What About Prose?

2023-06-26

Diagnozowanie rzeczywistości, przyglądanie się lokalnym i globalnym przemianom, opisywanie doświadczeń indywidualnych i zbiorowych mających znamiona typowości – to zestaw najważniejszych oczekiwań, jakie w tradycyjnych ujęciach formułowano w odniesieniu do prozy artystycznej. Czy te nadzieje i pragnienia są dziś aktualne? Być może jest tak, że to nie proza, lecz poezja współczesna okazała się pod tym względem najskuteczniejsza? Albo że lepszymi narzędziami diagnozującymi rzeczywistość dysponuje proza niefikcjonalna, zwłaszcza reportażowa? Wypada zadać pytanie o polityczność polskich powieści opublikowanych w ostatnich kilkunastu latach, o formy zaangażowania, możliwości oddziaływania na publiczność czytającą. Jaki jest potencjał – nie tylko artystyczny – naszej prozy drugiej i początku trzeciej dekady XXI wieku?

Przedstawione pytania wydają się szczególnie ważne w aktualnej dobie. Ostatnie lata obfitowały z wydarzenia kryzysowe, wielokrotnie mówiono o świeckiej apokalipsie, o tym, że znaleźliśmy się w momencie przełomowym, być może na chwilę przed „końcem świata”. Czy proza powieściowa bądź nowelistyczna zareagowała na ten stan rzeczy?

Zapraszamy Państwa do namysłu nad najnowszą polską prozą. Interesują nas nie tylko kwestie „diagnostyczne”, choć one najbardziej. Warto się dowiedzieć, jak nasza proza reaguje na zewnętrzne impulsy, w jaki sposób rejestruje wszelkie możliwe przemiany – kulturowe, technologiczne, polityczne. Chcemy zapytać o ważne debiuty (po roku 2010), nowe poetyki, zjawiska i procesy artystyczne zasługujące na odnotowanie, a także o zagadnienia stylistyczne i gatunkowe.

Obok wymienionych zagadnień interesują nas takie kwestie, jak:

• relacje między prozą artystyczną i tzw. prozą gatunkową (powieści kryminalne, sensacyjne, romansowe, fantastyczne itd.);

• możliwości oddziaływania na publiczność prozy tworzonej w języku polskim zmuszonej do permanentnego konkurowania z prozą w przekładach;

• „zmiana warty”, czyli ofensywa młodszych autorek i autorów funkcjonujących w polu literackim zdominowanym przez starszych twórców;

• kondycja krytyki literackiej wyspecjalizowanej w komentowaniu polskiej prozy.

Na Państwa teksty czekamy do 30 maja 2024 roku. Prosimy o przesyłanie ich za pomocą systemu OJS na stronie: https://journals.us.edu.pl/index.php/SSP

Wytyczne redakcyjne dla autorów:

https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions

Kontakt z Redakcją: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl

Dariusz Nowacki

Piotr Gorliński-Kucik

CFP: Literatura jak się patrzy (2023, nr 2)

2023-01-10

W kolejnym numerze Śląskich Studiów Polonistycznych chcemy zapytać o charakter i wartość związków/relacji zachodzących między mediami artystycznymi: piśmienno-językowymi oraz graficzno-wizualnymi. Interesują nas powstające w wyniku tej współpracy materializacje: książka artystyczna, fototeksty, eseje mieszane, hybrydy graficzno-językowe, montaże, kolaże, asamblaże, poezja wizualna, poezja konkretna, formy asemic writing oraz eksponujące wizualność literackie praktyki cyfrowe, formy wideo, działania performatywne i inne praktyki intermedialne; a także ich różne interpretacje umocowane w określonych szkołach badawczych: semiotycznej, fenomenologicznej, antropologicznej, studiach nad obrazem, socjologii wizualnej, krytyce afektywnej etc.

Sądzimy, że przemiany, które charakteryzują kulturę wizualną szczególnie warto obserwować, przyglądając się relacjom między mediami artystycznymi. Doceniając dyskusje zorientowane na refleksję nad ikonicznością języka (jak w przypadku poezji konkretnej, ujmowanej w perspektywie semiotycznej) lub obrazowością literatury (jak w przypadku ekfraz, opisów czy przekładu intersemiotycznego, czytanych zgodnie z retorycznymi regułami), chcielibyśmy zaproponować szczególnie perspektywę, obywającą się bez językowych modeli jako dominujących (m.in. prace W.J.T. Mitchella, Gottfrieda Boehma, Lamberta Wiesinga, Nicholasa Mirzoeffa). Jak na razie, wydaje się, że więcej zmian przyniósł ten zwrot obrazom (w wyniku czego uwolnione zostały one od porządku językowego i retorycznego) niż przemyśleniu literatury (zjawisk werbalno-piśmiennych) w horyzoncie transmedialnym. Dzięki koncepcjom sformułowanym m.in. w ramach badań kulturowych, wizualnych, dekonstrukcji Jacquesa Derridy język przestał być uznawany za system prymarny. Zmieniona rola literatury i jej znakowo-językowych dominant w kulturze wizualnej może okazać się ciekawym punktem wyjścia dla analiz i komentarzy hybrydowych projektów artystycznych.

Przemiany te zauważamy mniej więcej od lat 90., dlatego też najbardziej zależy nam na rozważaniach dotyczących obiektów powstających od przełomu XX i XXI wieku. Jesteśmy jednak także ciekawi tradycji awangardowych i neoawangardowych, czytanych z post-literackich perspektyw, w ramach których język (i literatura) nie stanowią mediów „prowadzących”, ale współtworzących dany obiekt z innymi mediami. 

Na artykuły czekamy do 31 maja 2023 roku.
Prosimy o przesyłanie propozycji tekstów wraz z abstraktami do 30 marca 2023 roku na adres mailowy redakcji: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
Język artykułów: polski lub angielski
Wytyczne redakcyjne: https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions

CFP: Futurologies & science fiction (2023/1)

2022-01-26

One of the first and most important tasks undertaken by science fiction was literary futurology. Attempts to anticipate the near and distant futures, the development of technology, civilization, or the human species, had become the most essential determinants of this convention, which was, over time, expanded by radio, comics, television, films, graphics and video games.

Over the past decades, the dominants of SF had changed: it transformed into a diagnosis of the present day, had sparked with utopian impulses, built historiosophical parables, experimented with style and language, explored popcultural plot patterns, as well as catastrophic and post-apocalyptic speculations. For the most part SF has envisioned the future (also within the framework of retro-futuristic narratives), even if this future is "science-fiction reality" in which we operate today: the era of globalized capitalism of transnational corporations, dense with interconnections of various spheres of life and technology (these threads are successfully explored today by global post-cyberpunk, biopunk, cli-fi, weird fiction).

CFP: Transmediality of the Archive (2022/1)

2021-03-16

The archive as a category has come to the fore in the last decade in humanities. Along with it, a wide range of issues also emerged, including, but not limited to, materiality of literature, genetic criticism (Pierre-Marc de Biasi, Jean Bellemin-Noël, Daniel Ferrer), politics of the page (George Bornstein), practices of experiencing collections (Carolyn Steedman), the involvement of the body in creative process and the possibilities of somatic criticism (Adam Dziadek), or the production of knowledge (Michel Foucault) and the mechanisms of memory (Jacques Derrida). Nevertheless, it is still too early to form a conclusive summation of the "archival turn" (Danuta Ulicka) due to the constant unfolding of innovative research perspectives. The last year, however, caused us to perceive the archive in slightly different categories. The current pandemic isolated us from material collections and, at the same time, directed our attention towards collections of a different kind. What seemed particularly interesting to us while utilising such perspective, was the "transmediality of the archive"– the nature and function of the archive and archival materials, undergoing constant remediation and trans-coding, constantly situated in space “between the media.”

CFP: Critical thinking (2022/2)

2021-03-01

Critical theory is traditionally and narrowly associated with the Frankfurt School – above all – with Max Horkheimer and Theodor Adorno. But if we talk about a broad approach, we need to invoke psychoanalysis, post-colonialism, feminist thought, critical studies of globalization, Marxism, and political aesthetics. Kritische Theorie influenced all the primary research schools of the 20th and 21st centuries. However, the distinction between traditional (positivist) theory and critical theory, introduced in the 1930s by Horkheimer, seems to be little effective today. The variety of approaches within critical thinking encompassing the writings of such thinkers as, e.g., G. W. Hegel, Karl Marx, Sigmund Freud, Walter Benjamin, Herbert Marcuse, Antonio Gramsci, Louis Althusser, Michael Foucault, and Jürgen Habermas, requires rethinking aimed at overcoming the deadlock of criticality dominated by the ideological and the abstract.