Polonistyczny regres, czyli o projektowanej dydaktyce polonistycznej

Maria Kwiatkowska‑Ratajczak

doi:10.31261/TPDJP.2020.29.01

Published: 2020-10-06

Vol. 29 (2020)

Polish-studies regression, or on designing Polish language didactics

Maria Kwiatkowska‑Ratajczak

Section: Literary and Cultural Education

https://doi.org/10.31261/TPDJP.2020.29.01

Abstract

The author undertakes the topic of the Polish language education undergoing constant reform. She refers to the fact that the reformers disregard established didactic conclusions and take into account neither the students’ needs nor the subjectivity of both young people and teachers. She indicates restrictions imposed on the spheres of school leeway and, at the same time, the expansion of the prescribed duties. Additionally, she points to the school curriculum overload. While underscoring the flaws of the literary mandatory readings’ chronological ordering, she elucidates that the contemporary perspective, which have been introduced in teaching, is largely ostensible. What she proves is that editors of new Polish language school books simply multiple requirements towards teenage students and their humanist formation. She denies the purposefulness of teaching multitude of terms to students, and reminds us that such a rote learning trains memory but does not teach one how to think. She describes the petrification of knowledge of language and omission of communicative learning, which both stem from the core curriculum and the conservatism of handbooks. She is convinced that what is genuinely important may transpire at school outside the core curriculum and the scope of school books.

Keywords:

the core curriculum , Polish language didactic , history of literature taught at school , handbooks/student’s books , contemporary contexts , grammar , language communication

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Kwiatkowska‑Ratajczak, M. (2020). Polish-studies regression, or on designing Polish language didactics. Z Teorii I Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 29, 9–25. https://doi.org/10.31261/TPDJP.2020.29.01

Cited by / Share

References

Adamczyk M., Chrząstowska B., Pokrzywniak J.T.: Starożytność — oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy pierwszej. Warszawa 1987.
Google Scholar

Bortnowski S.: Modele prezentacji malarstwa, grafiki i rysunku w podręcznikach gimnazjalnych. W: Podręcznik jako narzędzie kształcenia polonistycznego w gimnazjum. Red. H. Kosętka, Z. Uryga. Kraków 2002, s. 124—132.
Google Scholar

Chrząstowska B.: Cegła. „Polonistyka” 1992, nr 1, s. 53—57.
Google Scholar

Chrząstowska B.: Jak uczyć historyczności w nowym liceum. W: O historyczności. Red. K. Meller, K. Trybuś. Poznań 2006, s. 43—52.
Google Scholar

Chrząstowska B.: Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształtowania pojęć literackich w szkole podstawowej. Warszawa 1987.
Google Scholar

Chrząstowska B.: Przedmiot, podmiot i proces. Szkice z metodyki kształcenia polonistycznego. Wybór i oprac. M. Kwiatkowska‑Ratajczak, W. Wantuch. Poznań 2009.
Google Scholar

Chrząstowska B.: Teoria literatury w szkole. Z badań nad recepcją liryki. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1979.
Google Scholar

Chrząstowska B., Wójtowicz‑Stefańska A.: Kształtowanie pojęć na lekcjach języka polskiego. W: Innowacje i metody. W kręgu teorii i praktyki. Podręcznik akademicki dydaktyki kształcenia polonistycznego. Red. M. Kwiatkowska‑Ratajczak. Poznań 2011, s. 267—280.
Google Scholar

Eco U.: Temat na pierwszą stronę. Tłum. K. Żaboklicki. Warszawa 2015.
Google Scholar

Gajda S.: Język — językoznawstwo — polonistyka. W: Polonistyka w przebudowie. T. 1. Red. M. Czermińska i inni. Kraków 2005, s. 28—38.
Google Scholar

Gajda S., Słodzińska A.: Struktura językowa podręcznika. W: Podręczniki literatury w szkole średniej. Wczoraj — dziś — jutro. Red. B. Chrząstowska. Poznań 1981, s. 117—135.
Google Scholar

Gąsiorek K.: Komunikatywność (czytelność) podręczników literatury a język uczniów w szkole średniej. W: Podręczniki literatury w szkole średniej. Wczoraj — dziś — jutro. Red. B. Chrząstowska. Poznań 1981, s. 137—145.
Google Scholar

Kaniewski J.: W poszukiwaniu całości. Koncepcja przedmiotu a przygotowanie nauczycieli: W: Idem: Zadania przedmiotu a formacja kulturowa ucznia nastoletniego. Poznań 2019, s. 11—36.
Google Scholar

Kłakówna Z.A.: Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Kraków 2003.
Google Scholar

Kłakówna Z.A.: Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV—VI. Metodyczny podręcznik nauczyciela. Warszawa 1993.
Google Scholar

Kłakówna Z.A., Steczko I., Wiatr K.: Sztuka pisania. Klasy 1—3 gimnazjum. Książka nauczyciela. Kraków 2003.
Google Scholar

Kłosińska K., Rusinek M.: Dobra zmiana. Czyli jak się rządzi światem za pomocą słów. Kraków 2019.
Google Scholar

Koc K.: Od gramatyki opisowej do gramatyki komunikacyjnej. „Polonistyka” 2009, nr 4, s. 26—31.
Google Scholar

Kołodziej P.: Czas na obraz. Dzieło malarskie jako tekst i kontekst w szkolnym kształceniu humanistycznym (1880—1999). Kraków 2013.
Google Scholar

Kryda B.: Dziedzictwo do przyjęcia czy do odrzucenia? O uwarunkowaniach przejmowania wartości w szkolnej lekturze tekstów literackich. W: Problematyka aksjologiczna w literaturze. Studia. Red. S. Sawicki, A. Tyszczyk. Lublin 1992, s. 435—460.
Google Scholar

Nocoń J.: Lingwodydaktyka na progu XXI wieku. Konteksty — koncepcje — dylematy. Opole 2018.
Google Scholar

Rusinek M.: Między retoryką a retorycznością. Kraków 2003.
Google Scholar

Rusinek M., Załazińska A.: Jak się dogadać, czyli retoryka codzienna. Kraków 2018.
Google Scholar

Starosta I.: Przyjazna przestrzeń?. „Uczyć Inaczej” 2019/2020, nr 3.
Google Scholar

Szczukowski D.: Nauczanie literatury jako wyzwa(la)nie i wyznanie. W: Polonistyka dziś — kształcenie dla jutra. T. 1. Red. K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus‑Sitarz, R. Przybylska. Kraków 2014, s. 409—419.
Google Scholar

Uryga Z.: Kryteria oceny podręczników szkolnych do literatury i historii. W: Prace Komisji do Oceny Podręczników Szkolnych. T. 1. Red. A. Kastory, G. Chomicki. Kraków 2002, s. 13—21.
Google Scholar

Uryga Z.: Podręcznik jako narzędzie kształcenia literackiego w szkole średniej. W: Podręczniki literatury w szkole średniej. Wczoraj — dziś — jutro. Red. B. Chrząstowska. Poznań 1991, s. 13—34.
Google Scholar

Zgółka T.: Nauczanie o języku (na trzech etapach edukacji szkolnej). „Polonistyka” 1999, nr 7, s. 403—407.
Google Scholar

Ziomek J.: O współczesności retoryki. W: Problemy teorii literatury. Seria 4. Red. H. Markiewicz. Wrocław 1998.
Google Scholar

Źródło internetowe
Google Scholar

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum. Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018. https://archiwum.men.gov.pl/wp-content/uploads/2018/01/zalacznik-nr-1.pdf [data dostępu: 6.11.2018].
Google Scholar

Vol. 29 (2020)
Published: 2020-10-06

ISSN: 0208-5011

eISSN: 2353-9577

10.31261/TPDJP

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit