Plastikowa postmedialność. Poetyckie użycia tworzyw sztucznych
Abstrakt
Niniejszy artykuł odnosi się do transgresyjnego wymiaru plastiku, wymiaru sondowanego dziś w eksperymentalnych praktykach poetyckich. Autorka powołuje się na Lynn Keller i poświęca uwagę „poezji świadomego antropocenu”, której przykłady analizuje pod kątem wprowadzania do tomów poetyckich
elementów wizualnych i epistemologicznych konsekwencji sięgania po anachroniczne, modernistyczne techniki łączenia w poezji obszarów wizualnych i dyskursywnych. W omawianych projektach poetyckich eksponuje wyraźne odniesienia do plastiku – nie tylko jako tematu, lecz także jako zasady organizującej tomy.
Ukazuje sposoby poetyckiego uobecniania estetyki, ontologii i ekonomii tworzywa, a także omawia postmedialną poezję jako praktykę poznawczą odsłaniającą nieoczywiste rekonfiguracje plastiku.
Słowa kluczowe
plastik; poezja; chemopoetyka; Adam Dickinson; Evelyn Reilly
Bibliografia
Ambroży Paulina, 2017: „In your synthesis the signal condenses”: Adam Dickinson’s „Polymers” and Kacper Bartczak’s „Organic Poems”, and the Plastic Poetics of the Contemporary Organic Poem. „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych”, T. 29/1, s. 275–296.
Barthes Roland, 2008: Plastik. W: Idem: Mitologie. Przeł. Adam Dziadek. Wstęp Krzysztof Kłosiński. Wydawnictwo KR, Warszawa.
Barwin Gary, 2013: Writing Social Plastics. Cultural Polymers in the Visual Poems of Adam Dickinson. Jacket2, 17.10.2013. https://jacket2.org/commentary/writing-social-plastics [dostęp: 12.05.2024].
Boscagli Maurizia, 2021: On the Beach. Porous Plasticity, Migration Art, and the Objet Trouvé of the Wasteocene. W: Life in Plastic: Artistic Responses to Petromodernity. Ed. Irr Caren. University of Minnesota Press, Minneapolis–London, s. 137–161.
Davis Heather, 2022: Plastic Matter. Duke University Press, Durham.
Dickinson Adam, 2007: The Weather of Weeds: Lisa Robertson’s Rhizome Poetics. „Rhizome”, issue 15. http://www.rhizomes.net/issue15/dickinson.html [dostęp: 12.05.2024].
Dickinson Adam, 2011: Pataphysics and Biosemiotics in Lisa Robertson’s Office for Soft Architecture. „Interdisciplinary Studies in Literature and Environment”, vol. 18, no. 3 (Summer), s. 615–636.
Dickinson Adam, 2013: The Polymers. Anansi, Toronto.
Dickinson Adam, 2014: Pataphysics and Postmodern Ecocriticism: A Prospectus. W: The Oxford Handbook of Ecocriticism. Ed. Greg Garrard. Oxford University Press, New York, s. 132–152.
Dickinson Adam, 2019: „Prickly new cells”. Diffractive Reading and Writing in Juliana Spahr’s „The Transformation”. Jacket2, 2.08.2019. https://jacket2.org/commentary/prickly-new-cells [dostęp: 12.05.2024].
Fiedorczuk Julia, 2020: Poezja samoświadomego antropocenu. W: Prognoza niepogody. Literatura polska w XXI wieku. Red. Szymon Kloska, Maciej Jakubowiak. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, s. 81–93.
Gosh Ranjan, 2022: The Plastic Turn. Cornell University Press, Ithaca.
Iovino Serenella, Oppermann Serpil, 2012: Material Ecocriticism: Material, Agency, and Models of Narrativity. „Ecozon@”, vol. 3, no. 1, s. 75–91.
Irr Caren, ed., 2021: Life in Plastic: Artistic Responses to Petromodernity. University of Minnesota Press, Minneapolis–London.
Kałuża Anna, 2019: Splątane obiekty. Przechwycenia artystyczno-literackie w niewspółmiernym świecie. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Keller Lynn, 2017: Recomposing Ecopoetics: North American Poetry of the Self-Conscious Anthropocene. University of Virginia Press, Charlottesville.
Morton Timothy, 2009: Ecology without Nature: Rethinking Environmental Aesthetics. Harvard University Press, Cambridge.
Reilly Evelyn, 2009: Styrofoam. Roof Books, New York.
Reilly Evelyn, 2012: Metaphor or More? W: Like a Metaphor. Ongoing Relations Between „Poetry” and „Science”. Ed. Gilbert Adair. Jacket2, 13.03.2012. https://jacket2.org/interviews/metaphor-or-more [dostęp: 12.05.2024].
Reilly Evelyn, 2013: Environmental Dreamscapes and Ecopoetic Grief. „OmniVerse”. http://omniverse.us/evelyn-reilly-environmental-dreamscapes-and-ecopoetic-grief/ [dostęp: 12.05.2024].
Rejniak-Majewska Agnieszka, 2010: „Kondycja postmedialna” i wynajdywanie medium według Rosalind Krauss. W: Sztuki w przestrzeni transmedialne. Red. Tomasz Załuski. Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, Łódź, s. 42–52.
Retallack Joan, 2007: What is Experimental Poetry & Why Do We Need It? „Jacket Magazine”, vol. 32, April. http://jacketmagazine.com/32/p-retallack.shtml [dostęp: 14.08.2024].
Szaj Patryk, 2021: Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich. „Forum Poetyki”, nr 24, s. 6–25. https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30229.
Tiffany Daniel, 2000: Toy Medium: Materialism and Modern Lyric. University of California Press, Oakland.
Ubertowska Aleksandra, 2020: Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą. Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Whittaker Nell, 2018: „What the sea brought: poly.flotsam.faux.foam”: An Attempt to Develop a Queer-Influenced Sea-theory with Evelyn Reilly’s „Styrofoam”. University of Cambridge. [Praca magisterska]. https://www.academia.edu/45188113/_What_the_sea_brought_poly_flotsam_faux_foam_an_attempt_to_develop_a_queer_influenced_sea_theory_with_Evelyn_Reilly_s_Styrofoam [dostęp: 14.05.2024].
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-1339-3400
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
