara Wagner, Tomasz Wiślicz. Inforteditions, Zabrze, s. 113–118.
Google Scholar

Zahradnik Stanisław, 2000: Jestem szczęśliwy, że miałem takiego przyjaciela. „Kalendarz Ustroński”, s. 136–140.
Google Scholar

Zieniewicz Andrzej, 2011: Pakty i fikcje. Autobiografizm po końcu wielkich narracji (szkice). Elipsa, Warszawa.
Google Scholar

Vol. 19 No. 1 (2022)
Published: 2022-08-10

ISSN: 2084-0772

eISSN: 2353-0928

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit