Czas snu i rzeczywistość duchowa. Aborygeńska koncepcja wszechświata i naukowość w Trylogii Solarnej Jana Maszczyszyna

Konrad Zielonka

doi:10.31261/SSP.2022.20.03

Opublikowane: 2022-09-27

Tom 20 Nr 2 (2022)

Czas snu i rzeczywistość duchowa. Aborygeńska koncepcja wszechświata i naukowość w Trylogii Solarnej Jana Maszczyszyna

Konrad Zielonka

Dział: Prezentacje

https://doi.org/10.31261/SSP.2022.20.03

Abstrakt

Trylogia Solarna Jana Maszczyszyna jest steampunkową sagą, łączącą retrospektywny charakter wyobrażeń na temat dziewiętnastowieczności z futurologicznymi wizjami kosmosu. W artykule przedstawiono jeden ze sposobów, w jaki polsko-australijski pisarz kreuje swoje uniwersum, w którym świat naukowości dziewiętnastowiecznej i futurologiczne rozważania mieszają się ze światem metafizycznym i aspektami kulturowo-religijnymi. W konfrontacji trylogii z Uranią Kamila Flammariona wskazano aspekty charakterystyczne dla tradycji romantycznej i spirytystycznej Kardeca oraz bezpośrednie odwołania do aborygeńskich wyobrażeń o świecie (Epoka Snu, Dreamtime), których cechami wspólnymi są stan snu, oniryczna wędrówka kosmiczna oraz jedność ze wszechświatem. W artykule zaprezentowano sposób, w jaki pisarz wykorzystuje w swojej twórczości mitologię aborygeńską, łącząc ją bezpośrednio ze światem naukowym. Przywołanie dziewiętnastowiecznej idei postępu i ukazanie roli cywilizacji, a także opozycji pomiędzy „dzikością” a „cywilizacją” pozwala uwidocznić steampunkowa grę, którą Maszczyszyn podejmuje z wiktoriańskimi, kolonialnymi ideałami.

Słowa kluczowe:

Aborygeni , Maszczyszyn , retrosentymentalizm , sen , steampunk

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Zielonka, K. (2022). Czas snu i rzeczywistość duchowa. Aborygeńska koncepcja wszechświata i naukowość w Trylogii Solarnej Jana Maszczyszyna. Śląskie Studia Polonistyczne, 20(2), 1–25. https://doi.org/10.31261/SSP.2022.20.03

Cited by / Share

Bibliografia

Albrecht Kathe Hicks, 2016: The Machine Anxieties of Steampunk: Contemporary Philosophy, Victorian Aesthetics, and the Future. „Academic Research and Dissertations”, vol. 16. https://digitalmaine.com/academic/16/.
Google Scholar

Anczyk Adam, 2018: Konceptualizacje snu i marzeń sennych w kulturach indygenicznych: perspektywa psycho-kulturowa. „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 2 (36), s. 242–261. https://doi.org/10.4467/20843860PK.18.015.9193.
Google Scholar

Ciupka Stanisław, 2020: Spojrzenie na problematykę Boga i religii u transhumanistów. „Polonia Journal”, nr 11, s. 151–169. https://doi.org/10.36228/PJ.11/2020.9.
Google Scholar

Dukaj Jacek, 2017: Inne pieśni. Wyd. 2. Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Eliade Mircea, 1998: Aspekty mitu. Przeł. Piotr Mrówczyński. Wydawnictwo KR, Warszawa.
Google Scholar

Eliade Mircea, 2004: Religie australijskie. Wprowadzenie. Przeł. Elżbieta Łagodzka, Włodzimierz Łagodzki. Wydawnictwo KR, Warszawa.
Google Scholar

Finn Michael R., 2007: Science et paranormal au 19 siecle: la sciencefiction spiritualiste de Camille Flammarion. „Dalhousie French Studies”, vol. 78, s. 43–51.
Google Scholar

Flammarion Kamil, 1873: Wielość światów zamieszkiwanych. Studyjum w którem wykładają się warunki zamieszkalności ziem niebieskich, roztrząsane ze stanowiska astronomii, fizyjologii i filozofii naturalnej. Przeł. Jakub Waga. Drukiem Józefa Ungra, Warszawa.
Google Scholar

Flammarion Kamil, 1898: Urania. Przeł. Stanisław Kramsztyk. Nakładem i drukiem S. Lewentala, Warszawa.
Google Scholar

Forajter Wacław, 2021: Dusza uraniczna. Inna lektura „Pokolenia Marka Świdy” Andrzeja Struga. „Pamiętnik Literacki”, nr 1 (112), s. 41–56.
Google Scholar

Gorliński-Kucik Piotr, 2017: TechGnoza, uchronia, science fiction. Proza Jacka Dukaja. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Górecka Magdalena, 2013: Historie alternatywne w konwencji steampunk i cyberpunk – wariacje na temat powstania styczniowego w powieściach Konrada T. Lewandowskiego i Adama Przechrzty. „Acta Humana”, nr 1 (4), s. 37–48. https://doi.org/10.17951/ah.2013.4.37.
Google Scholar

Górecka Magdalena, 2019: Impuls kontrfaktyczny a pamięć kulturowa. Historie alternatywne jako narodowe imaginarium. „Creatio Fantastica”, nr 1 (60), s. 59–74. https://doi.org/10.5281/zenodo.3597812.
Google Scholar

Gross Cory, 2007: Varieties of Steampunk Experience: Nostalgic Versus melancholic Steampunk. „SteamPunk Magazine”, vol. 1, s. 60–63.
Google Scholar

Johnston Susan et al., 2019: Allohistorie i kontrfaktyczności. Przeł. Sylwia Borowska-Szerszun, Mateusz Tokarski. „Creatio Fantastica”, nr 1 (60), s. 199–212. https://doi.org/10.5281/zendo.3597832.
Google Scholar

Kaku Michio, 2012: Tunele czasoprzestrzenne: bramy do innego wszechświata? W: Idem: Hiperprzestrzeń. Wszechświaty równoległe, pętle czasowe i dziesiąty wymiar. Przeł. Ewa L. Łokas, Bogumił Bieniok. Prószyński i S-ka, Warszawa 2012, s. 273–335.
Google Scholar

Kardec Allan, 1934: Księga duchów. Zasady spirytyzmu i praw moralnych z niego wynikających – Istnienie duchów – ich stosunek do ludzi. – O nieśmiertelności duszy. – O obecnem i przyszłem życiu człowieka. – podane przez wyższe duchy za pośrednictwem różnych medjów. Przeł. J.Ch. Nakładem „Hejnału”, Wisła.
Google Scholar

Klik Marcin, 2016: Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie (1969–2010). Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Kukulak Szymon P., 2016: Długi cień. Proza Jacka Dukaja wobec twórczości Stanisława Lema w perspektywie rozwoju techniki i ewolucji gatunku. W: Wyjść poza tekst. Literatura wobec tradycji i rzeczywistości. Red. Szymon P. Kukulak, Józef Olejniczak. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 77–96.
Google Scholar

Kuper Adam, 2009: Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego. Transformacje mitu. Przekł. Tomasz Sieczkowski, Alicja Dąbrowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Lemann Natalia, 2019: Historie alternatywne i steampunk w literaturze. Archipelagi badawczo-interpretacyjne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Lemann Natalia, 2020: Posthumanizm w wersji vintage: koncepcje posthumanistyczne w historiach alternatywnych i steampunku. „Sensus Historiae”, nr 1 (38), s. 135–147.
Google Scholar

Leś Mariusz M., 2016: Nostalgia retrofuturystów. „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 9, s. 143–151. https://doi.org/10.15290/bsl.2016.09.10.
Google Scholar

Maj Krzysztof M., 2015: Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych. Universitas, Kraków.
Google Scholar

Maszczyszyn Jan, 2019a: Hrabianka Asperia. [Trylogia Solarna, T. 3]. Stalker Books, Olsztyn.
Google Scholar

Maszczyszyn Jan, 2019b: Światy Alonbee. [Trylogia Solarna, T. 2]. Stalker Books, Olsztyn.
Google Scholar

Maszczyszyn Jan, 2019c: Światy Solarne. [Trylogia Solarna, T. 1]. Stalker Books, Olsztyn.
Google Scholar

Mazurkiewicz Adam, 2014: „Jak być mogło?...” O historii alternatywnej w polskiej literaturze fantastycznonaukowej (rekonesans). W: Literatura i kultura popularna. Badania i metody. Red. Anna Gemra, Adam Mazurkiewicz. Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów, Wrocław, s. 101–118.
Google Scholar

Mudrooroo, 1997: Mitologia Aborygenów. Przeł. Mirosław Nowakowski. Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań.
Google Scholar

Olkusz Ksenia, 2017: Materializm kontra ezoteryka. Drugie pokolenie pozytywistów wobec „spraw nie z tego świata”. Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków.
Google Scholar

Perschon Mike D., 2012: The Steampunk Aesthetic: Technofantasies in a Neo-Victorian Retrofuture. University of Alberta, Edmonton.
Google Scholar

Piasecka Maria, 1992: Mistrzowie snu. Mickiewicz – Słowacki – Krasiński. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar

Rose Frederick, 1973: Pierwotni mieszkańcy Australii. Przeł. Gabriela Mycielska. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Szyjewski Andrzej, 2000: Religie Australii. Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

Tokarz Bożena, 2014: Świadomość formy w powieści Jacka Dukaja „Inne pieśni”. „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, T. 57, z. 2, s. 163–176.
Google Scholar

Vandermeer Jeff, Chambers S.J., 2011: The Steampunk Bible. Abrams Image, New York.
Google Scholar

Wąsowicz Magdalena, 2016: Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka, funkcje. „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, T. 59, z. 2, s. 91–105.
Google Scholar

Tom 20 Nr 2 (2022)
Opublikowane: 2023-01-20

ISSN: 2084-0772

eISSN: 2353-0928

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst