Perspektywa porównawcza w dydaktyce języka ojczystego
Abstrakt
Autorka w krytycznym omówieniu monografii Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji przedstawia możliwości prowadzenia badań porównawczych w zakresie dydaktyk języków ojczystych. Do tej pory badacze tej subdyscypliny rzadko korzystali z osiągnięć językoznawców spoza granic własnego kraju. Sytuacja powoli się zmienia – czego dowodzi analizowana książka. Prezentowane w recenzowanym dziele badania dotyczą dydaktycznych aspektów nauczania/uczenia się języka na różnych poziomach. Wszystkie opracowania łączy funkcjonalne podejście do nauczania języka ojczystego. Autorka recenzji zwraca uwagę, że tak sprofilowane badania kształcenia językowego w jednym kraju mogą służyć podniesieniu wiedzy o edukacji językowej w krajach z nim sąsiadujących.
Słowa kluczowe
dydaktyka języka ojczystego; dydaktyka porównawcza J1
Bibliografia
Awramiuk E., Vlčkova-Mejvaldova J., Liptákova Ľ.: Konwencje opisu wymowy w podręcznikach szkolnych do nauczania języka polskiego, czeskiego i słowackiego. W: Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Red. S. Štěpáník, E. Awramiuk. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 81—109.
Bula D., Niesporek-Szamburska B.: Kontakt językowy nauczyciel — uczeń (na podstawie recenzji). W: Kłopotliwy problem — badanie polonistycznych osiągnięć uczniów. Red. H. Kosętka, Z. Uryga. Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej, Kraków 2001, s. 153—166.
Bula D., Niesporek-Szamburska B.: Próba dialogu nauczyciela z uczniem na przykładzie recenzji prac uczniowskich oraz opisów osiągnięć dzieci. W: Język w przestrzeni edukacyjnej. Red. R. Mrózek. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000, s. 123—128.
Frąckiewicz M.: Walory poznawcze nazw własnych w systemowym i okazjonalnym nauczaniu języka polskiego w Polsce, Czechach i na Słowacji. W: Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Red. S. Štěpáník, E. Awramiuk. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 182—209.
Gajda S.: Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
Hoffmannová J.: Stylistika a ... Současná situace stylistiky. Trizonia, Praha 1997.
Holanová R., Štěpáník S.: Stylistika a didaktika: nové výzvy pro výuku mateřského jazyka. W: Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Red. S. Štěpáník, E. Awramiuk. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 110—151.
Kasperski E.: U podstaw komparatystyki. W: Komparatystyka dla humanistów. Red. M. Dąbrowski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 17—86.
Klimovič M.: Produkcia písaných textov v primárnom vzdelávaní na slovensku v interdisciplinárnych súvislostiach: konfrontácia dvoch svetov. W: Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Red. S. Štěpáník, E. Awramiuk. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 152—181.
Liptáková Ľ., Gogová E.: Pedocentrická orientácia vyučovania materinského jazyka. W: Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Red. S. Štěpáník, E. Awramiuk. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 53—80.
Martinet A.: Podstawy lingwistyki funkcjonalnej. [Wybór i przekł. L. Zawadowski]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
Nocoń J.: Lingwodydaktyka na progu XXI wieku. Koncepcje — konteksty — dylematy. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2018.
Pieniążek M.: Język ojczysty jako „software”. Polityka językowa i technologia. „LIK: časopis za literaturu i kulturu” 2017, vol. 3, no. 4, s. 153—164. https://doi.org/10.18485/ai_lik.2017.3.4.6.
Szymańska M.: Między nauką o języku a rozwijaniem języka. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2016.
Szymańska M.: Na drodze do funkcjonalnego uczenia o języku na lekcjach języka ojczystego. W: Język ojczysty w edukacji szkolnej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Red. E. Awramiuk, S. Štěpáník. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 19—52.
Teaching of national languages in the V4 countries. Eds. M. Pieniążek, S. Štěpáník. Univerzita Karlova — Pedagogická fakulta, Praha 2016. Pobrano z: https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/1265/V4%20monograph%20elversion-20170216-123413389.pdf?sequence=1&isAllowed=y [7.09.2021].
Vztah jazyka a komunikace w cesko-slovensko-polske didakticke reflexi. Ed. S. Štěpáník. Univerzita Karlova — Pedagogická fakulta, Praha 2019.
Wojtak M.: Gatunki prasowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.
Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury. Red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowska. Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 1999.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-9935-6733
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
