Sobór Watykański II (1962—1965). Czas wielkiej reformy Kościoła katolickiego na kartach współczesnych polskich podręczników do historii
Abstrakt
Sobór Watykański II (1962—1965) był jednym z najważniejszych wydarzeń nie tylko w historii Kościoła katolickiego, lecz także całego XX wieku. Papież Franciszek nazwał go „pięknym dziełem Ducha Świętego”, a wielu naukowców podkreśla, że istnieje nieustanna potrzeba jego badania. Kierując się tymi wnioskami i postulatami, w artykule skoncentrowano się na obrazie Soboru Watykańskiego II wyłaniającym się z kart nietypowego i rzadko analizowanego źródła historiograficznego, jakim są szkolne podręczniki do historii. Na potrzeby analizy wybranych zostało osiem opracowań, z których uczniowie polskich szkół mieli okazję korzystać w ostatnich latach. Wynika z niej, że z większości badanych podręczników szkolnych uczniowie mogą poznać najważniejsze fakty związane z Soborem Watykańskim II. Ponadto w podręcznikach doceniona została rola papieży — Jana XXIII i Pawła VI.
Słowa kluczowe
Sobór Watykański II; edukacja historyczna; podręczniki
Bibliografia
Bieniek M.: Dydaktyka historii. Wybrane zagadnienia. Olsztyn 2009.
Bieniek M.: Obudowa dydaktyczna polskich podręczników historii 1795—1914. Olsztyn 2001.
Brzozowski A., Szczepański G.: Ku współczesności. Dzieje najnowsze 1918—2006. Podręcznik do historii dla klasy I liceum i technikum — zakres podstawowy. Warszawa 2012.
Burda B., Halczak B., Józefiak R.M., Roszak A., Szymczak M.: Historia najnowsza. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy. Gdynia 2012.
Chorąży E., Konieczka-Śliwińska D., Roszak S.: Edukacja historyczna w szkole. Teoria i praktyka. Warszawa 2008.
Dolecki R., Gutowski K., Smoleński J.: Po prostu historia. Zakres podstawowy. Podręcznik do liceum i technikum. Warszawa 2012.
„Historia i społeczeństwo. Dziedzictwo epok”. Edukacja historyczna w szkole ponadgimnazjalnej po 2013 roku. Red. M. Fic. Katowice—Bielsko-Biała 2012.
Kasprzak A.: „Rewolucja kopernikańska” na Soborze Watykańskim II? Analiza historyczno-teologiczna redakcji drugiego rozdziału Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen gentium, o Ludzie Bożym. „Rocznik Teologii Katolickiej” 2018, t. 17/3, s. 39—52.
Kozłowska Z.T., Unger I., Zając S.: Historia. Poznajemy przeszłość. Dzieje najnowsze. Szkoła ponadgimnazjalna. Zakres podstawowy. Toruń 2012.
Polska, Europa, świat w szkolnych podręcznikach historii. Red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek. Toruń 2008.
Roszak S., Kłaczkow J.: Poznać przeszłość. Wiek XX. Podręcznik do historii dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy. Klasa 1. Warszawa 2012.
Różaniec z papieżem Franciszkiem. Oprac. K. Słabek. Kraków 2013.
Stola D.: Historia. Wiek XX. Podręcznik. Szkoły ponadgimnazjalne. Zakres podstawowy. Warszawa 2012.
Ustrzycki J.: Historia. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Gdynia 2012.
Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów. Oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard. Warszawa 1998.
Współczesna dydaktyka historii. Zarys encyklopedyczny dla nauczycieli i studentów. Red. J. Maternicki. Warszawa 2004.
Zając S.: Teraz historia. Podręcznik dla szkoły ponadgimnazjalnej. Zakres podstawowy. Toruń 2012.
Zielecki A.: Role i funkcje podręcznika historii. Rzeszów 1984.
Zielecki A.: Wprowadzenie do dydaktyki historii. Kraków 2007.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
